Çocuğa hâkim kararıyla ameliyat

BOŞANMIŞ ve velayeti ortak kullanan çiftler çocuklarının eğitimi gibi sağlık sorunlarının tedavisi konusunda da karşı karşıya gelebiliyor. Örneğin çocuklarının ameliyat edilmesi konusunda, biri “evet” derken diğeri “hayır” diyebiliyor. Bu durumda ortak velayet altındaki çocuğun ameliyatı konusunda hâkimin müdahalesini istemekten başka çare kalmıyor.

Aile hâkimi çocuğun ameliyatı ile ilgili kararı verirken, gerektiğinde kendiliğinden ve “acele” olarak konunun uzmanı hekimlerden veya sağlık kurullarından görüş alıp, çocuğun üstün yararını da gözeterek hızlı bir şekilde gerekli tedbirleri alabiliyor. Çocuk mahkemenin tedbir kararıyla “ameliyat” ediliyor. Ya da “ameliyat edilmemesi” şeklinde tedbir kararı verilebiliyor.

DOKTOR ANNENİN MAIL’İ

İstanbul’da doktor bir anne olan okurum A.Y., ortak velayetleri altındaki dört yaşındaki kızının bademcik ameliyatı konusunda boşandığı eşi B.D. ile bir türlü anlaşamadığını yazmış. Avukat baba, kendi götürdüğü çocuk doktorunun görüşüne göre bu müdahaleye izin vermediğini aksi halde çocuğun velayetini almak için dava açacağını eski eşine bildirmiş.

Çaresiz kalan anne A.Y., “Ben bir doktorum. Kızımın sağlığını en az babası kadar düşünürüm ve mesleki olarak bu durumu ondan ve başka bir doktordan da daha iyi değerlendirebilirim. Eşim izin vermiyor. Ben hukuken nasıl bir yol izleyip kızımın ameliyat olmasını sağlayabilirim” diye sormuş. Bu soruyu eski aile hâkimi avukat Mustafa Karadağ’a sordum. Karadağ’ın yanıtı bakın şöyle:

VELAYETİN KULLANILMASI SINIRLANDIRILAMAZ

“Türk Medeni Kanunu’na göre velayet kendisine verilen ebeveyn çocuğun eğitimi ve sağlığı ile ilgili tüm tedbirleri kendiliğinden alabilir. Velayetin kullanılması sınırlandırılamaz. Bununla beraber önemli konularda çocuğun üstün yararı ve diğer ebeveynin ihtiyaçların karşılanmasına katkıda bulunma yükümlülüğü nedeniyle görüşünün alınmasında fayda vardır.

Küçüğün sağlık problemlerine ilişkin olarak önemli olan velayeti kullanan ebeveynin tıbben yeterince aydınlatılmış olmasıdır. Birleşmiş Milletler (BM) Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne göre mümkün olduğunca idrak yaşındaki çocuğun kendisi ile ilgili konularda düşüncesi alınmalıdır.

Velayeti kullanan eş yeterince aydınlatılmış bilgiyle çocuğun ameliyat edilmesine karar verebilir. Ancak diğer ebeveyn çocuğun üstün yararını gerekçe göstererek ve her zaman bu konuda aile hâkiminin müdahalesini isteyebilir. Gerek BM Çocuk Hakları Sözleşmesi gerekse Çocuk Haklarının Kullanılmasına ilişkin Avrupa Sözleşmesi uyarınca hâkim bu davaları hızlı sonuçlandırmalı, çocuğun üstün yararını gözeterek, gerektiğinde konunun uzmanlarından görüş alarak ve kendiliğinden hareket ederek gerekli tedbirleri ‘acele’ olarak almalıdır.

ORTAK VELAYET VARSA

Velayetin ortak olarak kullanılması sırasında anne ve baba arasında böyle bir sorun çıkmış ise yine çocuğun üstün yararı gözetilerek, burada olduğu gibi çocuğun ameliyatının daha doğrusu doğru tedavisinin yaptırılması için hâkimin müdahalesi istenebilir. İleride velayetin eşlerden birine verilmesi için açılacak davada bu karar ciddi bir delil olacaktır. Zira velayetin çocuğun üstün yararını her zaman önde tutan ebeveyne verilmesi asıldır.”