Sağlık taramamda neler var?
‘‘Her şeyin başı sağlık” deyip en büyük kayıpları bile “sağlık olsun” diye geçiştirebilen bir kültürden gelmemize rağmen sağlığımıza gerekli özeni göstermediğimiz kesin. İtiraf edeyim bu yanlışı yapanlardan biri de benim.
Fırsat bulduğum her yerde sağlığa ilişkin yeni şeyler öğrenmeye, öğrendiklerimi de elimden geldiğince size aktarmaya çalışan biri, üstelik de bir hekim olmama rağmen bu hatayı bazen ben de yapabiliyorum. Altmış yaş virajını döneli üç yıl oldu. İnsülin direnci dışında çok şükür ciddi bir sağlık problemim olmadı. Onu da pekâlâ yönetiyorum. Mühim bir genetik riskim filan da yok. Belki de bu nedenle biraz ihmalkâr davrandım. Son sağlık riski incelemelerimi yaptıralı neredeyse iki yıla yaklaşmış. Daha da fazla geç kalmadan siz bu satırları okurken ben de sağlık taramalarımı yaptırıyor olacağım. İsterseniz biraz daha detaya girelim, o taramalara kısaca bir göz atalım. Buyurun...
KISA BİLGİ
NASIL BİR PLAN YAPTIM?
- Sağlık analizlerimi planlarken basitçe iki bölüm oluştururum. Birinci bölümde BİYOKİMYASAL analizler, ikinci bölümde ise fiziksel incelemeler, yani GÖRÜNTÜLEME tetkikleri yer alır. Biyokimyasal analizlerle kanımdaki verilere bakıp metabolizmamda nelerin olup bittiğini anlamaya çalışırım. Karaciğer ve böbreklerimin, tiroit, böbreküstü ve hipofiz dahil içsalgı bezlerimin görevlerini doğru dürüst yapıp yapmadıklarını öğrenmeye gayret ederim. Kanımdaki şeker, insülin dengesini, kolesterol, trigliserid değerlerini, inflamasyon/iltihap testlerini ve diğer detayları değerlendirerek damar sağlığımı tehdit eden bir durum var mı anlamak isterim.
HATIRLATMA
AKCİĞERLERİM SAĞLAM MI?
- Tabii ki her iki-üç yılda bir klasik akciğer röntgeni de herkese lazım. Sigara içmediğim için ben bu incelemeyi iki yılda bir yaptırıyorum. Sigara içenlerin yılda bir kez yaptırmaları gerekiyor. Ayrıca kuşku halinde akciğer BT ile daha detaylı bir tetkikten geçmeleri de öneriliyor.
KALBİM NE DURUMDA?
BU YIL SIRADA EFOR TESTİ DE VAR
- Bu yılki rutin incelemelerim arasında EFORLU EKG de var. Nedeni yaşım! Her ne kadar “kalp riskim yok” gibi görünse ve her gün düzenli egzersiz yapsam da beş yılda bir eforlu EKG testi ile kalbimin “yüklenme durumunda” neler yaptığını bilmem lazım. Bu testi değerlendirmeyi sınıf arkadaşım Kardiyolog Dr. Kınıkoğlu’na havale edeceğim. Murat deneyimli bir hekim. Ona güveniyorum. Tek korkum onun iflah olmaz bir hayvansal protein düşmanı olması. Oturdu, vegan beslenmenin kitabını bile yazdı. İnşallah yine beni yoğurt, balıktan bile mahrum etmeye kalkmaz.
BİR SORU
BENDE OSTEOPOROZ OLUR MU?
- İki-üç, hatta beş yıl ara ile yapılabilecek başka görüntüleme testleri de var. Mesela kemik yoğunluğu ölçümleri. Ben iri kemikli biriyim. İri kemikli erkeklerin bence 80’li yaşlara kadar böyle bir tetkike asla ihtiyaçları yok. Keza mamografik incelemeler de 2-5 yıl aralıklarla yapılabilir. Bu iki teste erkeklerden çok kadınların ihtiyacı var.
ÖNEMLİ
EKOSİSTEMİM SAĞLAM MI?
- Yılda bir kez rutin bir idrar testi de yaptırırım. Bu yıl buna “gaita” analizini de ekledim. Gaitada gizli kan testi mühim bir kanser tarama testi. Ayrıca bağırsak içindeki “ekolojik denge” çok mühim. Bu dengenin bozulması önemli bir sağlık tehdidi. Bağırsak içi ekolojik dengenin bozulmasına “disbiyozis” deniyor. Hangi mikroplar hâkimiyeti eline almış, hangileri zayıf düşmüş, bunları anlamanın ve en uygun probiyotik destek planını yapmanın güvenli yolu bu flora (ekosistem) araştıran testleri yapmak ve yorumlamaktan geçiyor.
BİR DETAY
NEDEN ULTRASON İNCELEMELERİNDEN GEÇTİM?
- Yılda bir kez detaylı bir “ultrasonografik görüntüleme” incelemesinden de geçiyorum. Bence bu incelemeler de kan analizleri kadar mühim. Zira bedendeki her fiziksel değişimin kanda kimyasal bir işareti olmayabiliyor. Mesela karaciğerinizde kocaman bir tümör olmasına rağmen kan testleriniz pırıl pırıl çıkabiliyor. Keza prostatınızdaki büyümeyi, rahminizdeki miyomu, böbreğinizdeki kisti nodülü de kan analizlerinde göremeyebiliyorsunuz. Bunları erkenden yakalamanın ve tanımlamanın yolu yıllık ultrasonografik incelemelerden (batın ve pelvis USG, tiroit USG) geçiyor.
PSA TESTİNİ NEDEN YAPTIRDIM
- Yılda bir kez yaptırdığım farklı kan analizleri var. Bunların en başında insülin direncini belirlemek ve rutin biyokimyasal parametrelerimi izlemek var. Detay testlerim de var. Mesela tümör işaretleri! En başta PSA düzeylerim kontrol ediliyor. PSA prostat kanserinin veya prostat iltihabının en erken işaretlerinden biri. Aşağı yukarı %75 civarında bir güvenlik sınırı var ki bu bile oldukça rahatlatıcı. Yıllık analiz listemde bazen –çok güvenli olmasalar da- diğer tümör markerları da yer alır. Mesela pankreas kanseri ile ilintili olduğunu bildiğim Ca19-9. Kolon (kalınbağırsak) kanseri ile bağlantılı olduğu düşünülen CEA. Karaciğer tümörlerine işaret eden AFP bunlardan en mühimleri.
SONUÇ
BU KADAR İNCELEME SANIRIM YETERLİ
- Sağlık analizlerinden geçmenin ucu bucağı yok. Ama her test herkese de lazım değil. Sağlık riski taramaları kişiye özel planlanmalı. Sıradan, fabrikasyon, baştan savma olmamalı ama gereksiz detaylardan da uzak durulmalı. Planlamalar yapılırken o kişinin sağlık geçmişi, genetik mirası, yaşam tarzının getirdiği riskler ve mevcut sağlık durumu gibi noktalar da dikkate alınmalı. Özeti şu: Yukarıda da belirttiğim gibi siz bu satırları okurken ben sabahın erken saatlerinde sağlık incelemelerimi yaptırıyor olacağım. İncelemelerimi ihmal ettiğimi düşünerek endişelenen eşim Mihriban da ben de sonuçları merakla bekliyoruz. Neticeleri haftaya sizinle de açık ve samimi bir biçimde paylaşacağım. Hepinize sağlığı, keyfi, huzuru bol mutlu bir hafta diliyorum.
