Hipoglisemi neden önemli

Sağlık pratiğinde kan şekeri düşmeleri “hipoglisemi atakları” olarak tanımlanır. Prensip olarak kan şekerinizin “açlıkta 70 mg/dl’nin ya da herhangi bir ölçüm sırasında 55 mg/dl’nin altında bulunması” durumunda doktorunuz sizde de hipoglisemi araştırmalarına girişecektir.

Ne var ki zannedildiğinden çok daha sık görülen bu önemli problemin teşhisi, çoğu zaman akla gelmediği ve genelde de gerekli incelemeler yeterince yapılmadığı için gecikmektedir. Oysa hipoglisemi sorunu “depresyondan taşikardiye, uyku sorunlarından kronik yorgunluğa, migren tipi baş ağrılarından öfke ataklarına kadar” pek çok problemin gizli nedeni veya tetikleyenidir. O nedenle mümkün olduğu ölçüde hepimizin bu konu hakkında bir şeyler bilmesinde fayda var.

Son günlerde sizlerden gelen yoğun hipoglisemi sorularını dikkate alarak konuya ilişkin daha önce yayımladığım bir yazıyı bugün yeniden paylaşmanın faydalı olacağını düşünüyorum. Hazırsanız buyurun...

SORU 1
HİPOGLİSEMİ NASIL OLUŞUR

KANDA şeker ve insülin arasında biyolojik bir denge durumu vardır ve bu denge bir tahterevalli oyununa benzetilebilir. Kan şekerinin ani yükselmeleri ya da pankreas tarafından sisteme beklenenin çok üzerinde insülin pompalanması dengeyi bozacak, her iki durum da hipoglisemik süreçleri tetikleyecektir.

SORU 2
HİPOGLİSEMİNİN BELİRTİLERİ NELER

HİPOGLİSEMİ belirtileri son derece farklı olabiliyor. Bazen beynin şeker ihtiyacının karşılanamamasıyla ilgili belirtiler -açlık hali, tatlı krizleri, görme bulanıklığı, baş ağrısı, baş dönmesi, sersemlik, kafa karışıklığı durumu, odaklanma güçlüğü, unutkanlık, kaygı hali, sinirlilik, gerginlik, uyku eğilimi- ön plandayken, bazen de bedensel işaretler -çarpıntı, baş dönmesi, denge bozukluğu, solukluk, terleme gibi- ön plana çıkıyor.

Sorun zamanında düzeltilemez ve düşme devam edecek olursa beyin ve sinir sistemi ile ilişkili problemler artıyor, bilinç bulanıklığı, konuşma zorluğu, baygınlık, hatta şuur kaybı ve neticede koma durumu ortaya çıkabiliyor.

SORU 3
HİPOGLİSEMİ NE YAPAR

HİPOGLİSEMİ öncelikle hayat kalitesini bozduğu için önemli bir problem. Sık tekrarlayan ataklar sizi canınızdan bezdirebiliyor. Yani sürecin sadece tatlı krizleri, yeme atakları gibi sıradan sonuçları yok. Tekrarlayan ataklar işinizi gücünüzü yapmanızı, sosyal yaşamınızı, aile ilişkilerinizi bile etkileyebiliyor. Dahası hipogliseminin yol açtığı görünen ve görünmeyen, bilinen ve bilinmeyen pek çok sağlık sorunu var. Mesela mı? Depresyon, migren, kronik yorgunluk sendromu, fibromiyalji, panik ataklar, taşikardi nöbetleri...

SORU 4
KİMLERİN HİPOGLİSEMİ RİSKİ VAR 

ŞEKER hastaları ve şeker hastalığına aday olanlar -gizli şekerliler- hipoglisemi problemini en sık yaşayan ve en ağır geçirenlerdir. İnsülin direnci, metabolik sendrom gibi durumlarda da hipoglisemi olasılığı artar. Pankreasın insülin salgılayan tümörleri, böbreküstü bezinin hastalıkları, böbrek, karaciğer yetersizlikleri, bazı bağışıklık hastalıkları da hipoglisemiye zemin hazırlayabiliyor. Bazı ilaçlar, kontrolsüz alkol tüketimi, uzun süreli açlıklar, aşırı kahve ve kafein oranı yüksek içecekler, şiddetli ve ani stresler, hatta aşırı fiziksel aktivitelerin de hipoglisemiye yol açabileceği aklınızda olsun.

SORU 5
HER HİPOGLİSEMİ ŞEKER HASTALIĞINA DÖNÜŞÜR MÜ

ZANNEDİLDİĞİNİN aksine her hipoglisemi şeker hastalığına dönüşmez, hipoglisemi tanısı konulan herkesin “Yakında şeker hastası olacağım galiba” gibi bir korkuya kapılması da gerekmez. Bazı hipoglisemilerin, özellikle yemeklerden sonra ortaya çıkan tepkisel kan şekeri düşmelerinin ileride ortaya çıkabilecek bir diyabetin ilk işaretlerinden biri olabileceği doğrudur ama kişi işin uzmanı bir doktor ve diyetisyenle işbirliği halindeyse o kişinin diyabete yakalanması ihtimali çok ama çok azdır.

SORU 6
HİPOGLİSEMİ NASIL TEŞHİS EDİLİYOR

AÇ karnına alınan kan örneğinde kan şekerine bakmak ve yemekten sonraki saatlerde tekrarlanan kan şekeri ölçümleriyle kan şekeri seviyelerini saptamak teşhis için yeterli olabiliyor. Gerektiğinde insülin direnciyle ilişkili araştırmaları da yaparak kan şekerini kan insülin seviyeleriyle birlikte değerlendirmek daha doğru sonuçlar veriyor.

TEDAVİSİ VAR MI




NADİR birkaç durum dışında kalıcı bir tedavisi, etkili bir ilacı veya ameliyatı maalesef yok. Hipoglisemi eğer pankreasınızdaki bir tümörden (insülinoma) kaynaklanıyorsa insülin salgılayan tümörün çıkarılmasıyla hipoglisemiden kurtulmanız mümkün.

Ne var ki olguların yüzde 99’unda problemin köklü bir tedavisi yapılamıyor ve zaten bu nedenle de tedavi ya da şifadan çok sorunu yönetmeye odaklanmak gerekiyor. Hipoglisemi sorununu çözmenin yolu öncelikle de deneyimli bir doktor ve yine bu konuda deneyimli bir beslenme uzmanıyla işbirliği yapmaktan geçiyor.