Stresinizi iyi yönetin

Stres az ya da çok sık sık veya seyrek hep vardır. Sorun, nasıl yönetildiğinde, nasıl algılandığındadır. İyi yönetildiğinde çalışmanıza destektir. Size hırs, gençlik ve güç verir. Aklı uçurur, ruhu alır götürür! Kötü yönetilip veya fazlaca sürdüğünde ise tam tersine sonuçlar verir. Yaratıcılığı, üreticiliği bitirir, hastalandırır, tüketir bitirir.

STRES sözcüğü, yetmişli yıllarda hayatımıza girdi. Ruhsal bir çatışmaya veya tehlikeli bir psikolojik fırtınaya yol açabilen bu kavram, ruhun kendisi için soyut bir şeydir. Görülmesi, dokunulması ve ölçülmesi olanaksızdır. Üzerindeki spekülasyonların sınırsız oluşu biraz da bundandır. Onu elektrik enerjisine benzetebilirsiniz. Elektrik enerjisinin varlığını ucuna takılan ampulü aydınlattığında, kaloriferi ısıtıp motoru çalıştırdığında ya da kontakt yapıp ortalığı kararttığında fark edersiniz. Stresi de başınızı ağrıttığında, kalbinizi çarpıntılara boğduğunda, uykunuzu terlemelerle böldüğü, bir top gibi boğazınıza düğüm olup oturduğunda(!) hissedersiniz.

Stres, talepler karşısında vücudunuzun gösterdiği tepkiler toplamıdır. Gündelik hayatın olağan ve olmazsa olmaz bir parçasıdır. Stres az ya da çok sık sık veya seyrek hep vardır. Sorun, nasıl yönetildiğinde, nasıl algılandığındadır. İyi yönetildiğinde çalışmanıza destektir. Bedeninize ve ruhunuza ek yakıtlar üretir. Size hırs, gençlik ve güç verir. Aklı uçurur, ruhu alır götürür! Kötü yönetilip veya fazlaca sürdüğünde ise tam tersine sonuçlar verir. Yanıltıcılığı, üreticiliği bitirir, hastalandırır, tüketir bitirir.

STRES ZAMANI ÖNEMLİ

Stres sözcüğünün kaynağı Latincedeki "Stringere" kelimesidir ve "zorluk" anlamına gelir. Aynı haber bazen iyi, bazen de kötü stres yaratabilir. Hamilelik haberi yeni evli bir çift için pozitif, kaçamak bir ilişki içinse negatif stres getirir. Lapa lapa yağan kar, sabah işine gitmeye hazırlanan biri için olumsuz bir strestir. Dağda kaymaya hazırlanan bir tatilci içinse mutlu bir haberdir. Stresin uzun veya kısa süreli olması da önemlidir. Uzamış stresler yorucu, bitirici, hastalandırıcıdır. Kısa ve kontrollü stresler ise yaratıcıdır.

KAYNAĞI DA ÖNEMLİ

Stresi sizin mi ürettiğiniz, başkalarının mı dayattığı da önemlidir. Seçilmiş, kişisel kararlarla desteklenmiş uyarılar (talepler, kendi seçtiğiniz heyecan ve serüvenler), istediğiniz zaman sonlandırabildiğiniz takdirde, ölçülü ve üretici stres doğurur. Dayatılmış uyarıcı talepler ise (bu işi belirli tarihten daha çabuk bitirme zorunluluğu) yoğun ve dayanılmaz bir baskı gibi algılanır. Yorucu ve hastalandırıcı olumsuz bir stres zincirinin ilk halkasıdır.

Her uyarı, her talep stres yaratmaz. Eğer uyarı yoğunluğunuzda veya size olan taleplerde, belirgin bir azalma hissederseniz, fark etmeden yeni bir stres yolculuğuna çıkabilirsiniz. İşsiz kaldığınızda, emekli olduğunuzda, yapacak bir şey bulamayıp işe yaramaz birisi olduğunuz duygusuna kapıldığınızda yakalandığınız stres bozukluklarının sebebi budur. Bunlar tembellik ve yorgunluktan yakınma zamanlarıdır. Tükenme ve bitmenin uç noktalarıdır.

STRESLİ BİRİ OLMA

Yaşam biçimi ve tercihlerinizin stres ile buluşma, strese yakalanma, stresli ve dayanılmaz biri olmanızda en önemli belirleyiciler olduğunu lütfen unutmayın! Eğer;

Kendinize ve çevrenize karşı tutumunuzu zaman zaman gözden geçirmezseniz,

Günlük yaşamınızda, ailenizde, işinizde, sosyal çevrenizde olup bitenlere pas geçerseniz,

Egzersiz yapmayı, dinlenmeyi, eğlenmeyi, gülmeyi, hazzı, coşkuyu, neşeyi ıskalar, hayatla ve kendinizle dalga geçmeyi beceremezseniz,

İşinizi gereğinden fazla ciddiye alır, yaptıklarınızı, ürettiklerinizi, koltuğunuzu ya da sandalyenizi fazlaca önemserseniz,

Hayata ve kendinize karşı düzgün ve dingin bir tutum geliştiremezseniz,

İnancın, birliğin ve şükretmenin önemini fark edemezseniz,

Yetinmeyi beceremezseniz,

İşinizin daha zor olduğundan kuşku duymayın.

BİR UYARI

Stresli kişiliğe  aday mısınız

Yemeklerini aceleyle yiyenler,

Kahvaltı etmeyenler,

Sabah keyfi yapmadan işe yüklenenler,

Hobiler ve eğlencelerine ayırdıkları zaman dilimlerini küçültenler,

İşini fazlaca önemseyenler,

Egzersiz fakirleri,

Tatili sevmeyenler,

Eve iş getirenler,

Geç saatlere kadar çalışanlar,

Ailesine zaman ayırmayanlar,

Hızlı karar verenler,

Kendine fazla güvenenler,

Öğlenleri dinlenmeyenler,

Hızlı düşünenler,

Plansız yürüyenler,

Strese bağlı hastalıklara daha kolay yakalanıyorlar.

BİR BİLGİ

Hangi sağlık sorunlarını tetikliyor

Hipertansiyon

Koroner kalp hastalığı

Kalp krizi

Kalp ritm bozukluğu

Ani ölüm

Reflü, özafajiti

Fonksiyonel dispepsi

Mide ve oniki parmak bağırsağı ülseri

Spastik kolitis (Mutsuz bardak sendromu)

Rahatsız ayak sendromu

Gerilim tipi baş ağrıları, migren

Depresyon

Romatizmal sorunlar

Fibromiyalji

Sırt ve boyun ağrıları

Alerjik astım atakları

Nörotdermitis: Kaşıntılı cilt döküntüleri

AKLINIZDA OLSUN

En stresli meslekler:

Gardiyanlık

Polis memurluğu

Öğretmenlik

Doktorluk

Askerlik

Aktörlük

Gazetecilik

Stresi az alanlar:

Gökbilim

Çevrecilik

Kütüphanecilik

Müzecilik

Berberlik

Din adamlığı (*)

NOT ALIN

Ağır stres yapıcılar:

Eşin ölümü

Boşanma

Hastalık

Evlenme

İşten çıkarılma

Emekli olma

Aileden birisinin hastalanması

Cinsel sorunlar

İş değiştirmek

Eşle tartışmak

Mali durumun bozulması

Hamilelik (*)

(Stres Manegement/Gerard Hargraves’ten yararlanılmıştır.)