Hayat atıştır

SON haftalarda yayınlanan iki yeni araştırma “sağlık kolay, hastalık zor” düşüncemi doğruluyor. İlkini geçen hafta yazdım: Günde iki dakikacık egzersiz yapmanız bile sağlığınızı koruyup güçlendiriyor, ömrünüzü uzatıyor. Sağlıklı kalmanın zannedildiğinden de kolay olduğunu gösteren diğer bir araştırmaysa geçenlerde bir tıp dergisinde ‘Journal Of Epidemilogy’de yayınlandı.

FISTIK YE, UZUN YAŞA

Maastricht Üniversitesi’nde Prof. Van den Brand’ın başkanlığında yapılan çalışma 1986’dan beri sürüyor.
120 bin kişinin beslenme ve yaşam tarzını izleyen büyük bir araştırma bu. Sonuçlar şunu gösteriyor: “Günde en az 10 gram (5 adet) fıstık, fındık, ceviz veya badem yemek, erken ölüm riskini en az yüzde 23 oranında azaltıyor.” Saydığım sert kabuklu kuruyemişleri tüketenlerde şeker, kanser ve diğer yıpratıcı kronik hastalıklara daha az rastlanıyor, rakam vermek gerekirse diyabette yüzde 30, solunum sistemi hastalıklarında yüzde 39, sinir sistemi hastalıklarında yüzde 45’e yaklaşan bir düşme var. Araştırma Hipokrat’ın yüzlerce yıl önce verdiği o ünlü öğüdü yeniden onaylıyor: “Yiyeceklerinize ilaç muamelesi yapınız!” 4 kuralı yeniden hatırlatalım: Akılcı beslenelim, hareketli olalım, güzel uyuyup üzüntü, kaygı, endişeden uzak keyifli bir hayat sürmeye çalışalım.

KURUYEMİŞ SEÇERKEN...

SERT kabuklu yemişlerin hiçbirini işlemden geçirmeyin. Dışlarındaki ince kabuğu (kırmızı-kahverengi zarı) soymayın. Tuzlamayın, kavurmayın, yakmayın, haşlamayın, fırınlamayın. Doğal halleriyle, oldukları gibi yiyin. Mümkünse kabuklu halleriyle satın alıp yiyeceğiniz zaman kabuklarını kırıp yemeyi deneyin. Eğer paketlenmiş şekilde alıyorsanız uygun koşullarda paketlendiklerinden, saklanıp dağıtıldıklarından emin olun. Ezme veya toz formlarından, reçellerinden, macunlarından değil, doğal ve tabii formlarından faydalanmaya çalışın. Her birinin 100 gramının ortalama 600 kalori civarında enerji sağlayacağını unutmayın. Sağlıklı bir yetişkinin bir günde tüketebileceği kuruyemiş miktarının 30 gramı geçmemesi öneriliyor, 10-30 gram aralığı güvenli bulunuyor. Fazlası kilo yaptığı için avuç avuç yemek tavsiye edilmiyor.

KALP ACISI ÖLDÜRÜR MÜ?

ENDİŞE, korku, üzüntü, daha geniş anlamıyla yönetilemeyen ve uzamış kaygı hali sağlığımızın en önemli düşmanlarından biri. “Kaygı bozukluğu” zamanında fark edilip ortadan kaldırılmadığında uykuyu bozan, belleği güçsüzleştiren, tansiyonu, şekeri yükseltip kalp ritmini bozabilen tehlikeli bir süreç. Kaygının kalp düşmanı olduğu ve “kırık kalp sendromu” sorunu yeni bir bilgi değil. 50 yıl önceki tıp kitaplarında da bu kavram vardı. “asker kalbi” veya “Da Costa sendromu” denilen durumda kalbi gerçekte hasta olmayan kişilerde “kaygı ve depresyon” nedeniyle oluşabilecek kalp şikâyetlerinden söz edilirdi. Kaygı bozukluğu sorunu global bir vebaya dönüştü. Birçok kardiyolog ruhsal zorlanmaların en az kolesterol yüksekliği, hipertansiyon, diyabet, hatta sigara kadar önemli bir kardiyak risk faktörü olduğunu düşünüyor ve “kalp acısı kalp krizi yapabilir” diyorlar...

YAZA LİMON SIKIN

1- Mümkün olan her şeye limon sıkın! Limon sadece güçlü bir C vitamini, flavonoid ve lezzet deposu değil, aynı zamanda etkili bir “kilo koruyucusu”. Bu etkisini de zannedildiği gibi “yağları eritmesine” değil, eklendiği gıdaların “glisemik yükünü azaltması ve kana karışma hızını yavaşlatmasına” borçlu.
2- Meyvenin püresi suyundan, salatası püresinden, doğal hali de salatasından daha faydalı. Meyveleri ne kadar az ezer, keser, hırpalar, parçalarsanız sağlık güçlerinden o kadar çok faydalanırsınız. Kabuğuyla yenebilen meyveleri doğal halleriyle tüketmenizi tavsiye ederim.
3- Sofranızda “iki S”ye yer açın: Sirkeyi ve sarımsağı da tıpkı limon gibi daha sık ve bol kullanın. Sirke ve sarımsak da limon gibi yiyeceklerin glisemik yükünü azaltıyor, kan şekerini aniden yükseltme ve insülin patlamalarına yol açma güçlerini baskılıyor.
4- Yaz geliyor, dondurma keyfi başlıyor. Birinci önerim şu: Yediğiniz dondurmanın sütten mi süt tozundan mı yapıldığını kontrol edin. İkincisi ise dondurmanın usulüne uygun üretilip saklanmadığında ciddi bir besin zehirlenmesi nedeni olabileceğini unutmayın.
5- Yaz meyvelerinden faydalanın. Karpuzu, vişneyi, kirazı, karadutu, siyah eriği, kayısıyı, kavunu ilk sıralara yazın. Daha zamanı var ama inciri ve üzümü ise sakın abartmayın. Meyvelerin de ciddi birer doğal şeker (fruktoz) kaynağı olduklarını, özellikle insülin direnci bulunanlarda yağlanmaya yol açtıklarını, kanda şeker ve yağ dengesini bozabildiklerini hatırlayın.
6- Kuruyemiş seçimlerinizi yaparken ilk sıraya cevizi, ikinci sıraya bademi yazın. Üçüncülüğü fındığa verin. Dördüncülüğü yer fıstığı ve Antep fıstığı arasında paylaştırın. Arada –ama az miktarda- kabak ve ayçiçeği çekirdeği çitlemeyi de ihmal etmeyin. Beyaz leblebiye gelince... Bence biraz uzak durun.