Bitişikteki fırın şikâyet edilebilir mi?

Önce okurum İ.M.’nin sorusu: “İkamet ettiğim ve yöneticisi olduğum apartmanın bitişiğinde bulunan binanın alt katında fırın var. Bu fırın gece saat 23.00’ten 04.00’e kadar hamur karma makinesi ve çalışanların sesi ile birlikte bizim bitişikteki 5 daireyi fazlaca rahatsız ediyor. Özellikle 1 ve 2. katta oturanları. Rahatsızlığımızın giderilmesi noktasında yapmamız gereken nedir? Anladığımız kadarıyla fırında ses ve ısı yalıtımı da yok. Nasıl bir yol izlemeliyiz?

Deprem yönetmeliği ile 2013’ten sonra çıkan bina altındaki fırınların kapsamına girer mi? Aydın İncirliova ilçesinde ikamet ettiğimizden nüfus 100 bin kişinin altında kaldığı için bir şey yapma hakkımız yok mu? Şikâyet etmemiz için aynı binada mı ikamet etmemiz gerekiyor? Şikâyetimizi nereye ve nasıl yapabiliriz?”

‘KOMŞU HAKKINA’ GİRER

Okurum İ.M. ile bitişik binadaki fırın ve benzeri imalathanelerden şikâyetçi olan çok sayıda okurumun sorularını Ankara Barosu Mülkiyet Hukuku Kurulu Başkanı avukat Murat Tezcan yanıtladı. Tezcan’a göre dava yoluna başvuru dışında, belediyeye fırını şikâyet etme ve savcılığa suç duyurusunda bulunma hakkı var. Tezcan’ın okurlarıma izlemeleri gereken yolu gösteren ayrıntılı açıklamaları bakın şöyle: “Türk Medeni Kanunu’nda taşınmaz mülkiyetini kısıtlayan birtakım düzenlemelere yer verilmiştir. Bunlardan biri de ‘komşu hakkı’dır. TMK’nın 737. maddesine göre herkes, taşınmaz mülkiyetinden doğan yetkileri kullanırken ve özellikle işletme faaliyetini sürdürürken, komşularını olumsuz şekilde etkileyecek taşkınlıktan kaçınmakla yükümlüdür. Özellikle, taşınmazın durumuna, niteliğine ve yerel adete göre komşular arasında hoş görülebilecek dereceyi aşan duman, buğu, kurum, toz, koku çıkartarak, gürültü veya sarsıntı yaparak rahatsızlık vermek yasaktır. Böylesi bir durumdaysanız, dava açarak hâkimden taşkınlığın giderilmesini, gerekli tedbirlerin alınmasını ve var ise zararının ödetilmesini isteyebilirsiniz. Dava yolunun yanı sıra belediyenize bu fırını şikâyet etme hakkınız var. Öncelikle bir yerde dükkân çalıştırmak ya da apartmanda oturmak, her şeyi yapabilme özgürlüğü vermez.

BELEDİYEYE ŞİKÂYET HAKKINIZ VAR

Her ne kadar İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in 26 Kasım 2014 tarihinde yayımlanan geçici 3. maddesinde ‘Bu maddenin yayımı tarihinden önce yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi özel yapı şekline uygun olarak düzenlenen ve bu haliyle tapu kütüğüne tescil edilen yapılarda açılacak fırınlarda ayrık nizamda müstakil bina şartı aranmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı bulunan ancak ayrık nizamda müstakil binada bulunmayan ekmek fırınları devredilemez’ düzenlemesine yer verilmişse de bu madde, fırın işletmesinin gürültüsünden rahatsız olan kişilerin şikâyet haklarını kullanmalarına engel olmamaktadır. Üstelik şikayet sahibinin o fırının bulunduğu binada oturması şartı da yoktur. Yönetmeliğin geçici 3. maddesi; 2014 yılından önce, maddede belirtilen koşullara uygun yapılarda açılacak fırınlarda müstakil bina şartının aranmayacağı düzenlemesine yer vermiş, ancak bu fırınların gürültüsünden rahatsız olduysanız şikâyet hakkınızı kullanmanıza engel getirmemiştir. Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’nin 46/2-ç maddesi ise fırınların duvar ve döşemelerinde ısı ve ses yalıtımı uygulanmasını zorunlu tutmuştur. Bunun tespit edilmesini de isteyebilirsiniz.

SAVCILIĞA SUÇ DUYURUSU

Yargıtay içtihatları ışığında rahatsızlık veren gürültü başka bir kimsenin sağlığının zarar görmesine neden olabilecek düzeyde ise bunlar dışında Türk Ceza Kanunu’nun 183. maddesindeki ‘gürültüye neden olma’ suçunu işlediği gerekçesiyle fırın işletmecisi hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunulması da mümkün.”

Son bir not: “Rahatsızlık”, kişiden kişiye değişen soyut bir kavram olmakla birlikte Yargıtay uygulamasıyla kriterleri belirlenmiş durumda. Belli bir seviyenin üzerine çıkan ses ve gürültü, ısı, soğuk veya koku, kat maliklerinin can ve mal güvenliğini tehdit eden veya örf, adet ve ahlak kurallarına aykırı tutum ve davranışlar “rahatsızlık verici” kabul ediliyor.

SON ÇARE YEM DÜKKÂNINI SATIN ALMAK

OKURUM C.Y. ise binanın altındaki yem dükkânından gelen ağır kokudan şikâyetçi. C.Y.’nin dükkândan gelen kokunun engellenmesi için hâkimin müdahalesini isteme yanında Kat Mülkiyeti Kanunu’ndaki (KMK) son çare tedbiri olarak dükkânı komşuları ile ortak satın alma hakları var. Avukat Tezcan, C.Y. ve diğer okurlarımın benzer sorularını ise şöyle yanıtladı: “KMK’nın 18. maddesine göre kat maliklerinin bağımsız bölümlerini, eklentileri ve ortak yerleri kullanırken doğruluk kaidelerine uymaları, özellikle birbirlerini rahatsız etmemeleri, birbirlerinin haklarını çiğnememeleri ve yönetim planı hükümlerine uymaları zorunludur. Kat malikleri, burada yazılı kurala uymayan malikler hakkında kanunun 33. maddesine göre hâkimin müdahalesini isteyebilecekleri gibi KMK’nın 25. maddesine göre bahse konu taşınmazın mülkiyetinin kendilerine devredilmesini de isteyebilirler.

KMK’ya göre kat maliklerinin, kendi haklarını çekilmez hale gelecek derecede ihlal eden kat maliklerine karşı dava açma ve o kat malikinin taşınmazı üzerindeki mülkiyet hakkının bedeli karşılığında kendilerine devredilmesini hâkimden isteme hakları vardır. Böylesi bir mülkiyet devrini istemeyen kat malikleri ise borç ve yükümlerini yerine getirmeyerek kendilerine zarar veren kat maliklerine karşı sulh hukuk mahkemesine başvurarak hâkimin müdahalesini isteyebilir. Bu başvuru sonucunda hâkim, ilgilileri dinledikten sonra kararını verecek ve kararın gereğinin yerine getirilmesini ilgililere bildirecektir.”