Metabolizma hızı düşükse kiloyu kolay alıp zor verirsiniz

"Metabolizma" yalnızca kilonuzla ilgili bir sözcük değildir. Vücudunuzda oluşan birçok kimyasal, hormonal ve enzimatik sürecin toplamıdır. Bu sihirli sözcüğün kilo ile ilgili kısmı için "metabolizma hızı" deyimini kullanmak daha doğrudur. Metabolizma hızı, bedeninizin yiyeceklerle kazandığı kalorileri enerjiye çevirme gücünü ifade eder. Bir bakıma kalori yakma kapasitenizin göstergesidir.

METABOLİZME hızı yüksek biriyseniz şanslısınız. Bu durumda yiyip içtikleriniz tamamen yakılıp enerjiye dönüştürülür. Geride depolanacak enerji fazlanız kalmaz, ciddi bir kilo sorununuz da olmaz. Metabolik hızınız yavaşsa kilonuzu yönetmede zorlanırsınız. Bunun nedeni bedeninizin kalorileri yakma kabiliyetinin azlığıdır. Yakamadığınız kaloriler depolanacaktır. Kalori depolamanın en kolay yolu da yağa çevirip kalça, karın ya da başka bölgelerde biriktirmektir. Yani yakılamayan kaloriler yağ olarak birikir, siz kilo alırsınız. Bu durum talihsiz, keyifsiz ve mutsuz bir sürecin başlangıcıdır. Metabolizması yavaş çalışan biriyseniz şu cümleleri daha sık duymaya hazır olmalısınız: Yediklerine dikkat et! Şekerli, yağlı, unlu şeyleri yeme! Daha çok hareket et.

GENLERİNİZ NE DİYOR

Metabolik hızınızın düşük olmasının pek çok nedeni vardır ama en önemlisi genetik mirastır. Eğer "DNA kodlarınız" (yani genleriniz) metabolizmanızın yavaş çalışmasını emrediyorsa sizin yapacağınız fazla bir şey yoktur. Bu durumda ya "iyi bir kilo yöneticisi olacak" ya da ömrünüzü "kilo gelgitleriyle sürdürmeye razı olacaksınız demektir. Metabolizmanın yavaşlamasına yol açan önemli bir faktör de hareketsizliktir. Yeteri kadar hareket etmeyen ve "vücudunu bir kalori yakma makinesi" gibi kullanmayı beceremeyenlerin metabolizması zamanla tembelleşir. Yağ dokusunun artıp kas dokusunun azalması da metabolizma hızını düşürmektedir. Kaslarınız kalori yakan en önemli enerji tüketimi merkezleridir. Eğer kas miktarınızı arttırabilirseniz metabolizmanız hızlanır. Tembellik edip yan gelir yatarsanız kaslarınız yağ dokusuyla yer değiştirir, metabolizmanız yavaşlar. Beslenme hatalarının da metabolizma hızını azaltabildiğini unutmayın. Özellikle uzun süre aç kalmak, öğün atlamalar, sık sık alınıp verilen kilolar, şok diyetler, açlık kürleri metabolizmanızın canına okuyan yanlışlardır.

NE YAPACAKSINIZ

Metabolizması yavaş çalışanları bekleyen en önemli sorun kilo problemidir. Metabolizma yavaşlığı ile birlikte olan kilo problemlerinin çözümü güçtür. Sadece diyet yapmak yetmez. Kademeli olarak kalorisi azaltılan diyetler de başarılı olmaz. Bunun nedeni besinlerle kazanılan kalori miktarı düşürüldükçe bedeninizin de metabolizma hızını azaltmasıdır. Yapılması gereken sadece diyet yapmakla yetinmeyip yaşam tarzında köklü bir değişim oluşturmak, altta yatan sağlık problemini ortadan kaldırmaktır. Metabolizmayı hızlandırmanın en iyi yolu egzersize başlamaktır. Aerobik egzersiz ile direnç egzersizleri birlikte yapılmalıdır. Daha hızlı bir metabolizmaya sahip olmak için sıkı, ritmik, güçlü yürüyüşler yapılmalı ve bu egzersizler ortalama 35 dakikadan fazla sürdürülmeye çalışılmalıdır. Özellikle yemeklerden sonra yapılan kısa yürüyüşlerin de metabolizmayı hızlandırabileceği belirtilmektedir.

Yanlış diyetlere dikkat

Öğün atlamak metabolizmayı yavaşlatır. Aç gezmek ve az yemek metabolizmayı bozar. Sık yapılan şok diyetler, açlık kürleri, sık sık alınıp verilen kilolar, yo-yo diyetleri metabolizma hızını azaltır. Proteinli besinlerin özellikle hayvansal proteinlerin karbonhidratlara oranla metabolizmayı daha çok hızlandırdığı, sık sık ve az az yemenin bu hızı daha da arttırdığı biliniyor. Karbonhidrattan zengin beslenmek, özellikle nişastalı besinleri çok yemek metabolizmayı yavaşlatıyor. Bol su içmenin, acılı ve baharatlı yiyeceklerin metabolizmayı hızlandırdığı da aklınızda olsun.

HİPOTİROİDİ KİLO ALDIRIR

Metabolizma hızınızı belirleyen en önemli maddeler tiroid bezinden salgılanan T3 ve T4 hormonlarıdır. T3 ve T4’dün azalmasına yol açan tiroid bezi hastalıklarının ortak adı Hipotiroidi’dir. Hipotiroidi de azalan metabolizma hızının ilk belirtileri kilo alma, çabuk yorulma ve halsizliktir. "Hipofiz bezi yetmezlikleri"nde "insülin direnci"ne yol açan bazı sağlık probleminde de metabolizma hızı yavaşlar. Erkeklerde testosteron azlığı karın çevresinde yağlanmaya neden olan bir metabolizma yavaşlamasına neden olur. Aynı durum kadınlarda menopoz ile ortaya çıkmakta, menopoza giren kadınlarda metabolizma hızı yüzde 5’e kadar yavaşlamaktadır. Yaşlanmanın da metabolizmayı yavaşlattığını hatırlatalım. 30’lu yaşları takiben vücudunuz her 10 yıllık dönemde yüzde 2-4 kadar daha az enerji yakmaya başlar.

AKLINIZDA OLSUN

Metabolizmayı bozan yanlışlar

- Öğün atlamak.

- Şok diyetler.

- Açlık kürleri.

- Kahvaltı yapmamak.

- Aktivite azlığı.

- Az su içmek.

Metabolizmanızı hızlandıran faktörler

- Su için.

- Çay için.

- Yürüyün.

- Sık sık ve az az yiyin.

- Acılı-baharatlı yiyecekler yiyin.

- Direnç egzersizleri yapın.