Kısırlıktan kolesterole tiroit sorunları

Bir kez daha anladık ki tiroit hastalarının sayısı oldukça fazla. Böyle düşünmemizin nedeni de şu: Dün, öğle saatlerinde kliniğimizin santralleri neredeyse kilitlendi, akşama doğru da elektronik posta kutumuz izdihamdan iptal oldu!

Neredeyse bine yakın soru geldi. Bugün bize yönelttiğiniz yüzlerce sorudan birkaç tanesine yanıt vermek istedik. İşte o sorular ve yanıtları...

SORU: Tiroit haplarını nasıl kullanmalıyım?
Sentetik tiroit hormonu içeren tiroit haplarını kullanmanın en doğru yolu, bu hapları sabah uyandıktan hemen sonra aç karna yutmaktır. Mümkünse her gün aynı saatlerde yutun. İlacınızı aldıktan sonra, en az yarım saat (su dışında) bir şey yiyip içmeyin. Tiroit hapları tansiyon ve demir içeren ilaçlarla kullanıldığında, bazı mide haplarıyla birlikte yutulduğunda, kolesterol düşürücülerle birlikte alındığında etkilerini kaybedebiliyorlar. Tok karna alınmaları halinde etkileri ciddi biçimde azalıyor, bu nedenle mutlaka aç karna alınız.

SORU: Tiroit bezinin az çalışması depresyona yol açar mı?Â
Tiroit bezi metabolizma hızımızın temel belirleyicisidir. Yeteri kadar hormon üretmediğinde -az ya da yavaş çalıştığında- beyin fonksiyonlarında da bozulmaya, arızalara sebep olabiliyor. Bu bozulmaların sonuçlarından ilki yorgunluk, ikincisi de depresyon sorunu. Depresyona çoğu zaman unutkanlık da eşlik ediyor.

SORU: Tiroit hastalığı romatizmaya yol açar mı?
Tiroit bezi hastalıklarından kas ve iskelet sistemi de etkileniyor. Tiroidin az çalıştığı durumlarda kas ve eklemlerde gezici ve tekrarlayıcı ağrılar sık görülüyor ve hastalar uzun süre romatizmal testlerden geçiyor, romatizma tedavileri görebiliyor. Tiroit doğrudan eklem iltihabı yapmaz ama en az iltihaplı artritler kadar ağrıya yol açabilir. Tiroit bezinin az çalıştığı durumlarda da kas erimesi ve kas güçsüzlüğüne sık rastlanıyor.

SORU: Tiroit hastalıkları kolesterolü etkiler mi?
Tiroit bezinin az çalıştığı hallerde kolesterol seviyeleri (total ve kötü -LDL- kolesterol) yükseliyor ve bu durum damar sertliği süreçlerini hızlandırabiliyor. Durup dururken ortaya çıkan sürpriz kolesterol artışlarında tiroit bezinde bir problem olup olmadığı da, zaten bu nedenle araştırılıyor. Tiroit bezi hastalıklarında çarpıntı, ritim bozuklukları ve kalp yetmezliğine de rastlanabiliyor. Kısacası tiroide çıkan her sorun, kalbinizi de etkiliyor.

SORU: Tiroit hastalıkları belleği bozar mı?
Özellikle tiroit bezi tembelliğinde bellek sorunlarına sık rastlanır. Yaşı 60’ı, 70’i geçenlerde tiroit tembelliği bunamayı bile hızlandırabilir. 60 yaş üzerindeki her 10 kişiden birinde tiroit bezi tembelliğine rastlanabileceği bilindiğinden bu konuya, biz hekimler önem veririz. Tiroit bezinin çok çalıştığı bazı durumlarda da bazen birdenbire ortaya çıkan bellek bozukluğu dalgalanmaları olabiliyor. Yani, hafızası aniden ve hızla bozulan bir yaşlıda tiroit problemi olup olmadığının mutlaka araştırılması gerekiyor.

SORU: Tiroit hastalıkları kısırlığa yol açar mı?
Çok sık olmasa da kısırlık problemi olan kadınlardan bazılarında gizli -hafif- bir tiroit yetersizliği saptanabiliyor. Tiroit bezinin aşırı çalıştığı hallerde de -hipertiroidi/toksik guatr- kısırlık görülebiliyor. Çocuk sahibi olmakta zorlanan çiftlerin tiroit hastalığı yönünden, özellikle de hipotiroidi bakımından dikkatle araştırılması lazım.

SORU: Tiroit hastalıkları boy kısalığı yapar mı?
Çocukluk çağı tiroit hastalıklarının gelişmeyi olumsuz yönde etkilediği biliniyor. Özellikle tiroit bezi tembelliğine yakalanan ve tedavisi geciken çocuklarda boy kısalığı problemi olabiliyor. Doğumsal tiroit bezi tembelliklerinde (Kretenizm ve Pendred sendromları) durum çok daha vahim oluyor. Bu çocuklarda zeka sorunları, işitme kayıpları da olabiliyor.

SORU: Hamilelik tiroit hastalığını tetikler mi?
Eğer ailenizde guatr, tiroit bezi iltihaplanması -tiroidit-, özellikle Haşimato tiroidisi gibi tiroit hastalıkları varsa, genetik mirasınızda bağışıklık bozukluğuyla ilişkili herhangi bir sağlık sorunu söz konusuysa hamilelik döneminde ve doğumdan hemen sonra herhangi bir tiroit hastalığıyla karşılaşma riskiniz fazladır. Bu gibi riskleri olan hamile adaylarının, hamilelerin, yeni doğum yapan annelerin tiroit bezi problemleri yönünden gözlemlenmeleri ve değerlendirilmeleri tavsiye ediliyor.

SORU: Tiroit hastalıklarında saç dökülür mü?
Saç dökülmesi problemiyle uğraşanların en çok sordukları sorulardan biridir bu. Eğer tiroit beziniz yeteri kadar hormon üretemiyorsa -hipotiroidi- metabolizmanız yavaşlayacak, cildiniz ve cildinizin bir parçası olan saçlarınız da bu yavaşlamadan olumsuz yönde etkilenecektir. Hipotiroidi hastalarında ciltte solukluk, kuruma, pörsülme, kalınlaşma yanında, saçlarda matlık, kuruluk, kırılmalar hatta dökülmeler olabileceği biliniyor. Aynı tabloya tırnak kırılmalarının ve bozulmalarının eşlik edebileceği aklınızda olsun.

SORU: Tiroit hastalıkları ishal ya da kabızlık nedeni olabilir mi?
Tiroit bezinin hızlı çalıştığı durumlarda bağırsak fonksiyonlarının hızlandığı ve rahatsız edici boyutlarda olmasa bile sık tuvalete gitme ihtiyacı ortaya çıkabildiği biliniyor. Tiroit tembelliğinde ise bağırsak hareketleri de yavaşlamaya, bağırsaklar tembelleşmeye başlıyor, kabızlık kaçınılmaz hale geliyor.

SORU: Teşhis için ne yapılıyor?
Tiroit bezi hastalıklarını teşhis etmek sanıldığından daha kolaydır. Kanda TSH, T-4, T-3 gibi hormonlara bakılması tiroit bezinin normal mi, az mı, çok mu çalıştığı konusunda fikir verebiliyor. Ayrıca gerektiği takdirde doktoruz tiroit bezinin yapısını ultrasonografi, sintigrafi gibi yöntemlerle de araştıracaktır.