Yorgunluğun tedavisi mümkün mü?

Unutmayalım ki yorgunluk bir hastalık değil, bir belirti. Bedensel, ruhsal bazen de her ikisinin birlikte bulunduğu bir sağlık sorununun işareti. Konunun uzmanı doktor, iyi bir hasta sorgulaması, dikkatli bir muayene ve doğru planlanmış laboratuvar incelemeleri ile sebebi kolayca bulur.
Başlangıç tarihi, süresi, günün hangi saatlerinde belirginleştiği, hangi bulgularla birlikte olduğu, diğer yakınmalar özenle kaydedilmelidir.
Yorgunluğu tetikleyen, ağırlaştıran ve hafifleten faktörler sabırla irdelenmelidir. Uyku ile, beslenme ile, kullandığınız ilaçlar ve alışkanlıklarınız ile, alkol, sigara, kahve tüketiminiz ile önceki ve şimdiki kilonuz ile, beden pozisyonlarınız ile yorgunluğun ilişkisi dikkatlice araştırılmalıdır.
Ruhsal psikoloji düzeyiniz, içinde bulunduğunuz psikososyal şartlar teşhise yardımcıdır.
Beslenme durumunuz, ailesel ve genetik hastalıklarınız önemli olabilir.
Tanı konulduktan sonra tedavi programı yorgunluğun psikolojik, bedensel veya motivasyonel oluşuna göre değişecektir. Sebebi belirlemek ve sebebe yönelik tedavi planı yapmak, her şeyde olduğu gibi burada da temel davranış biçimi olmalıdır.
Dengeli bir dinlenme ve çalışma programı yorgunlukla mücadelede ilk ve en önemli adımdır.

Kan şekeri düşmelerine dikkat!

Kan şekeri düşüklüğünün, özellikle hafif ve silik seyrederse, bazen tek belirtisi yorgunluk olabilir.
Özellikle açlık ile belirginleşen yorgunlukta konsantrasyon güçlüğü, sinirlilik ve uyku eğilimi belirtilerinin mevcudiyeti uyarıcı olmalıdır. Kronik yorgunluk sendromu ve kas ağrıları sorunlarının bir arada olduğu hastalarda hipoglisemi ısrarla araştırılmalıdır.
Üç saati geçmeyen aralıklarla sık ve az öğünlerle beslenme, yoğun ve yüksek kalorili besin tüketmekten kaçınmak çoğu kez yeterli olmaktadır.

Yorgunluk egzersiz ilişkisi

Özellikle psikolojik ve motivasyonel yorgunluk söz konusu olduğunda her gün iki-üç kez yapılan 20-30 dakikalık düzenli aerobik egzersiz tedavi edicidir.
Bunu yürüyerek, yüzerek, bisiklete binerek sağlayabilirsiniz. Yaptığınız egzersizi yorgunluk hissi oluşur oluşmaz bırakmalısınız.
Düzenli ve ılımlı aerobik egzersizleri sizi güçlendirir, direncinizi artırır ve stresinizi azaltır, iyilik hissi verir.
Yatmadan önce yapılan hafif bir yürüyüş veya yatak başı egzersizleri ise; iyi bir uyku, ertesi sabah olağanüstü bir dinçlik ve iyilik hissi
sağlayacaktır.

Yorgunluk ve mevsimler

Yorgunluk yakınmaları kış aylarında daha sıktır. Enerjisizlik, güçsüzlük ve bir yetmezlik hali eğer aşırı yemek yeme isteği ve uykusuzluk eğilimi ile birlikte ise sorun kış depresyonu olabilir.
Kış depresyonunun sebebi bilinmemektedir. Kış aylarındaki ısı ve ışık azalmasının beyinde üretilen bazı hormonların ve kimyasalların dengesinde değişmelere yol açması bu depresyonun sebebi olabilir.
Özellikle kilo alma eğilimi yüksek kalorili gıdalara aşırı istek, uykuya eğilim, gündüz uyuma isteği veya aşırı uykusuzluk kış depresyonunun belirtileridir. Tedavisinde psikolojik destek ve depresyon gidericiler denenebilir. Aydınlatmada özel planlama yapılabilir ve güçlü ışık kaynakları yardımcı olabilir.

Uykusuz gecelere son verin

Yeterli ve kaliteli uykunun yorgunluğu önlemedeki önemi bilinmektedir. Bu nedenle uykuya engel olan her şey bertaraf edilmelidir. Yetersiz uyku; yorgunluk ve bitkinlik hissi yanında, dikkat kaybına, rahatsızlık ve sabırsızlığa, gerginlik ve sinirliliğe, kas ağrılarına sebep olur. İşte size iyi bir uyku için öneriler:
◊ Yatak odanızı rahatlatıcı ve loş hale getirin.
◊ Kaliteli bir yatak ve temiz çarşaflar, doğru seçilmiş bir yastık önemlidir.
◊ Yatak odanızdan televizyonu çıkarmalı, her gün aynı saatlerde uyumaya özen göstermelisiniz.
◊ Yatak odanızdaki havanın temizliği ve yeterince nem içerip içermediği araştırılmalıdır. Bakterileri ve tozları süzecek bir cihaz yararlı olabilir.
◊ Yatak odanızın ısısını da önemsemelisiniz. Aşırı sıcak ve soğuk uykuyu olumsuz etkiler.
◊ Uyku öncesi ılık bir duş, bir fincan papatya çayı, sevdiğiniz bir kitap ve dinlendirici bir müzik yararlı olacaktır.
◊ Uyumadan en azından dört saat öncesinden itibaren yemek yememelisiniz.
İki saat öncesinden kafeinli içki ve ilaç kullanmamalı, ağır egzersiz yapmamalısınız.

Su ve tuz eksikliği yorgunluk nedenidir

Vücuttaki su eksikliği yorgunluğa neden olur. Çay ve diğer içecekler bunu karşılar. İşyerinde yorgunluk hissettiğinizde ilk yaptığınız şey bir kenara çekilip çay veya meyve suyu içmektir. Çay hem uyarıcıdır hem de su eksikliğini bir miktar giderir. Bununla birlikte sadece çay ile yetinilmemeli, günde ortalama 1500-2500 cc su içmeye (8-10 bardak) özen gösterilmelidir. Uzun süreli yorgunluk sorunu olanların bir kısmında yetersiz tuz kullanımı, terleme veya idrarla aşırı tuz kaybı yorgunluk sorununun sebebi olabilir. Ayrıca tuz kaybettirici, idrar söktürücü ilaçların da yorgunluk yapabileceği bilinmektedir.

Vitaminler

C vitamini ve B grubu vitaminler yorgunluğu azaltır. C vitamini içeren turunçgiller grubu ve B vitamininden zengin olan tahıllar ve hayvansal besinler, çok karbonhidrat tüketmek yorgunlukla mücadelede çok önemlidir. Şekerli gıdalar da yorgunluğu giderir, ancak kompleks (karmaşık) karbonhidratları içeren tahılların, sebze, meyve ve pirincin tercih edilmesi daha faydalı olur. Siyah pirinç, esmer pirinç ve kabuklu pirinç çok daha faydalıdır.

Destekler

◊ Gingko biloba: Çok iyi bilinen bir yorgunluk gidericidir. Gingko bitkisinin ekstresinden elde edilen bu ilaç, Avrupa’da büyük ilgi görmeye ve yorgunluk tedavisinde yaygın olarak kullanılmaya başladı.
◊ Coenzym Q10: 150-300 gramlık dozları yorgunluğu gidermede, önlemede, enerji verici olarak çok iyi etkiye sahiptir. Eğer yorgunluk için kullanacaksanız günlük dozu ortalama 150-300 mg civarında olmalıdır.
◊ Ginseng: Özellikle Sibirya Ginseng’in yorgunlukla mücadelede daha yararlı olduğu belirtilmektedir.
◊ Deve dikeni: Karaciğer destekleyicisi bu doğal bitkisel ürünün yorgunluk tedavisinde yararlı olabileceğine yönelik bilimsel kanıt mevcuttur.