Danıştay’dan esnafa iyi haber

Ankara’da çalışan sayısal bayi, haksız yere ruhsatını iptal ettiğini savunduğu Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü’nden davacı oldu. Önce, yargı kararıyla ruhsatını geri aldı. Sonra da, “Dükkanım on ay kapalı kaldı, müşterilerimi kaybettim, mahçup oldum” diye maddi tazminat yanında manevi tazminat talep etti. Manevi tazminatı da kazandı. Bu karar, haksız ruhsat iptaliyle müşterisine karşı mahçup olan tüm esnaflar için örnek niteliği taşıyor. 17 yıllık Ankaralı esnafın hukuk savaşı bakın şöyle:

ÖNCE RUHSAT DAVASI

Çankaya’da sayısal oyunlar bayiliği yapan bir esnafın ruhsatını Milli Piyongo İdaresi iptal etti. İşleri bozulan ve müşteri kaybına uğrayan esnaf vatandaş önce Ankara 2. İdare Mahkemesi’nde ruhsat iptali işleminin iptali için dava açtı ve kazandı. Danıştay da bu kararı onadı. Ruhsatını yargı kararıyla geri alan esnaf, bu kez kazanç kaybına uğraması ve yaşadığı üzüntü nedeniyle Milli Piyango aleyhine 70 bin lira maddi ve 30 bin lira manevi tazminat talebiyle Ankara 8. İdare Mahkemesi’nde ikinci kez davacı oldu. Ancak Ankara 8. İdare Mahkemesi, tazminat davasını reddetti.

MAHKEME: ZARAR MUHTEMEL

Mahkeme kararında, davacının, ortalama kazancının her hafta farklılık arz edebileceği, uğranılan zararın “muhtemel” olduğu, idare hukuku kuralları çerçevesinde “kesin bir zarar olmadığı” için maddi tazminat talebinin reddi gerektiği vurgulandı. Kararda, bayilik ruhsatı iptalinin tek başına işyerine kapanma gerekçe oluşturmayacağı, yargıdan dönen işlemin “tazminatı gerektirir ağır hizmet kusuru” olmadığı da kaydedildi. Mahkeme, manevi zararın oluştuğundan söz edilemeceği gerekçesiyle manevi tazminat talebini geri çevirdi.

DANIŞTAY’DA TEMYİZ ETİT

Davacı esnaf, tazminat davasını Danıştay’da temyiz etti. Temyiz dilekçesinde, sayısal bayinden hafatada ortalama 250 lira kazandığını, 1996’dan bu yana esnaf olması nedeniyle vergi levhasında başka faaliyetleri görünse de sayısal bayilik ruhsatı aldığı tarihten itibaren işyerindeki asıl kazancının sayısal oyunlar faaliyetinden oluştuğunu bildirdi. Bayilik için ana cadde üzerinde dükkan kiraladığı, ruhsat davasını kazanacağı ümidiyle işyerini kapatmayıp kirayı ve sabit giderleri ödediğini müşterilerine karşı mahcup duruma düştüğü ve üzüntü yaşadığını savundu ve mahkeme kararının bozulmasını istedi.

MAHCUBİYET TAZMİNATI

Danıştay da esnafın temyiz talebini kabul etti. Ankara 8. İdare Mahkemesi’nin tazminatı ret kararını “hukuku isabet görülmemiştir” diye bozdu. Davacı bayinin kararının Bilirkişi incelemesi ile belirlenebilecek “gerçek ve kesin” zarar olduğu, bu tespit yapılarak, mahkemece maddi tazminat ödenmesine karar verdi. Danıştay manevi tazminat ödenmesini isterken, şöyle dedi:
“Öte yandan davacının sayısal oyunlar bayilik ruhsatının hukuka aykırı olarak iptal edilmesi işlemi nedeniyle yaklaşık on aylık süre boyunca işini yapamaması, müşterilerini kaybetmesi ve onlara karşı mahcubiyet yaşaması nedenleriyle sıkıntı ve üzüntü duyması doğal olup bu nedenle de idare hukukunun maenvi tazminata ilişkin esasları gözetilerek bir miktar manevi tazminat ödenmesi gerektiği açıktır.”

KARAR NE ANLAMA GELİYOR

Bu kararla Danıştay, davacı esnafın kazanç kaybını “muhtemel” değil “kesin ve gerçek zarar” diye nitelendirmiş oldu. İşini yapamamasından kaynaklı “müşterisine karşı yaşadığı mahcubiyet” nedeniyle “üzüntü tazminatı” ödenmesinin yolunu açtı. Danıştay’ın bu örnek kararı ışığında, haksız yere ruhsatları iptal edilen esnaflar uğradıkları maddi kazanç yanında müşteri kayıpları ve müşterilerine karşı mahçup olup üzüldükleri için “manevi tazminatta” isteyebilecekler.