Stresle başa çıkabilirsiniz

Yaşamınızdaki her yenilik veya değişiklik aslında bir stres kaynağıdır. Evlilikler, boşanmalar, çocuk sahibi olma, yeni bir işe ya da okula başlama, ev değiştirme ve hatta yeni bir eşya alma bile sizin için stres kaynağı olabilir. Geçen haftaki yazımızda stresle daha kolay baş etmeniz için sıraladığımız önerilere bu yazımızda da devam ediyoruz. Daha mutlu, keyifli, hafif ve stressiz bir yaşam için bu önerileri dikkatle okumalı ve uygulamalısınız.

Yardım almak için doğru zaman nedir?

Bir ruh sağlığı hastalıkları uzmanı yardım istenecek en doğru kişidir. Peki ne zaman doktora başvurulmalı? İşte yanıtı:

Stres nedeniyle çalışamaz duruma geldiyseniz, kendi kendinize tedavi başarısız olduysa veya stresin nedeni belirsiz ise,

Ani panik duygunuz varsa,

Profesyonel yardım almaksızın sorunlarınızı çözemiyorsanız, bir uzman desteği almanızda fayda var.

Stresin iyisi kötüsünü kovar

Motive eden, harekete geçiren, ama bunu yaparken korku, endişe, huzursuzluk gibi enerji azaltıcı, yorucu duygulara sebep olmayan stres iyi strestir. Yoğun ruhsal uyarımlar nedeniyle yoran kötü stresler yaşlanmaya sebep olur ve ömrü kısaltır. Kötü stres bağışıklık cevaplarını da olumsuz etkiler. Yaratıcılığa, üretime, umuda, mutluluk çağrışımlarına, sevgiye, yardıma, merhamet hissine, işbirliğine, uzlaşmaya yönelten streslerin yaşamı uzatıcı, bağışıklık cevabını güçlendirici olduğunu unutmayın.

STRESLE BAŞA ÇIKMA YÖNTEMLERİ

Kültürel ve sosyal bağlarınızı güçlendirin: Geleneksel yapısını koruyan, kültürel ilişkilerini önemseyen ve geliştiren kişilerde stres daha az gerilime neden olmaktadır. Aile ilişkilerinizi canlı tutun. Annenizi, babanızı, kardeşlerinizi, teyze ve halanızı, amcalarınızı arayın, onlarla birlikte olmaya çalışın. Aile geleneklerinizi koruyun, geliştirin. 'Büyük aile' daha çok paylaşım sağlar.

Espri gücünüzü geliştirin: İşyerinde espri anlayışının değerini anlatmak için ciltler dolduracak kadar yazı yazılabilir. Uzmanlar iyi bir kahkahanın gergin kasları gevşettiğini, vücudumuza daha fazla oksijen girmesini sağladığını ve kan basıncınızı düşürdüğünü söylemektedir. İyi bir ruh halini yakalamak sadece bir kahkaha ile olabilmektedir.

10 dakikalık tatilleri unutmayın: Meditasyon çok iyi bir rahatlatıcıdır, ancak bazen bunu yapmak için uygun ortam ve zaman bulunamayabilir. Örneğin ofisinizdeki masada ufak bir tatil yapabilirsiniz. Sadece gözlerinizi kapatın ve derin bir nefes alın, kendinizi bir sahilde düşleyin, dalgaları dinleyin. Deniz kokusunu içinize çekin. İşte bu şekilde bazı zamanlarda bir yıllık tatilinizin acısını da çıkarabilirsiniz.

Kokuların gücünden yararlanın: Masanızda bir elma ya da limon bulundurmak sinirlerinizi yatıştırabilir. Vanilya kokusu da derin bir rahatlama sağlayabilmektedir. Stres altındaki bireylere elma kokusu koklatıldığında daha az stres hissettikleri bulunmuştur. Sadece limon ve vanilya değil, aynı zamanda okaliptus, ylang-ylang gibi çeşitli kokuların sihirli gücünden yararlanabilirsiniz.

İnanç dünyanızı güçlendirin ve genişletin: Güçlü inanç bağları; tevekkülü ve kabullenmeyi, hoşgörmeyi, iyimserlik hissini sağlar. Stresin ortadan kalkması için iç huzur önemlidir. İnançlarınız size ruhsal detoks sağlar. Ruhsal arınma sizi hafifletir, stresinizi azaltır.

İpleri biraz daha gevşetin: Bir işi bitirmek için kendinize yeterli zaman vererek anksiyetenizi azaltabilirsiniz. Eğer genellikle işi bitirme süresi sizin için bir sorun ise, kendinize gerekli olduğunu düşündüğünüzden yüzde 20 daha fazla zaman tanıyın.

Liste yapmayı deneyin: Daima bir sürü plan, ama çok az zaman vardır. Stresi yenmek için önceliklerinizi belirleyin. Gün başlangıcında yapmanız gereken en önemli işinizi seçin ve onu bitirin. Sıraya koyarsanız, bütün işlerinizi bitirebilir ve kendinizi daha başarılı hissedebilirsiniz.

Başka açıları deneyin: Sizi strese sokan duruma başka bir açıdan bakmaya çalışın. Gerçekten bu kadar kötü olup olmadığını araştırın.

Yeni stratejiler geliştirin: Bazı kişiler sizi gereksiz yere strese sokuyorsa, kim olurlarsa olsunlar, bir an durup kendinizi onların yerine koyun. Bunu neden yapıyor olabilirler? Bakış açılarını ve motivasyonlarını anlamakla sizde neden oldukları stresi azaltmak için daha iyi bir strateji geliştirebilirsiniz. Belirli bir kişiyle ilişkilerinizin strese neden olduğunu düşünüyorsanız, bu kişiyle konuşun. Suçlayıcı olmayın, yalnızca iletişim biçiminin streslenmenize yol açtığını söyleyin. Belki birbirinizi strese sokmayacak bir ilişki biçimi geliştirebilirsiniz.

Boş zamanlar üretin: Mutluluk için yeterince boş zamana sahip olmak şarttır. Boş zamanları yeterince kuvvetli bir stres giderici olarak kullanabilirsiniz.

Esnek olun: Kolay öfkelenmeyin. Hiddetten ve şiddetten sakının. Esneklik sınırlarını olabildiğince geniş tutun.


Hızlı hayata son

Zamana karşı yarışıldığı hissi, işlerin bitirilemeyeceği kuşkusu ve kaygısı sinirliliğe, alınganlığa, düşmanca yaklaşımlara, yıpratıcı düzeyde rekabetçiliğe ve öfkeye yol açar. Bu 'hızlı hayat' ne yazık ki günümüzde bir yaşam kültürüdür. İşler hep çoktur, zaman hep azdır. Birçok kişi; iş temposunu, aile hayatını, sosyal ilişkilerini, beslenmesini, uykusunu tehlikeye sokacak düzeyde yükseltir. Yarınlara bırakılmış, ertelenmiş mutluluklara ihale edilmiş bir yaşamı, mevcutla gelecek arasındaki med-cezirlere terk etmek elbette ruhsal çakışmalara, strese, bunaltıya yol açacaktır. 'Günü yaşamak yerine hep ileriyi bulmak, yalnızca yarınlar için yaşamak güncel endişelerinizin en önemli kaynaklarıdır.'


n TEST: STRES DÜZEYİNİZİ DEĞERLENDİRİN


Bu test sizin stres düzeyinizi saptayacaktır. Stresin bazı belirtilerini tanımlamakta ve hangi faktörlerin sizi daha çok etkilediğini kolayca ortaya koymaktadır. Her yanıtta beş ayrı seçenekten hangisinin size daha uygun olduğunu samimi bir şekilde değerlendirin. Testin sonunda toplam puanınızı belirleyin ve değerlendirmeyi dikkatle okuyun.


1. Asla

2. Nadiren

3. Bazen

4. Sık sık

5. Her zaman


İşimde kontrol yeteneğim çok az

İşimi ailem ya da özel yaşantıma karıştırıyorum

Yapacak çok işim var ve/veya işlerimi son ana kadar yetiştiremiyorum

Bence bütün bu işleri yapmak için sadece tek bir doğru yol vardır

İyi bir iş yaptığım zaman o mutluluğu hak ettiğimin farkında bile olmuyorum

İşim hakkındaki düşüncelerimi ve hislerimi patron/patronlarıma anlatmakta zorluk çekiyorum

Çok çabuk sinirleniyorum ve/veya üzülüyorum

Fiziksel aktivite yapmakta zorlanıyorum

Bazı zamanlarda içimden kaba kuvvet kullanmak geliyor

Her şeyi kendimle paylaşıyorum ve en yakın arkadaşlarıma bile pek çok şeyi anlatmıyorum

Karar vermekte zorlanıyorum

Diyetimi veya sağlıklı beslenmeyi sürekli ihmal ediyorum

Herşeyi kendim yapmaya çalışıyorum

Bütün gün koşturuyorum ve dinlenmeye ya da kendime vakit ayırmaya zaman kalmıyor

Herşeyi çok fazla abartıyorum

Sürekli geçmiş hakkında şikayet etmekle zaman geçiriyorum

Uyumakta zorlanıyorum ve/veya aşırı şekilde uyuyorum

Baş ağrısı ve migrenden şikayetçiyim

Hiçbir neden yokken kendimi çok yorgun ve halsiz hissediyorum

Sanki sabah tekrar kalkamayacakmışım gibi hissediyorum


Değerlendirme

20-40: Düşük. Hayatınızda strese neden olabilecek şeyler çok az ya da olsa bile sizi pek fazla etkilemiyor. Bütün stres faktörlerinin üstesinden gelebiliyorsunuz.

41-60: Hafif. Stresin bazı negatif etkilerini yaşıyorsunuz. Önünüze gelen değişikliklere göre, hayatınıza giren bu stres faktörleriyle etkili şekilde baş etmeyi öğrenmeye çalışıyorsunuz.

61-80: Orta. Hayatınıza giren stres faktörleriyle etkili şekilde baş edemediğiniz zaman kronik stresten yakınabilirsiniz. Ancak etkili şekilde üstesinden gelmeyi daha iyi öğrenmenizde ve stresin yan etkilerini en aza indirmenizde fayda var.

81-100: Yüksek. Stresin zarar verici etkilerinden yakınıyor olabilirsiniz. Bu nedenle bir uzmandan yardım almanızda fayda var. Yaşadığınız belirtilerden bazıları; uyku problemleri (uykusuzluk ya da çok fazla uyumak), sinirlilik, konsantre olmada güçlük, depresyon ve endişe, ev ve iş arasındaki dengeyi kuramama ve kararsızlıktır. Kendinizi iyi hissetmek için daha fazla yoga, meditasyon yapabilirsiniz. Hekiminizin önereceği uygulamaları göz ardı etmemelisiniz.


n TEST: STRESE KARŞI ESNEKLİĞİNİZİ BELİRLEYİN


İşte size kişisel gücünüzü kanıtlayacak bir test. Bu test strese karşı koyma gücünüzü yani esnekliğinizi gösterecektir. Cevaplarken aynı yöntemi izleyin.


1. Asla

2. Nadiren

3. Bazen

4. Sık sık

5. Her zaman


Vaktimin çoğunu ailem ve arkadaşlarımla birlikte geçiriyorum

Kendimi uygun bir dinlenme, sağlıklı bir diyet ve egzersizle dikkate alıyorum

Hayatımın bir anlamı ve amacı var

İşte nasıl, evde nasıl davranacağımı çok iyi biliyorum ve her ikisi arasındaki dengeyi oluşturdum

İşimden çok memnunum, günlerim dolu ve memnun edici geçiyor

Kendime, arkadaşlarıma ve aileme yeterince zaman ayırabiliyorum

Stresli durumların nasıl üstesinden gelebileceğimi biliyorum

Değişiklikleri olgunluğun bir parçası olarak görürüm

Her ne olursa olsun üstesinden gelebilirim

İşimdeki performansımdan ve sonuçlarından tamamen sorumluyum

Yüz yüze kaldığım değişiklikleri destekliyorum ve yanlış bir durum olduğunda üstesinden gelebiliyorum

Toplumda aktif şekilde ve dışa dönük yapım sayesinde sevilen bir kişiyim


Değerlendirme

12-24: Düşük esneklik düzeyindesiniz. Bir uzmandan yardım almanızda fayda var. Yaşadığınız belirtilerden bazıları; uyku problemleri (uykusuzluk ya da çok fazla uyumak), sinirlilik, konsantre olmada güçlük, depresyon ve endişe, ev ve iş arasındaki dengeyi kuramama ve kararsızlıktır. Kendinizi iyi hissetmek için daha fazla yoga, meditasyon yapabilir ya da hekiminizin önerilerinden yararlanabilirsiniz.

25-48: Hafif esneklik düzeyindesiniz. Yaşamınızda meydana gelen değişikliklere bağlı olarak kronik stresle bile yüz yüze kalabilirsiniz. Ancak etkili şekilde üstesinden gelmeyi daha iyi öğrenmenizde ve stresin yan etkilerini en aza indirmenizde fayda var.

49-60: Yüksek bir esneklik düzeyiniz var! Hayatınızda strese neden olabilecek şeyler çok az ya da olsa bile sizi pek fazla etkilemiyor. Bütün stres faktörlerinin üstesinden gelebiliyorsunuz.