Barınaklara ‘sıfır atık’ mama projesi

YENİ Hayvanları Koruma Kanunu ile sokaktaki tüm köpeklerin toplanarak sahiplendirilinceye kadar barınaklarda bakılması öngörülüyor. Belediyelere bakımevi kurmaları ve mevcut şartları iyileştirmeleri için 31 Aralık 2028’e kadar süre tanınıyor. Türkiye’de yaklaşık 4 milyon sokak köpeği bulunduğu, buna karşın mevcut 322 barınaktaki toplam kapasitenin sadece 105 bin olduğu belirtiliyor. Sokak köpekleri için 2028’e kadar 4 milyon kapasiteli bakımevlerinin nasıl kurulacağı ve bu köpeklerin nasıl besleneceği kritik önem taşıyan sorular...

Ege ve Akdeniz’deki oteller, lokantalar, fabrikalar ve kamu kuruluşları gibi yerlerden ayrıştırılıp toplananlar dışında, binlerce ton gıda maddesi çöpe gidiyor. Protein değeri yüksek gıda ve yemek atıkları, tüm belediyeler tarafından toplanarak barınaklara kurulacak mama makinaları ile mamaya dönüştürülse, ekonomiye de katkı sağlanarak, sahipsiz hayvanları beslemekte kullanılsa olmaz mı?

BAKAN TUNÇ’A SORDUM

2 Ekim’deki yasama yılı resepsiyonunda Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’a, otel, lokanta, kamu kuruluşlarından yemek artıklarının, marketlerden ise raf ömrü yaklaşıp atılacak gıda maddelerinin toplanıp, sokak hayvanları için mama üretilmesi konusunda ne düşündüğünü sordum. Bakan Tunç, “Sıfır atık projesi kapsamında yiyecek artıklarının toplanıp mama üretilmesi çok iyi bir fikir” dedi. Bakan Tunç’un, bu konudaki değerlendirmeleri bakın şöyle: “Bu konuyu Tarım Bakanı’mızla da konuşmak lazım. Barınakların mama harcamaları çok büyük olabilir. Yiyecek atıklarından mama üretilmesi bu noktada doğru tabi ki. Sıfır atık projesi ile de çok uyumlu, iyi bir proje. Güzel olur.

OTELLERDEN TOPLANIR

Yönetmelikte bu konunun ayrıntıları düzenlenebilir. Mevcut yönetmelikteki düzenleme değiştirilebilir. Şöyle olur, belediyelere bölgesinde bulunan otel, lokanta, işyeri ve fabrikalar ve diğer yerlerin sahiplerinin uygun görmesi halinde işletmelerinde oluşan hayvan beslemeye elverişli gıda maddelerinin toplanmasıyla ilgili yükümlülük verilir. Her gün oradan yemek ve gıda atıkları alınır. Ya da otel veya bu işletme sahiplerinin bu atıkları bırakabilecekleri bir yer belirlenir oraya teslim ederler. Oradan barınaklardaki mama yapılacak yerlere teslim edilir.”

KATLİAM DEĞİL YAŞATMA YASASI

Bakan Tunç’a, bu kez yasanın uygulanıp uygulanmayacağını da sordum. Yanıtı şu oldu: “Bu kanun kamuoyuna bir katliam yasası gibi anlatıldı. Öyle değil. İnsanı koruyan ve hayvanları da yaşatmaya yönelik barınma yasası. Kanun çıktı, önemli olan uygulaması. Uygulamayanlarla ilgili kanunda bu kez cezai yaptırımlar var. O yaptırımlara tabi olmamak için herkes üzerine düşeni yapar. Mecburen yapacak, yasa öyle.”

BESLENME EN ÖNEMLİ SORUNLARI

'ESKİ İstanbul Barosu Hayvan Hakları Merkezi Başkanı Deniz Tavşancıl Kalafatoğlu ile de gıda atıklarından mama üretilmesi konusunu konuştum. Kalafatoğlu, mevcut yönetmeliğe göre belediyelerin hayvan beslemeye elverişli besin maddelerini toplamakla zaten görevli olduklarını vurguladı ve ekledi: “Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi’nin de özellikle önem verdiği sıfır atık projesi kapsamında barınaklarda mama makinelerinin kurulması, hayati önem taşıyor.” Hatta Kalafatoğlu, Adalet Bakanı Tunç’un konuşacağını söylediği Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’ya mektup bile yazmış. Yönetmelikte değişiklik önerisi sunmuş. O mektuptaki öneriler de şöyle: “Beslenme; en önemli sorunların başında gelmektedir. Son 6 aydır, terk edilen hayvan sayısını takip etmek mümkün değil. Bu hem sahipli hayvanlar açısından mama fiyatlarının yüksek olmasından, hem de hayvan sağlık hizmetlerinin çok pahalı olmasından kaynaklanmaktadır.

Mevcut 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nde; “Belediyelerin Alacağı Tedbirler” başlığı altında Madde 7; “(1) Belediyeler; d) Sahipsiz hayvanların beslenmesi amacıyla, bölgesinde bulunan lokanta, işyeri ve fabrikaların sahiplerinin uygun görmesi halinde işletmelerinde ve mutfaklarında oluşan hayvan beslemeye elverişli besin maddelerinin toplanmasıyla, ilgili hususlarda gerekli tedbirleri alır” şeklinde düzenlemiştir. Buraya eklenecek bir madde ile; “O ilçe ya da il sınırları içerisinde bulunan otel, lokanta, işyeri, fabrika, hastane, okul, uygun görmesi halinde işletmelerinde mutfak bulunan yerlerden toplanacak gıda artıkları kullanılarak mama haline getirilebilir” düzenlemesi yapılabilir. Böylelikle sıfır atık projesi uygulanarak israf son bulacak, binlerce canlı da doyacaktır."