Hipertansiyonlular kulübüne hoş geldiniz

Yaşamınızı hipertansiyon sorununu kontrol altına alıp sağlıklı ve keyifli kulüp üyesi olarak sürdürmek de, boşverip bir süre sonra bu ‘sessiz katil’in vukuatları ile uğraşmak da size bağlıdır. Hipertansiyon hastası olmalarına rağmen yaşam kalitelerini koruyan mutlu ve sağlıklı pek çok hastam var. Bu sorunu uzun süre görmezden gelip 8-10 yıl sonra kalp, böbrek, göz sorunları ile boğuşup duran insanlara üzülmemek ise mümkün değil!

Daha ilk günden bilmeniz gereken o değişmez kuralı hep anımsayın: Eğer hipertansiyonunuz varsa kalp hastalıkları, felç, böbrek yetmezliği ve diğer tıbbi problemler bakımından riskiniz daha yüksektir. Doktorunuzla kan basıncınızı nasıl kontrol altına alacağınızı ve ne sıklıkta, hangi aralıklarla kontrol etmeniz gerektiğini eksiksiz tartışmalı, onunla güvenli bir ‘yol arkadaşlığı’yapmalısınız. Yüksek kan basıncının sizi uyaran, güvenilmez, gözden kaçabilen, yalancı belirtilerine bel bağlamamalı, bu belirtilerin (baş ağrısı, basınç hissi, baş dönmesi) yanıltıcı olabileceğini unutmamalısınız.

Bu haftaya kadar kan basıncını henüz hiç kontrol ettirmemiş orta yaşlı biriyseniz, hiç olmazsa yarın sabah ‘bir doktordan randevu almanın zamanı geldi!’ diyebilmelisiniz. Orta yaş ve sonrasını sürdürenlerin neredeyse dörtte biri yüksek kan basıncına sahiptir ve ne yazık ki yaklaşık üç hipertansiyonludan biri bu ciddi soruna sahip olduğunun farkında bile değildir...

Yapın

Yürüme Yüzme
Hafif koşu
Bisiklet
Tenis

Yapmayın

Halter
Direnç egzersizleri
Dalgıçlık
Push-up/press-up
Vücut geliştirme
Scuba
Squash
Paraşüt

SARMISAĞIN ETKİSİ SINIRLI

Sarmısakta buluna ‘Allicin’isimli maddenin kan basıncını azaltıcı bir etkiye sahip olduğunu belirten çok az çalışma vardır. Bu etkinin de oldukça sınırlı olması muhtemeldir.

YEŞİL ÇAY YARARLI

Yapılan bir çalışma yeşil çay ve Oolong ile yapılan bitkisel çayları tüketenlerde hipertansiyona rastlanma sıklığının azaldığını göstermiştir.

YÜKSEK KAN BASINCINDA ROL OYNAYAN FAKTÖRLER

Değiştirilebilir risk faktörleri 

Kilo fazlalığı * Aşırı tuz tüketimi
Fazla miktarda kafein kullanımı
Aşırı alkol tüketimi
Fiziksel aktivite yetersizliği
Stres
Sigara kullanımı
Kan şekeri yüksekliği (şeker hastalığı)

Değiştirilemeyen Risk Faktörleri

Kalıtım: Aileniz veya birinci dereceden akrabalarınız yüksek kan basıncına sahip ise hipertansiyonlu biri olma ihtimaliniz oldukça fazladır. Genetik eğilimin erken yaşlarda tanımlanması halinde doğru beslenerek, değiştirilebilir riskleri daha baştan değiştirerek hipertansiyonlu biri olmayı önleyebileceğinizi veya geciktirebileceğinizi unutmayın.

Yaş: 35 yaş üzeri bireylerde hipertansiyon daha sık meydana gelmektedir. Hipertansiyon erkeklerde 35-55 yaş arası dönemde ortaya çıkarken, kadınlarda daha çok menopoz sonrası dönemde oluşabilmektedir.

RİSK FAKTÖRLERİNİ KONTROL ALTINA ALIN

Fazla Kilolarınızdan Kurtulun!: Yüksek kan basıncı olanların çoğu fazla kiloludur. Eğer doktorunuz kilo kaybetmenizi önerirse diyet planı ve fiziksel aktivite seçimi için diyetisyen, egzersiz danışmanı gibi sağlık koruyucu uzmanlarla çalışabilirsiniz. Kilo kaybı kalpteki yükü düşürür ve kan basıncında azalma sağlar.

Düzenli Fiziksel Aktivite Yapın: Fiziksel aktivite eksikliği sadece obeziteye neden olmaz, aynı zamanda kalp krizi ve felç riskinizi de arttırır. Biz haftanın en az 3-4 günü veya mümkünse her gün 45-60 dakikalık düzenli ve ılımlı egzersiz yapmanızı öneriyoruz.

Aşırı Alkolden Kaçının: Bazı araştırmalar günde 90-120 g civarında 80 promil alkol almanın kan basıncını yükselttiğini göstermiştir. Yüksek kan basıncı olan insanlar az miktarda alkol alabilirler. Alkol tüketiminizi günde 1-2 kadeh olarak sınırlandırın.

Sigarayı Bırakın: Sigara kalp krizi ve felcin diğer bir ana risk faktörüdür.

Stres Yönetiminizi Öğrenin: Çalışma saatlerinde kısa süreli aralar ve haftasonları kısa bir tatil kan basıncınızı düşürmeye yardımcı olabilir. Stres; kalp krizi ve felç riskini arttıran aşırı yeme, alkol tüketimi, sigara gibi aktiviteleri arttırabilir. Düzenli egzersiz yapmak etkili bir azaltıcıdır.

Tuz Alımınızı Azaltın: Birçok insan ihtiyacından daha fazla sodyum tüketir ve düşük sodyum bazı insanlarda kan basıncını düşürmeye yardımcıdır. Doktorunuz eğer kan basıncınız çok yüksekse düşük-tuzlu diyet önerebilir. İşe etiketler üzerindeki sodyum içeriklerini okumakla başlayın. Tuz yerine besinlere tat veren bitkisel ürünleri ve baharatları kullanın. Böylece fazla sodyum alma riskinden daha kolay kaçınacaksınız.

Daha Sağlıklı Besinler Tüketin: Uzmanlar fazla tuz tüketiminden kaçınılmasını, yeterli miktarda sebze ve meyve tüketilmesini, yağsız ve düşük yağlı ürünler tüketilmesini önermektedir. Bu tarz beslenme planı potasyum, kalsiyum, magnezyum ve proteinden zengin, toplam yağ, doymuş yağ ve kolesterolden fakirdir.

Doktorunuzla Oral Kontraseptif Doğum Kontrol Hapı- Kullanımını Tartışın: Oral kontraseptif kullanan fazla kilolu kadınlarda yüksek tansiyon daha kolay gelişebilir. Bu ilaçlar kullanmadan da korunmanız mümkün olabilir. Doktorunuzla bu konuyu konuşmanızda yarar var.

Bazı İlaçların Kullanımı İle İlgili Bilgileri Öğrenin: Bazı ilaçlar kan basıncınızı yükseltebilir. Bu ilaçlar arasında kortizon, non-steroidal yapıdaki anti-inflamatuar etkili romatizmal ilaçlar, (NSAID), burun tıkanıklığını gideren nazal dekonjestanlar, bazı diyet ilaçları (Sibutramine, Ephedra, Amphetamine), Cyclosporine, Erythropoetin, Tricyclic antidepresantlar ve monoamine oxidase inhibitörleri ilk akla gelenlerdir.

HİPERTANSİYONLULAR İÇİN 10 ALTIN ÖNERİ

Kan basıncınızı belirli aralıklarla izleyin. Sağlık kontrollerinizi düzenli olarak yaptırın. Bu kontrollerde hipertansiyona ilişkin araştırmalara öncelik verin.

İdeal ağırlığınızın ne olması gerektiğini öğrenin ve kilonuzu ideal kiloya yakın değerlerde tutun.

Tuzlu besinlerden uzak durun. Potasyum ve magnezyumu bol, posa zengini bir beslenme planı uygulayın.

Doymuş yağ alımınızı azaltın, doktorunuzun önerdiği miktarların üzerinde doymuş yağ (hayvansal kaynaklı yağlar, sert margarinler) tüketmeyin. Günlük toplam enerji ihtiyacınızın en fazla %10’unu doymuş yağlardan karşılamaya çalışın.

Alkolü azaltın. Kadınların günlük bir kadehten, erkeklerin günlük iki kadehten fazla alkol tüketmeleri risklidir.

Reçetelendirilmiş antihipertansif ilaçlarınızı düzenli kullanın. İlaçlarınızı bir gün bile aksatmayın. Reçetesiz satılan ilaçları kan basıncınızı düzenlemek amacı ile (sarımsak hapları, Coenzyme Q10) doktorunuz önermedikçe asla hipertansiyon tedavisi için kullanmayın.

Uykunuza özen gösterin

Fiziksel aktivite konusunda doktorunuzun tavsiyelerine uyun. Daha aktif bir yaşam tarzını tercih edin.

Olumlu biri olmaya özen gösterin

Düzenli, dingin, stresi az ve dengeli bir hayat yaşayın.

Bunları yemeyin

Tütsülenmiş gıdalar, tuzlu kuruyemişler

sucuk, salam, sosis gibi şarküteri ürünleri,

konserve gıdalar, pizzalar, mayonezli burgerler, cipsler, soslar

HİPERTANSİYON VE SEKS

Hipertansiyon seksüel gücü ve kapasiteyi doğrudan etkilemez. Hipertansiyon sorunu olanların yüzde 10 kadarında cinsel güçte azalma ile ilişkili sorunlar yaşanır. Bu sorunlar hipertansiyonlunun kendisinden değil; hipertansiyon teşhisi sonucu oluşan korku, tereddüt, endişe ve güven kaybından, kullanılan ilaçların yan etkisinden, yüksek kan basıncı ile birlikte olan ek sağlık problemleri (şeker hastalığı, ilerleyici damar sertliği ve dolaşım yetmezliği) gibi nedenlerden kaynaklanır.

Tiazid grubu idrar söktürücüler (Tiazidler). sprinolaktan içeren idrar söktürücüler (Aldosteron antagonistleri), her iki grubun birlikte kullanıldığı kombinasyonlar, beta resptör bloke ediciler (Beta blokörler), alfa metil dopa, klomidin, Guanefidin gibi antihipertansif ilaçlarla oluşan cinsel güç kayıpları çok seyrektir. İlaçların kesilmesi ile kesinlikle yeniden düzelmemektedir. Doktorunuza danışmadan bu listeye bakarak ilacınızı kesmemeli, değiştirmemeli, sorununuzu sizi izleyen doktorunuzla paylaşmalısınız.

Seks sırasında kan basıncı yükselse de bu geçici ve kısa sürelidir. Seks sonrasında süratle normale geri döner. Hipertansiyon sorunu nedeni ile seks hayatınızda herhangi bir sınırlama yapılması gerekmez.