Menopoz ve sağlık sorunları

Hiçbir sağlık sorunu olmayan kadınlarda bile menopoz döneminde en azından yaşam kalitesini bozan bir takım sorunlar ortaya çıkabiliyor. En azından uyku dengesi bozuluyor, terlemeler, ateş basmaları başlıyor. Daha çabuk reaksiyon vermeler, olur olmaz şeylere üzülmeler, çarpıntılar, hatta bazen hafif ruhsal gerilimler gözlenebiliyor. Bu değişimleri farklı bir yaş döneminin sürprizleri gibi görmek gerekiyor. Birçoğu herhangi bir tıbbi soruna yol açmadan kendiliğinden düzeliyor.
Menopoz döneminde kadın sağlığını tehdit edebilecek bazı problemler de olabiliyor. Bu problemlerden bazıları yalnız yaşam kalitesini bozmakla kalmıyor, ciddi sağlık sorunlarına zemin hazırlayabiliyor. Ama bir kez daha altını çizelim: Menopoz bir hastalık değildir, menopozda ortaya çıkan değişikliklerin çoğu beklenen fizyolojik değişimlerdir.

KOLESTEROL DENGESİ

Menopoz döneminde östrojen hormonunun koruyucu şemsiyesi ortadan kalktığından bu hormon azaldıkça kolesterol seviyelerinde dengesizlik başlıyor. İyi kolesterol azalıyor, kötü kolesterol artıyor. Ama bu değişimler her kadında aynı oranda olmuyor. Ayrıca damarları koruyan özel bir maddenin, kan düzeyi azalınca damarların korunma şansı da azaldığı için, kalp damar hastalıklarına yakalanma olasılığı yükseliyor. Menopoz döneminde kalp damar hastalıkları olasılığının artışı sadece kolesterol dengesizliğinden de kaynaklanmıyor. Kilo alma, kan basıncında yükselme gibi sorunların da katkısı oluyor. Bu nedenle menopoz dönemine girerken imkânı olan kadınların bir koroner kalp hastalığı değerlendirmesinden geçmelerinde fayda var. En azından kolesterollerini ölçtürmeleri, kan şekerlerine baktırmaları, tansiyonlarına dikkat etmeleri gerekiyor.

KİLO ALMA EĞİLİMİ

Kilo sorunu menopoz ile birlikte ortaya çıkabilen bir başka problemdir. Özellikle aile geçmişinde kilo problemi olanlarda bu olasılık artıyor. Menopozun ruhsal belirtilerini aşmak isteyen kadınlar bazen gereğinden fazla kalori tüketebiliyor. Menopozla birlikte hipotiroidi sıklığının artmasının da kilo alma riskinin yükselmesine katkısı var. Ayrıca bu dönemde metabolizmada da bir yavaşlama ortaya çıkıyor. Yine aynı dönemde daha sık görülebilen depresyon ve bazı ruhsal sorunlar ve bunların tedavilerinde kullanılan bazı ilaçlar kilo alma olasılığını artırıyor.

KEMİKLER ZAYIFLAR

Menopoz döneminin önemli sorunlarından biri de kemik yoğunluğunun azalmasıdır. Bu problemin de gereğinden fazla abartıldığını belirtmekte yarar var. Östrojen azalmasının kemiklerde kalsiyum azalmasını hızlandırdığı doğru ama bu kaybın sonuçları her kadında mutlaka ciddi bir osteoporoza neden olmuyor. Özellikle sigara içmeyen, alkol kullanmayan, güçlü, kuvvetli, yapılı, iri kemikli kadınlarda bu risk genellikle daha düşüktür. Uzun süredir tiroid hormonu kullanan, kortizon tedavisi gören, zayıf yapılı, kısa boylu, ince kemikli kadınların bu konuda daha dikkatli olmaları gerekiyor. Kemik yoğunluğunu belirlemek için belki başlangıçta bir kez -özellikle riski yüksek kadınlarda- ölçümler yapmak gerekiyor ama bu incelemeleri her yıl rutin bir şekilde tekrarlamak şart değil.

Meme kanserine dikkat

Menopoz sürecine giren kadınların düzenli olarak jinekolojik kontrollerini sürdürmeleri, PAP smear testlerini yaptırmaları ve ayrıca meme kanseri riski bakımından da belirli aralıklarla kontrol edilmeleri öneriliyor. Mamografi uygulamalarının da yıllık rutinlere indirilmesi doğru değil. Özellikle ciddi bir risk söz konusu olmadıkça 6 aylık aralıklarla yapılması tehlikeli bile olabiliyor. Çünkü mamografi uygulamaları ciddi miktarda radyasyona maruziyete neden oluyor. Ayrıca kolonoskopi dâhil diğer kanser tarama testlerini de ihmal etmemek gerekiyor.

Ne yapmalı

Bizim önerimiz menopoza girerken her kadının imkânlar ölçüsünde- riskleri de göz önüne alınarak bir sağlık denetiminden geçirilmesidir. Ama bu risk taramalarını çok fazla da abartmamak gerekiyor. Kolesterol seviyelerini ölçmek, kan şekerini belirlemek, kan basıncını öğrenmek, kiloyu dikkatle izlemek, belirli aralıklarla jinekolojik kontrolleri ihmal etmemek ve uygun görülecek aralıklarla meme ve kemik değerlendirmelerini yaptırmak, bu arada da genel sağlık kontrollerini de ihmal etmemek doğru bir yaklaşımdır. Bu döneme giren her kadının sigaradan uzak durmak ve düzenli egzersiz yapmak konusunda daha da kararlı olması, beslenmesine, kilo kontrolüne daha çok özen göstermesi gerekiyor.