Kalbinize iyi bakın

Kalbiniz günde ortalama 104 bin kez çarparak ve neredeyse birkaç ton kanı bedeninize sabırla pompalayarak inanılmaz bir iş başarıyor. Üstelik o bunu sadece 300 gramlık kas kütlesiyle yapıyor. Daha siz doğmadan, henüz ananızın karnındayken göreve başlıyor, son nefesinize kadar gık demeden işini yapmaya, size ‘mükemmel sağlığa yolculuk’ sürecinde hizmet etmeye çalışıyor.
Peki, siz onun için neler yapıyorsunuz? Onu üzecek, canını sıkacak, verimini veya performansını düşürecek yanlışlardan uzak durmaya, en azından bu yanlışları sık sık tekrarlamamaya çalışıyor musunuz? Kıymetini biliyor musunuz?
Mesela tansiyonunuzu kontrol altında tutuyor, kan şekerinizi makul seviyelerde koruyor, kan yağlarınızı dikkatle izliyor musunuz? Uykunuz ne durumda? Ona hiç olmazsa güzel bir uykuyla yardım edip en azından uyku sürecinde daha rahat çalışma fırsatı veriyor musunuz? Ya stres seviyeniz? Yoksa korku ve endişeleriniz, telaşınız, bitmez tükenmez hırslarınızla ondan her zaman daha çok çalışması talebinde mi bulunuyorsunuz?
Onu korumak için de bir şeyler yapmanız gerekiyor. Söz gelimi günde 30-40 dakika yürümeniz, sağlıklı beslenmeniz de lâzım! Ama büyük bir ihtimalle siz bunlara da önem vermiyorsunuz. Dahası, belki de sigara içiyorsunuz.

YILDA 200 BİN KİŞİ KAYBEDİYORUZ

Lütfen, şunu hiç unutmayın: Kalp damar hastalıkları dünyanın en yaygın hastalıkları arasında ilk sıradaki yerini koruyor. Tüm dünyada en önemli ölüm nedenlerinin başında geliyor. Türkiye’de de hemen her yıl 200 bine yakın vatandaşımız kalp damar hastalıkları nedeniyle hayatını kaybediyor. Her yıl 300 bine yakın insanımız ‘kalp hastalığı kulübü’ne üye oluyor. Uzmanlara göre yeterli önlemler alınmadığı takdirde 2020’li yıllardan sonra muhtemelen her yıl yarım milyon insanımızı kalp damar hastalığı nedeniyle kaybedeceğiz.
Sadece ama sadece yumruk büyüklüğündeki bu küçücük organ 7 gün / 24 saat tik tak tik tak diye atarken aynı zamanda ‘beni koru ve bana dikkatli bak!’ mesajını da veriyor.
Kalbinizi sadece aşk şarkıları söylerken, duygulu türküler dinlerken, klasikleşmiş şiirleri okurken ya da Sevgililer Günü’nde değil, sağlamken ve sağlıklıyken de düşünmelisiniz. Hatta aklınızdan hiç çıkarmamalısınız.
Ve bana sorarsanız yalnızca kendinizinkini değil, sevdiklerinizin ve çocuklarınızın kalbini de düşünmelisiniz. Çünkü onların kalbi de size, sizin sağlam ve sağlıklı kalbinize emanet.

Kalp krizi riskinizi ölçün
BİR TEST

YAŞINIZ ÖNEMLİDİR

Kalp krizi her yaşta ortaya çıkabiliyor. Kadınlarda kalp krizi riski 50’li yaşlardan sonra artıyor. Özellikle sigara içen ve doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda bu risk daha da fazla. İşte yaşınıza ilişkin puan tablosu:
* 50 yaş üzeri ve menopoza girmiş: 10
* 30-35 yaş arası ve menopoza girmiş: 8
* Menopoza girmiş ancak östrojen kullanan: 4
* 34 yaş üzeri ve menopoza girmemiş: 4
* 34 yaş altı: 1

AİLE HİKÂYENİZ NASIL

Kalp-damar hastalıklarının oluşumunda genetik mirasın önemi iyi biliniyor. Birinci dereceden akrabaları arasında kalp krizi geçirmiş olanlarda şanssızlık daha fazla.
* Ailenizden birinin 55 yaşından önce kalp krizi geçirmiş olması: 5
* Ailenizden birinin 55 yaşından sonra kalp krizi geçirmiş olması: 3
* Ailenizde kalp krizi geçiren birinin olmaması: 1

KİLO FAZLALIĞINA DİKKAT

Kalp krizine yakalanma ihtimalini artıran sadece şişmanlık değil. Eğer vücut ağırlığınızın yüzde 3-5 daha fazlasını taşıyorsanız riskiniz artıyor. Kilo fazlalığıyla birlikte bel çevresinin de genişlemesi (90 santimin üzerine çıkması) daha da kötü bir işaret. Kalp krizi-kilo ilişkisinde en güvenilir kriter beden kitle indeksi.
* Beden kitle indeksinin 27 veya daha fazla olması: 5
* 22-26 arasında olması: 3
* 22’den az olması: 1

ELMA MISINIZ ARMUT MU

Aldığınız kilolar kadar depoladığınız yağların yeri de önemli. Karın çevresinde ve içinde toplanan yağlar kalp krizi olasılığını daha da yükseliyor. Bu riski belirlemede ‘bel / kalça oranı’ en güvenilir kriter. Bel ölçümünüzü kalça ölçümünüze bölerek bulacağınız oranın 0.8’den yüksek olması kötüye işaret. Eğer kilonuzun büyük bir kısmını bel ve vücudunuz üst kısmında taşıyan tipik bir elmaysanız işiniz güçleşiyor.

KADINLAR İÇİN: ERKEKLER İÇİN:

* 0.8 veya daha fazla: 5 * 1.0 veya daha fazla: 5
* 0.8’den daha az: 1 * 1.0’den daha az: 1

SİGARA EN BÜYÜK TEHDİT

Ne kadar çok sigara içerseniz kalp krizi riskiniz o kadar artıyor. Sigara kullanılan süre uzadıkça kriz riski çoğalıyor ama araştırmalar özellikle tüketilen sigara miktarı üzerinde duruyor.
* Günde 11 ya da daha fazla sigara: 5
* Günde 1-10 sigara: 3
* Hiç sigara kullanmama: 1

ALKOLDEN UZAK DURUN

Günde bir kadeh şarap veya benzer miktarda alkolün kalp krizi riskini azaltabildiğini gösteren çalışmalar varsa da siz yine de alkolden uzak durun. Bu miktarların tüketmeniz gereken en fazla alkol miktarları anlamına geldiğini unutmayın. Alkolün ciddi bir sağlık zararlısı olduğunu daima hatırlayın. Araştırmalar alkol tüketiminin artmasıyla kalp krizi riski arasında bağlantı olduğunu gösteriyor.
* Ağır içicilik: 5
* Günde iki içkiden daha fazla: 3
* Günde bir kadeh: 1

STRES KRİZİ TETİKLİYOR

Uzun süreli tekrarlayan ve yoran stresler kalp krizi riskini yükseltiyor. Kalp krizinin çoğu kez ağır üzüntüler, ciddi maddi ve manevi kayıpları takiben meydana geldiği biliniyor. Eşinizle, işinizle, çevrenizle olan ilişkilerinizi ve stres kaynaklarınızı dikkatli bir şekilde gözden geçirmenizde yarar var. Özellikle iş yaşamına ilişkin stresler kalp krizi riskini yükseltiyor.
* Yüksek iş baskısı: 5
* Herhangi başka bir iş durumu: 1

AKTİF BİR HAYAT SÜRÜN

Eğer aktif bir yaşamınız, düzenli egzersiz alışkanlığınız yoksa kalp krizine yakalanma olasılığınız artıyor. Haftada üç veya dört gün 30-35 dakika ve üzerinde yapılan egzersizler kalp krizi riskini azaltıyor.
* Nadiren egzersiz yapmak: 5
* Ara sıra egzersiz yapmak: 3
* Haftada en az üç kere egzersiz yapmak: 1

KAN BASINCINIZI İYİ İZLEYİN

Hipertansiyon, kalp krizi riskini tetikleyen önemli bir sağlık sorunu. Kan basıncı yüksekliği ne kadar fazlaysa kalp krizi geçirme olasılığı o kadar yükseliyor.
* 160 / 95’ten fazla: 5
* 140 / 90 ile 160 / 95 arası: 3
* 140 / 90’dan az: 1

DOĞRU YAĞLARI TÜKETİN

Doymuş ve trans yağları sınırlı bir beslenme planı uygulayanlarda kalp krizi riski azalıyor. Günlük kalori ihtiyacınızın yağlardan gelen bölümünü azaltmaya ve bu yağları bitkisel kaynaklı olanlardan seçmeye, özellikle zeytinyağını tercih etmeye özen gösterin. Tam yağlı süt ürünlerinin, kırmızı yağlı etlerin, tereyağının, margarinlerin, derisi alınmamış kanatlı hayvan etlerinin doymuş yağlar için en önemli kaynaklar olduğunu unutmayın. Ne kadar doymuş ve trans yağ tüketiyorsunuz? Bu sorunun yanıtı kalp krizi olasılığınızla yakından ilişkili.
* Neredeyse her gün: 5
* Haftanın birkaç günü: 3
* Çok az ya da hiç: 1

İŞTE PLANINIZ
Eğer puanınız;

* 13 veya daha azsa: Kalp krizi riskiniz çok az. Yaptıklarınızı yapmaya devam edin.
* 14-30 puan arasındaysa: Kalp krizi riskiniz orta seviyede. Diyetinize dikkat edin ve düzenli egzersiz yapın. Eğer sigara içiyorsanız, bırakın.
* 31 puan veya daha fazlaysa: Kalp krizi riskiniz yüksek düzeyde. Doktorunuzla görüşerek bir koruma programına katılın. Damarsal risklerinizi belirleyin. Kilo yönetimi ve kan yağlarını ayarlama çalışmalarınıza başlayın.