Doğru teşhis için ne yapmalı

Sorunlara doğru teşhisler koymak hayatın her alanında önemli ve geçerli ama hastalıklara doğru teşhis koymak yaşamsal bir konudur. Eğer sorunu doğru teşhis edemezseniz, çözüm yolunda geliştireceğiniz her türlü çaba, ilaç, ameliyat çaresiz ve geçersiz kalacaktır.
Bu konuda yapılabilecek hataların, konulabilecek yanlış teşhislerin geri dönülmez ölçüde sakat bırakıcı, hatta yaşamı sonlandırıcı sonuçları olabiliyor.
Yukarıdaki sorunun cevabını hemen “Deneyimli ve bilgili bir doktor!” diye yanıtlayacağınızı ben de biliyorum ama yanıtınızın eksik olduğundan emin olabilirsiniz.
Hastalıklara doğru teşhisler koyabilmek için doktorlar kadar siz de önemlisiniz.
Herhangi bir sağlık sorununun çözümü için başvurduğunuz doktorla iyi bir işbirliği içinde olmak, ortaya çıkan belirtileri tam ve eksiksiz anlatmak, sağlık geçmişiniz hakkında doğru, yeterli, aydınlatıcı ve güvenilir bilgiler vermek, kullandığınız her türlü ilacı ve takviyeyi doktora iletmek, yaşadığınız her problemi gizlemeden, çekinmeden ona aktarıp paylaşmak zorundasınız.

GÜVEN VE SAYGI ŞART

Teşhis sürecindeki yolda her doktor temelde olasılık dışı hastalıkları eleyerek muhtemel teşhisleri aklından geçirecek, bu teşhislere ilişkin sorular soracak, muayeneler yapacak, testler, tetkikler de isteyecektir.
Dahası işiniz, ev ve aile hayatınız, ilişkileriniz, yaşam tarzı seçimleriniz, uykunuz, yeme içmeniz, aktiviteniz, hatta cinsel yaşamınız üzerine de konuşmak isteyebilecektir.
Bu soruların bazılarının sizin için pek anlamının olmaması ve sizi rahatsız etmesi, size gereksiz gelmesi, kişisel ya da alakasız şeyler olduğunu düşündürmesi olağandır.
Doktorunuz yaşadığınız sorunların kaynağına ulaşabilmek ve sorunu yaratan faktörlerden de hareket ederek doğru teşhise ulaşabilmek için kullandığınız alkol, sigara, hatta bağımlılık yapıcı ilaçlardan, maddelerden, cinsel tercihlerinize kadar pek çok alanda size sorular yöneltebilecektir.
Alternatif seçenekleri uygulayıp uygulamadığınız, sağlığınızı tehlikeye atabilecek maddeler kullanıp kullanmadığınız, bulaşıcı hastalıklara yakalanabileceğiniz bölgelere seyahatler yapıp yapmadığınızı da öğrenmek isteyecektir.
Kısacası doğru teşhis için mükemmel bir hasta doktor ilişkisi önemlidir. Karşılıklı güven, saygı ve sevgi esastır.

BİR SORU/BİR CEVAP

Sağlık geçmişiniz neden önemli?

Doğru teşhiste mevcut durumunuz kadar sağlık geçmişiniz, yani hikâyeniz de önemlidir. Çünkü mevcut sağlık sorunlarınızın önemli bir kısmı önceden yaşadığınız problemlerle ilişkilidir.
Zaten bu nedenle de doğru teşhis yolunda ilerleyen her hekim en iyi sonucu alabilmek için önceki sizin sağlık hikâyenizi de bilmek ister. Geçirdiğiniz ameliyatları, kullandığınız ilaç ve takviyeleri öğrenmeyi arzular. Hangi aşıları olduğunuzu, daha önce hangi ilaçları kullandığınızı, ilaç alerjisi sorunu yaşayıp yaşama-dığınızı da bilmeyi hedefler. Kısacası doktorunuza gitmeden önce -ona doğru teşhiste yardımcı olabilmek için- sağlık geçmişinizle ilgili bilgileri toparlamanızda ve eğer varsa sağlık dosyanızı, ilaç çizelgelerinizi, ameliyat raporlarınızı yanınıza almanızda fayda var.

ÖNEMLİ

5N 1K kuralı

Doktorunuzun sağlık sorunlarınıza doğru teşhisler koyabilmesi için yaşadığınız sorunları doğru tanımlamaya çalışmanız gerekir. Herhangi bir belirtiyi doktorunuza anlatmadan önce tıpkı gazeteciliğin “5N 1K”sı benzeri bazı sorulara yanıt verme konusunda hazırlıklı olmalısınız:
Belirtiyi ilk kez nerede, ne zaman yaşadınız? Belirti başladığında ne yapıyordunuz, ne şiddetteydi, nasıl bir süreç gösteriyordu, şimdi ne durumda? Belirti -veya belirtiler- birden bire mi yoksa yavaş yavaş mı ortaya çıktı? Zaman zaman hafifliyor ya da şiddetleniyor mu? Yemeniz, içmeniz, uykunuz, uyanıklık haliniz, ruhsal durumunuz, vücut pozisyonunuzun ortamın sıcaklığı ya da soğukluğu, karnınızın açlığı ya da tokluğuyla ilişkisi var mı? Belirti veya belirtileri azaltmak amacıyla daha önce herhangi bir ilaç kullandınız, herhangi bir uygulama, buz torbası tatbiki/sıcak su torbası tatbiki yaptınız mı? Ailenizde veya çalıştığınız yerde benzer sorunları yaşayan başka biri var mı? Daha önce de benzer sorunlarla karşılaştınız mı? Bu soruların her biri en az “teşhisi güçlü bir doktor” ve “en son
teknoloji ile üretilmiş bir tanı yöntemi” kadar önemlidir.