Sağlık riski analizleri kadınlar için daha önemli

Kadınlar sağlıklarına ilişkin her türlü belirtiyi, hastalık sinyallerini dikkatle izliyor. Kadınların aynı dikkati, sağlıklarını koruma, güçlendirme, form ve güçlerini sürdürme konusunda gösterdiklerini söylemek pek kolay değil. Bu konuda da erkeklerden daha iyilerse de, hastalıkları konusunda gösterdikleri kararlı adımları sağlıklarını korurken atamıyorlar.

Kadın sağlığındaki değişimler daha hızlı, sağlık tehditleri daha yoğun. Kadınların biyolojik ritmleri erkeklere oranla çok değişken. Hormonal dengeleri karmaşık ve hassas. Metabolik yapılanmaları erkeklere oranla daha zayıf. Kas güçleri, kemik yoğunlukları erkeklerden daha az. Periyodik dönemlerinde ruhsal, hormonal ve metabolik med-cezirler var. Hamileliklerinde risklerinin tepe noktasına tırmanıyorlar. Bebeklerine ihtiyaçları olan duyduğu mineralleri, vitaminleri ve diğer yaşam unsurlarını mutlaka sağlıyorlar. Bu karmaşık, ruhsal ve biyolojik gelgitler arasında aslında, onların nasıl bu kadar sağlıklı kaldıklarına şaşırmamak mümkün değil. Sağlıklarına gösterdikleri özen belki de bu özel durumlarından, zayıf ve kırılgan yapılanmalarından geliyor.

NE SIKLIKTA YAPILMALI?

Her kadının yılda bir kez genel bir sağlık taramasından geçmesi gerekiyor. Bu önleyici ve durum belirleyici taramalar sağlık risklerinin beirlenmesinde, sağlık hedeflerinin planlanmasında, beden ve ruhsal yapılanmalarında sahiplendikleri ‘normal koşulların’ saptanması ve ‘neyin tipik-olağan-kabul edilebilir’ olduğunun saptanmasında önem taşıyor. Yıllık düzenli sağlık taramaları biz doktorlara sizin ‘sağlık değerlerinizi’ kayıt altına alma fırsatı sağlıyor. Bu bilgiler sizi tanımlıyor, sağlamlık veya risk düzeyinizi anlatıyor.

Böylelikle yaşantınızda daha sonra oluşacak değişimler önceden saptanabiliyor. Sorunlarınızın çok önceden tahmin edilip önlemler, hazırlıklar planlanabiliyor. Biyolojik bazı değişimler daha iyi değerlendirilip yorumlanabiliyor. Kısacası yıllık sağlık taramaları sizin de doktorunuzun da işini kolaylaşırıyor. İşinizi tesadüfe veya şansa bırakmıyor.

NASIL YAPILMALI?

Eğer bir sağlık sunucusu size sağlık taraması öneriyor, ama işe doğrudan laboratuvar analizleri ile başlıyorsa ona sadece teşekkür edin ve hemen daha deneyimli bir merkeze yönelin! Önerilen gerçek bir sağlık riski değerlendirmesi işe sizin detaylı bir kişisel ve ailesel sorgulamanızla başlamalıdır. Ailenizden intikal eden genetik mirası sorgulamalı, bu mirasın olumlu-olumsuz yanlarından sizi etkileyenlerini belirlemek için test planlarında düzenlemeler yapmalıdır. Ailenizin hipertansiyon, şeker hastalığı, damar sertliği, kolesterol, trigliserid yüksekliği , erken yaşta kalp krizleri, felçler, tekrarlayan organ ve kanserleri, romatizmal problemleri ve diğer genetik geçişli hastalıkları dikkatle sorgulamalıdır.

Sizin sağlık geçmişinizi de mutlaka araştırmalıdır. Geçirdiğiniz hastalıklar, ameliyatlar, aşılarınız, allerjik yapınız, sigara-alkol alışkanlıklarınızı dikkate almalıdır. Varsa, mevcut hastalıklarınız kullandığınız ilaçlarınız, uyku, stres sorunlarınızı tek tek not edilmelidir. Egzersiz düzeyiniz, beslenme biçiminiz kayıt altına alınmalıdır.

Kısacası, iyi planlanmış, maliyet-yarar ilişkisi iyi hesaplanmış bir yıllık tıbbi inceleme planı işe kan veya idrarınızı analizden değil aileniz ve sizden başlamalıdır.

Genetik mirasınızın belirlenmesinden sonra sıra biyolojik potansiyelinizi saptamadadır. Bunun için sıkı bir ruhsal değerlendirme ve iyi bir fiziksel muayene gerekir. Beden ve ruh örgünüz iyi belirlenmelidir. Organ ve sistemleriniz dikkatle incelenip bulgular özenle kaydedilmelidir.

Üçüncü aşama yaşam tarzınızın sorgulanmasıdır. Beslenmeniz, egzersiz alışkanlığınız, uykunuz, stresiniz, öfke-hiddet-hoşgörü düzeyiniz kayıt altına alınmalıdır. Sigara ve alkol kullanımınız, sosyal yaşamanız ve daha pek çok şey sorgulanmalıdır. Kısacası ‘’Yaşam Bilinciniz’’ ve ‘Yaşamınıza İlişkin Seçimleriniz’’ dikkate alınmalıdır.

Sağlığınızı biyolojik potansiyeliniz, genetik mirasınız ve yaşam tarzınız belirler. Sağlığınız veya riskleriniz bu üçlünün kesiştiği yerdedir.

Yıllık sağlık kontrollerinde size uygulanacak çeşitli testler sadece biyolojik potansiyelinizin belirlenmesine yarar. Biyolojik potansiyelinizin doğruya en yakın tahminini sağlayan şeyler bu araştırmalardır. Hiçbir zaman bir test, testler grubu, kan, idrar veya başka beden sıvılarının analizi, MR’ı veya tomografi gibi görüntüleme yöntemleri sizi yeterince tarif edemez. Bütün bu testler, muayene araçları sizi incelemede kullanılan araçlardan sadece bazılarıdır.

ÖNEMLİ HATIRLATMA

Düzenli sağlık risk değerlendirmelerinizi mutlaka yaptırın. Bu değerlendirmelerde yıllık, iki, üç, beş yıllık aralıklarla yaşınıza, cinsiyetinize, ailesel, mesleksel, bölgesel ve kişisel risklerinizin göz önüne alınıp alınmadığını mutlaka araştırın. ‘Size özel’ olup olmadıklarını dikkatle sorgulayın. Kampanyalarla sürdürülen sağlık riski taramalarına biraz kuşkulu bakın!

Sağlıkta kampanya olmaz!

Sağlıkta hiçbir şey şansa, talihe bırakılmaz!

NASIL HAZIRLAMALI?

Randevunuzdan önce gerekli olabilecek tıbbi bilgileri ve sağlık hikayenize ilişkin notlar hazırlayın. Bu hazırlıklar doktorunuzun işini kolaylaştırır, hataları, unutmaları önler. Şu konuları özellikle not edin!

4 Tıbbi özgeçmiş: Daha önce yaşadığınız sağlık sorunları, geçirdiğiniz hastalıklar, ameliyatlar, kullanılan ilaçlar, alınan sonuçlar, ameliyat ve biyopsi raporları

4 Ailesel özgeçmiş: Ailenizde sık rastlanan hastalıklar, kanserli, diyabetli, hipertansiyonlu, romatizmalı hastalıklar

4 İlaç alerjileriniz: Kullandığınız ilaçlar ve dozları, vitamin, mineral, besin destekleri

4 Aşılarınız: Hepatit, grip, zatüree, tifo, tetanoz, tüberküloz aşılarınız

4 Sorularınız: Doktorunuzdan öğrenmeyi arzuladığınız şeyler.

ÖNEM VERİN

Hastalıkları önlemek, onlara erken tanı koyabilmek veya belirlenmiş sağlık sorunlarınızı izlemek için yaptıracağınız yıllık sağlık taramalarınıza önem vermelisiniz. Bu ziyaretleri en iyi şekilde değerlendirmek için doğru merkezleri seçmeli, siz de önceden iyi bir hazırlıktan geçmelisiniz. Doğru ve düşünülüp planlanmış yararlı sorular sormalı, zamanı iyi kullanmalısınız. Doktorunuzdan sizi yeterince aydınlatmasını istemeli, onun taviyelerini iyi anlamalısınız. Bu ziyaretlerden;

Genel sağlık durumunuzun düzeyini

Bir önceki ziyarete göre değerini

Diyabet, kanser, kalp damar hastalığı, hipertansiyon gibi muhtemel risklerinizi

Daha sonra yaptırmanız gereken testleri ve test zamanlarını

Özel branş konsültasyonlarına ihtiyacınızı,

Yaşam biçiminizde yapmanız gereken yenilikleri öğrenmiş olarak ayrılmalısınız.

NASIL YAŞIYORLAR? /Erkin KORAY (Müzisyen)

63 yaşındayım. Boyum 1.66, kilom 68. Kırmızı et hemen hemen hiç yemem. Ayda bir kere İskender kebap hakkım var. Beyaz eti nispeten daha çok yiyorum. Tercihim balıktan yana ama önüme genelde hazırlanması daha pratik olduğu için tavuk geliyor. Ama sebze ağırlıklı beslenmeye gayret ediyorum. Tutucu bir vejetaryen değilim ama öyle besleniyorum. Hiç alkol ya da kahve içmiyorum. Sabahları kahvaltıda bir bardak çay, o kadar. Bir de sabahları ayran içiyorum. Hayatımda ne sigara, ne puro ne de pipo kullandım. Hiç vitamin hapı almıyorum. Uyku düzenimin oldukça bozuk olduğunu söyleyebilirim. Sahnede oldukça yoğun 2 saat geçiriyorum. Hem bir kaç tane enstrüman çalıyorum hem de şarkı söylüyorum. Ailemde ırsi rahatsızlığı olan yok, herkes eceliyle vefat etti. Düzenli olarak kullandığım bir ilaç yok..

PROF. MÜFTÜOĞLU’NUN YORUMU

Sevgili Erkin Koray’ın mükemmel denilebilecek kadar güzel bir yaşam tarzı var. Eğer uyku düzenindeki sorunları çözebilirse yaşamı daha sağlıklı, yaşam kalitesi daha yüksek olacak. Uykuya geçişi kolaylaştırabilmesi için yatmadan önce 1 mg Melatonin tableti kullanmayı deneyebilir. Yeterli, faydayı sağlayamazsa dozu 2 veya 3 mg’a kadar arttırabilir. Melatonin bizi uykuya geçiren doğal bir maddedir. Beynimizde bulunan özel bir T4 salgı bezinden salgılamaktadır. Melatoninden başka bitkisel desteklerden (Posion Flower, Velerian), papatya çayından faydalanabilir. Sevgili Erkin Koray’ın antioksidan destekler kullanmasının yararlı olabileceğini düşünüyorum. Bunun için günde 100 mg kadar E vitamini ve 500 mg C vitamini ile 20 mg Çinko, 50 mkg Selenyum alması yeterlidir. Sayın Koray’a sağlık, mutluluk ve esenlik diliyorum.