Stresle mücadelede ilk 10 adım

1 Strese sokan nedenleri öğrenin. Bu durumlarda gösterdiğiniz tepkilere dikkat edin. Sorunun adını koymak, çözüme giden yolda ilk adımdır.
2 Stres yaratan durumlara başka bir açıdan bakmaya çalışın. Durum gerçekten bu kadar kötü mü? Soruna başka türlü bakmanın veya yaklaşmanın bir yolu yok mu?
Stres yaratan durumdan kaçınamıyorsanız, hazırlıklı olun, stresi önlemek için adımlar atın. Sizi hep aynı olay rahatsız ediyorsa konuyu değiştirmenin yollarını arayın. Aynı şeyleri tekrar yaşamamak için ne yaparsanız bu duruma kendinizi hazır hissedersiniz, ona bakın.
3 Sizi birileri gereksiz yere strese sokuyorsa, kendinizi onların yerine koyun. Bakış açılarını ve motivasyonlarını anlayarak, sizde neden oldukları stresi azaltmak için daha iyi bir strateji geliştirebilirsiniz. Sıkıntınız artmaya başladığında bir mola verip kendinizi toplamayı öğrenin.
Belirli bir kişiyle ilişkilerinizin strese neden olduğunu düşünüyorsanız, durumu bu kişiyle konuşun. Belki birbirinizi strese sokmayacak bir ilişki biçimi oluşturabilirsiniz.
4 Yavaşlayın. Yavaş yiyin, yürüyün, düşünün, sevişin! Yavaş araba kullanıp, işi tamamlamak için kendinize daha uzun zaman ayırabilirsiniz. Canlı bir yürüyüş, kısa gevşeme egzersizleri, düzenli fiziksel aktivite ve ardından dinlenme teknikleri uygulayabilirsiniz.
5 Telkinlerden faydalanın. Örneğin birini beklerken randevuya geciktiği için sinirlenmek yerine kendi kendinize, beklemenin kaçınılmaz olduğunu söyleyebilir, o sırada bir dergi okuyabilir, randevu saatini değiştirebilirsiniz. Yani, kendi düşünce ve hareketlerinizi değiştirerek, başkalarıyla daha etkili ve verimli ilişkiler kurabilirsiniz.
6 Değişmeyi ya da değiştirmeyi deneyin. Çevre, insanlar, bazı fiziksel ve ruhsal travmalar, beklenmedik olaylar ve gelişmeler, sizi strese sokabilir. Bunlar içinde değişmeye en müsait olanın, kendi davranış ve hareketleriniz olduğunu kavramanız, son derece önemlidir.
Pek çok insan, stres kaynağı olarak gördüğü eşini, çocuklarını, patronunu, arkadaşlarını değiştirmeye çalışır. Ama kendini değiştirmediği sürece, bu çabalar maalesef sonuçsuz kalır. Eşinizin akşamları televizyon seyretme dışında hiçbir şey yapmadığından şikâyetçi olmak yerine, kendinize başka bir oda bulup kitap okuyabilir veya hoşunuza gidecek bir şey yapabilirsiniz.
Komşularla akşam yürüyüşe çıkabilir, erişkinler için açılan kurslara yazılabilirsiniz. Bundan zevk alacağınız gibi, eşiniz de belki bir süre sonra televizyonu kapatıp size katılacaktır.
7 Taktik değiştirin. Birçok terapiste göre streslerin çoğu, gerçekçi olmayan düşüncelerle artabilir ve mücadeleniz de bu nedenle zorlaşabilir. Örneğin, kendinizi asla hata yapmamaya, herkesin sizi sevmek zorunda olduğuna inandırmamalısınız.
“Sinirlenmek her zaman hatalıdır” veya “Sinirlenmek için her zaman sebep vardır” gibi düşünceler de stresinizi artırabilir veya stresle mücadelenizi zorlaştırabilir. Ayrıca “Asla hata yapmamalıyım” yerine, “Bir dahaki sefere daha dikkatli olmalıyım” diyebilirsiniz. Bu tip bir yaklaşım daha mutlu ve rahat olmanızı sağlayacaktır.
8 Alkol ve sigarayı bırakın. Stresi azaltmak için kesinlikle bu gibi maddelerden uzak durmak gerekir.
Dinlenmeye de zaman ayırmalı, hafta boyu azalttığınız uykunuzu hafta sonuna ekleyerek bir derece telafi yoluna gitmelisiniz. Ara sıra ufak şekerlemelerle kendinizi mutlu etmeye bakın.
9 Egzersizden faydalanın. Stresle baş etme tekniklerinde, egzersizi ön sıralara almak gerekir. Egzersiz, kan basıncını ayarlayıp trigliseridi (kan yağı) düşürür. İyi huylu olan HDL kolesterolü yükseltip, kan-şeker ayarını yapar.
Diyabeti önler, kilo vermeyi kolaylaştırır. Ayrıca kendinize olan güveninizi yeniden ortaya çıkardığından, ruhsal çatışmalara ve hafif depresyonlara engel olur. Düzenli egzersiz yapın. Bunların özellikle aerobik olması konusundaki uyarıları dikkate alın. Yoğun, zorlayıcı, uzun süreli ve oldukça fazla enerji gerektirecek hareketlerin yerine, daha ılımlı, kısa süreli, mutlaka düzenli yapılan egzersizleri tercih edin.
10 Gevşeme tekniklerinden faydalanın. Stresinizi azaltmak için kendi kendinize yapabileceğiniz bir başka şey de gevşeme tekniklerine başvurmaktır. Gevşemeyi sağlayacak pek çok teknik vardır ve bunların büyük kısmını kendi kendinize uygulayabilirsiniz.

Gevşeme deneyimi nasıl olmalı?

Beden-ruh ilişkisinin önemini en iyi kavrayanlardan biri olan Harvard’lı ünlü hekim Dr. Benson’a göre, modern hayatın getirdiği stres, “dövüş ya da kaç” tepkisine yol açtığında beklenmedik sorunlara yol açabiliyor. Bunu önlemek için de yapılacak en akılcı şey “gevşeme terapisini kullanmak” olmalı.
Gevşeme terapisi için önce bir söz, bir dua ya da bir imge seçmelisiniz. Sessiz bir yer bulup rahat bir şekilde sakince oturmalı, gözlerinizi kapatıp nefesinize odaklanmalı ve tüm kaslarınızın olabildiğince gevşemesine izin vermelisiniz. Yavaş ve doğal biçimde nefes alıp vermeli, nefesiniz üzerindeki dikkatinizi sürdürmeli, her nefes verişinizde odaklandığınız unsuru -duanızı, sözünüzü, cümlenizi- tekrarlamalısınız.
Bunları yaparken de olabildiğince basit bir tutum takınmalı, doğru yolda olup olmadığınızı düşünmemeli, ölçüp biçmemeli, aklınız başka şeylere takıldığındaysa hemen başa dönüp süreci tekrarlamalısınız. Bu işlemi ortalama 15-20 dakika yapmanız ve günde 1-2 kere uygulamanız halinde alacağınız sonuç beklediğinizden çok daha mükemmel olacaktır. Benim de çok iyi sonuçlar aldığım bu tekniği stres yönetiminde zorlanan herkese öneriyorum.

Bu işaretlere dikkat edin

“Stres belirtileri” olarak tanımladığımız bu işaretleri bilirseniz eğer, ne zaman daha çok strese girdiğinizi daha kolay fark edersiniz. Bir başka deyişle aşağıdaki işaretlerin stresle ilişkili olduğunu bilirseniz, stres sarmalına girdiğinizi daha kolay fark edersiniz.Daha da önemlisi bu belirtiler -biri veya birkaçı, hatta tamamı- sık sık baş gösteriyorsa hekiminizle görüşmenizde bile fayda var derim.Dikkat edilmesi gereken stres belirtilerinin başlıcaları şunlar: Sırt ağrısı, baş ağrısı, kulak çınlaması, baş dönmesi, çarpıntı, avuç içlerinde terleme, boyun ve yüzde sıcak basmaları, terlemeler, kas spazmları, mide ağrısı, hazımsızlık, iştahsızlık, gaz, şişkinlik, uyku sorunları, yorgunluk, cinsel performansta bozulma, el titremeleri, ağız kanamaları, saç dökülmeleri, kaşıntılar, cilt döküntüleri...