Ergen çocuk nasıl beslenmeli

İki gün önce güne güzel bir haber ile başladık! Amerika’da bazı eyalet yönetimleri, çocuk ve gençler arasında obezitenin bir salgın gibi yayılmasını önlemek için yüksek kalorili, besin değeri son derece düşük sorunlu gıdaların (cips, gofret, alkolsüz içecekler, kolalı-gazlı meşrubatlar, meyve suyu konsantreleri) satışını yasaklıyordu.Yine habere göre eyalet yönetimleri, okul programlarına ‘her gün belirli bir süre bedensel aktivite içeren bir ders’in konulmasını zorunlu kılmıştı.KIZLAR 11-14 yaş arasında, erkekler 12-15 yaş döneminde bedensel ve ruhsal önemli değişiklikler gösterir. Bu dönemde kızların büyümesi müthiş bir hızla artarken, erkek çocuklar daha çok seksüel gelişimlerini tamamlamakla meşguldür. Erkeklerin büyümeleri genellikle seksüel gelişimi tamamladıktan sonra hızlanır. Ergenlik dönemi beslenmesi kız ve erkek çocuklarınızın sonraki yaşam kalitesinin belirlenmesinde son derece etkilidir. Eğer ergenlik dönemini yaşayan bir kızınız veya oğlunuz varsa bu yazıyı biraz daha dikkatli okumanızda yarar var.DEMİR İHTİYACI ARTARSağlıklı bir genç kızda periyotlar bu dönemde başlar. Genç kız hızlı büyümenin ve vücudunda esen hormonal fırtınanın beden ve ruhunda yaptığı değişimlerle karşı karşıyadır. İlk periyotla birlikte demir ihtiyacı artmaya başlayacaktır. Bu yaşlarda daha çok kalsiyum ve daha bol protein tüketmek zorundadır. Genç kızların bu yaşlarda ilave demir veya kalsiyum desteği almaları çoğu kez gerekmez. Demirden zengin besinlerin (et, bakliyat, yeşil sebzeler) ve kalsiyum deposu gıdaların (süt ve süt ürünleri, yeşil sebzeler, bakliyatlar) tüketiminin arttırılması yeterlidir. KALSİYUMSUZ OLMUYORGüçlü ve sağlıklı kemiklere, dişlere sahip olmaları için ergenlik çağı kız ve erkek çocukların günde 800-1200 mg civarında kalsiyuma ihtiyaçları vardır. Üzülerek belirtelim: Özellikle fast-food ile beslenen gençlerinin çoğu ihtiyaçları kadar kalsiyum alamıyorlar. Bu gençler ileri yaşların osteoporoz adaylarıdır. Kızınız veya oğlunuzun yeteri kadar kalsiyum aldığından emin olmak istiyorsanız onların süt ve süt ürünlerinden yeterli miktarda tükettiklerinden kuşku duymamalısınız. Bir bardak süt ile 250 mg, yoğurt ile 300 mg, bir dilim beyaz peynir ile 50 mg, kaşar peyniri ile 210 mg kalsiyum kazanacaklarını onlara sık sık hatırlatmalısınız. Bir top dondurmanın 60 mg, kılçıkları ile yenilebilen balıkların (hamsi) 100 gramı ile 300-400 mg kalsiyum depolayacaklarını unutmamalısınız. Kalsiyumun sadece kız çocukları için değil, erkek çocukları için de aynı miktarda gerekli olduğunu bilmelisiniz. Demir, ergenlik çağını yaşayan genç kızların en çok ihtiyaç duydukları minerallerden biridir. Her periyotta 50 mg demir kaybeden bir genç kız, demir kaybını yerine koyamazsa birkaç ay sonra demir eksikliği ile karşı karşıya kalacaktır. Demir eksikliğinin ilk belirtileri yorgunluk, halsizlik, vücut direncinde azalma, enfeksiyonlara dirençsizlik, saç ve tırnaklarda kalite kaybı, çatlamalar, kırılmalar ve kolay üşümedir. Demir eksikliğine bağlı kansızlık oluştuktan sonra sorun daha ağırlaşmış, belirtiler şiddetlenmiştir. Birkaç adımda ortaya çıkıveren yorgunluklar, nefes nefese kalmalar, enerji kaybı ve bitmez tükenmez uyku istekleri, öğrenme güçlükleri, dikkat kaybı, kalp çarpıntıları ve solukluk, bu belirtilerden bazılarıdır. Demir eksikliğinin belirtileri kalsiyum gibi uzun vadede değil hemen ortaya çıkmaktadır. Demir eksikliği çocuklarımızın okul başarılarını da yaşam kalitelerini de azaltmaktadır.VEJETARYEN BİR KIZINIZ VARSA DAHA DİKKATLİ OLUNÖzellikle sık sık bilinçsiz diyetler yapan, öğün atlayan veya vejetaryen beslenme kararı alan bir kızınız varsa daha dikkatli olmalısınız. Bu durumlar demir eksikliği riskini arttırıyor. Vejeteryan olmaya karar veren bir kızınız varsa onu bu konuda uyarmalı hiç olmazsa demirden zengin bitkisel besinlere ağırlık vermesine (koyu-yeşil yapraklı sebzeler, kuru incir, kayısı, erik ve üzüm, bakliyat ve tahıllar) özen göstermelisiniz. 11-18 yaşları arasındaki genç kızların günlük demir ihtiyaçları 15 mg, erkek çocukların ise 12 mg kadardır. Haftada bir iki gün kırmızı et tüketen, demirden zengin sebze ve bakliyatları bol bol yiyen, sabah kahvaltılarında demir ile zenginleştirilmiş tahıl gevreklerini seçen gençlerde demir eksikliği sorunu ile pek karşılaşılmaz.UNUTMAYIN KİLO ALMALARINI ÖNLEYİN Ergenlik çağı çocuklarının beslenmelerinde kalori tüketimlerinin ve besin seçimlerinin dikkatle izlenmesi kilo fazlalığı ve obezite sorununun önlenmesi için bir zorunluluktur. Genç ergenler yüksek kalorili fast-food besinleri tüketmeye ve bilgisayar oyunları, televizyon programları gibi hareketsiz yaşam seçimlerine çok yatkındır. Eğer siz aşırı kilolu anne babalarsanız şeker hastalığı, yüksek kan basıncı, metabolik sendrom, kilo fazlalığı gibi genetik riskler taşıyorsanız, çocuklarınızın tükettiği kalorileri ve bedensel aktivitelerini daha dikkatli bir gözlem altında tutmalısınız. Sadece evinizde onları nasıl beslediğiniz ne yazık ki çoğu kez yeterli olmaz. Okul yaşamlarında da dengeli beslendiklerinden emin olmalısınız. BİR BİLGİDEMİRİN EMİLMESİ İÇİN C VİTAMİNİ ZORUNLUDUR Besinlerde bulunan demirin emilimini arttırmak istiyorsanız, yemeklerde C vitamini içeren besinleri mutlaka bulundurmalısınız. Kahvaltıda portakal veya greyfurt suyu, öğle ve akşam yemeklerinde domates suyu içen, yemeklerini turunçgiller, karpuz gibi meyvelerle tamamlayan çocuklarda bu destek yeteri kadar sağlanmıştır denilebilir. Eğer kızınızın yeteri kadar demir tükettiğinden emin değilseniz, demir ile zenginleştirilmiş yiyecek ve içecekleri tercih edebilirsiniz. Kuşkunuz hálá sürüyorsa kan örneklerinde demir eksikliğini gösteren incelemeler yaptırarak doktorunuzla görüşebilirsiniz. Demir eksikliği kesin olarak belirlenmeden sadece kuşkuya dayalı olarak demir içeren destekleri kullanmamalısınız. Demirin kontrolsüz kullanımı, vücutta fazla miktarda demir birikimine neden olabilir. Fazla demir birikimi de en az demir eksikliği kadar ciddi bir sağlık sorunudur.BİR UYARIŞEKERLİ İÇECEKLER KİLONUN BAŞ NEDENİŞeker içeren meşrubatların fazla miktarda tüketilmesi, çocuklarda kilo sorunlarının ve diş çürümelerinin en önemli nedenleridir. Yüksek kalorili ve bol şekerli kolalar, gazozlar, sporcu içecekleri ve meyve suları konsantrelerinden gençlerin faydasız, yüksek kalori aldıklarını iyi biliniyor. Yaklaşık 300-350 ml’lik böyle bir içecek neredeyse 9-10 çay kaşığı kadar şeker ihtiva ediyor. Çocuklarınızın bu içecekleri tüketmelerini yasaklamalı, en azından sınırlamalısınız. Saf meyve suları (bir bardakları 100-150 kalori içerir), yağsız veya yarım yağlı ayran gibi içecekler kullanmalarını önermelisiniz. Yarım yağlı sütün de iyi bir içecek olduğunu belirtelim.