Bayramlar arınma zamanlarıdır

Bugüne kadar çok bayram yazısı yazdım, itiraf edeyim hiçbirini beğenmedim, hiçbiri sinmedi içime. Yılın bu ilk bayramı için yeni bir yazı hazırlamanın düşüncesi bile yordu beni. Neyse ki sayın Aydın Boysan imdadıma yetişti.
Aydın Boysan’ın üç gündür elimden düşmeyen yeni kitabındaki bayram yazısı şimdiye kadar okuduklarımın en güzellerinden biriydi. Üstat eğer müsaade ederse bugün sayfamızda onu misafir etmek istiyoruz (95 Yıldan Serpintiler/Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları). Buyurun...

KİLOMETRE TAŞLARIDIR

“Bayramlar yaşayışımızın kilometre taşlarıdır. Bu taşlar olmazsa yolun neresinde olunduğu bilinmez. Bayramlar olmazsa da ömür süreci biteviyeleşir. Halkasız zincire, düğümsüz ipe döner... Bayram günleri yüreklerin yıkanması, arınması zamanıdır. Tüm kötü duygular, kinler, nefretler yüreklerin göbek taşlarında yıkanmalı, birikintileri arıtılmalı, akıtılmalı, yok edilmelidir. Bayram yüreklerin mevsim temizliği günleridir. Yüreklerin kapısı, penceresi açılmalı, içerisi temiz hava ile doldurulmalıdır. Evet... Arada bir durup düşünmek yaşayışımızı tatmanın da bir fırsatı... Uzun yıllar önceki bayramlarda nelerle mutlu olabiliyorduk? Şimdi nelerle mutlu olamıyoruz? Bunları düşünerek zaman dilimlerini birbirine tokuşturmak, bundan hiç olmazsa ders kırıntıları çıkarabilmek zevkli değil mi?”
İsterseniz kitaptan küçük bir bölüm daha aktarayım: “İnsanlar en çok ölüm ve hastalık gibi şeyleri ciddiye almış gibi görünüyorlar. Kolayına kaçmak bu! Zor olan neşeyi ciddiye almak. Ben kendi hesabıma yıllardır ‘sululuğu ciddiye alma’ çabasının deneyini yaşıyorum.” Ve devam ediyor: “Gidenleri sevgimize gömdük, kalanlara bir çift sözüm var: Gitmeye acelemiz yoktur!”
Teşekkürler sayın Aydın Boysan, iyi ki varsınız, bizimlesiniz ve bizimsiniz.
Herkesin bayramını en içten dileklerle kutluyor, sağlık ve huzur diliyorum.

Bayramda ne yenip içilecek

Her bayram olduğu gibi bu sabah da evlerde keyifli kahvaltı sofraları kurulacak, öğle ve akşam yemekleri için heyecanlı mönüler hazırlanacak. Doğal olarak bizim yazı mönümüzde de bugün beslenme konuları yer alacak. Uzmanlarımızdan Dyt. Nilüfer Bayram size bayram için iki güzel öneri paketi hazırladı. Biri kahvaltı diğeri de akşam için. Biz çok beğendik, bakalım siz ne diyeceksiniz...

BAYRAM SABAHI...

Bayramların vazgeçilmezlerinden biri de lezzetli kahvaltılardır. Kahvaltıyı geniş tutun, sofranızı şımartın ama siz yine de kahvaltı seçimlerinizi bir ay boyunca oruç tutarak dinlendirdiğiniz sindirim sisteminizi düşünerek yapın. Günde iki öğün beslenmeye alışan mide-bağırsak sistemine yiyecek bombardımanı yaparak diğer bayram günlerinizin keyfini kaçırmayın. Örnek mönünün seçimlerinizi yaparken size yardımcı olacağını düşünüyorum.
* Bol sebzeli menemen (Domates ve biberin en güzel mevsiminde yapılacak doyurucu bir tercih.)
* 2 çeşit peynir (Çok tuzlu olanlarından uzak durun.)
* Zeytin/Ceviz/Fındık/Badem
* Tam buğday unundan ekmek veya el büyüklüğü peynirli/sebzeli börek veya tam buğday unundan simit (Hazır poğaça, açma tarzı yağ oranı yüksek ürünler gün boyu mide yanmasına neden olur, tercih etmeyin.)
* Birer tatlı kaşığı reçel veya bal tereyağı eşliğinde
* Bol domates, salatalık, biber, maydanoz söğüş

BAYRAM AKŞAMI...

Genellikle büyüklerimizin enfes yemekleri ile bezenmiş bu sofralarda sadece birkaç noktaya dikkat ederek yemek sonrası oluşabilecek tatsız mide şikayetlerinden korunabiliriz. Yeterli, dengeli ve çeşitli seçimler yapmanıza yardımcı olacak püf noktalarından faydalanabilirsiniz.
Salata (karışık, yağsız): Zeytinyağlı yiyeceklerin sık tüketildiği bu sofralarda salatalarınızı zeytinyağı ilavesi yapmadan sirke ve limonla tüketebilirsiniz.
Yoğurt: İçecek tercihinizi asitli, kolalı içecekler yerine ayrandan yana kullanabilirsiniz.
Zeytinyağlılar: Zeytinyağlı sebze yemekleri özellikle dolmalar ve sarmalar bayram sofralarının vazgeçilmezlerindendir. Porsiyon kontrolünüzü sağlayabilmek için bu tür yiyecekleri ana yemeğin yanında küçük porsiyonlar şeklinde almaya çalışın. Dolma ve sarma tarzı yiyecekleri tüketirken pilav, makarna ve ekmek grubu besinleri aynı anda tüketmemeye özen gösterebilirsiniz.
Börekler: Zeytinyağlılar gibi börekler de sofralarınızda yerini alacaktır. Börekleri de zeytinyağlı dolma ve sarmalar gibi değerlendirerek pilav, makarna ve ekmek grubu besinlerin yerine tercih edebilirsiniz. Genellikle sebzeli olanlar daha hafif olup posa alımınızı destekleyecektir.
Kırmızı et, tavuk, balık ile hazırlanmış yemekler: Çok yağlı olmayan etlerin genellikle yağ ilavesi yapılmadan fırında, buharda, ızgarada pişirilerek hazırlanmış olanları tercih edilmelidir. Sebzelerle sotelenmiş et yemekleri (kuşbaşı etli patlıcan yemeği gibi) tercih edilebilir.
Tatlılar: Yemeğin hemen ardından tatlı tüketmek bedeninizi oldukça yorar. Tatlı tüketiminizi yemekten 2 saat sonrasına saklayın ve sütlü tatlıları tercih etmeye çalışın. Tatlının alternatifi olarak da meyve salatalarını deneyebilirsiniz.

Açık büfe bayram tatili

Bayram tatilini açık büfe sisteminin olduğu otel veya tatil köyünde geçirecekleri de unutmadık. Seçimleriniz sizi bayram ertesi diyet yapmak zorunda bırakmasın derseniz bize kulak verin.
* Tek tip beslenmekten uzak durun. Hafif olsun diyerek sadece salata, leziz olsun diyerek sadece makarna yemeyin. Tabağınızı karbonhidrat ve protein karışımları ile lezzetlendirin.
Salatalarınızın yanına ızgara balık, kırmızı et veya tavuk alın, makarnanızı yoğurtla tüketin.
* Tabağınıza yiyeceğiniz kadarını alın. Her şeyden koyarak tatları birbirine karıştırmayın. Doyduğunuzu anlayamazsınız.
* Şekerli, gazlı, kolalı içecekleri tercih etmeyin. Yemeklerle birlikte maden suyu veya ayran seçin. Sıcak havada değişen vücut mineral dengenizi korumak gün boyu keyfinizi yerinde tutacaktır.
* Tüm tatlılardan bir tabak yapmak yerine en çok canınızın istediğinden tek çeşit bir porsiyon tüketin. Her iki ana öğünde tatlı tüketmek yerine akşam öğünü tatlı menüsünü meyve tabağına çevirin.
* Bol bol hareket edin, yüzün, yürüyüş yapın, çocuklarınızla top oynayın.

Bayram için beslenme notları

1- Öğün saatlerinizi yeniden düzenlemek ilk günlerde zor olabilir. Kahvaltı öğünü sonrası 3-4 saatlik bir zaman bırakarak mutlaka öğle yemeği yiyin. Etli /etsiz sebze yemeği, yoğurt-cacık ve yanına tahıl grubu bir besin (tam buğday ekmeği, bulgur pilavı gibi) ile hafif bir mönü ayarlayabilirsiniz.
2- İkram edilen şeker, çikolata, hamur işleri, tatlıların hepsinden tatmak bedeninizi oldukça yorar, tüketeceğiniz miktar konusunda kendinize mutlaka günlük sınır koyun.
3- Bol bol tatlı tüketmek için kalori tasarrufu yapayım diye sakın öğünlerinizi atlamayın. Kan şekerinizi aniden yükseltip düşürecek olan bu uygulama sağlınızı tehdit eder. Ara öğün niyetine küçük porsiyonlarda seçimler yapabilirsiniz.
4- Sofranızda artan karbonhidratlı besinler (börek, tatlı, dolmalar) sebze ve meyve tüketiminizi azaltmasın, kabızlık şikâyetleriniz başlarsa bilin ki posa alımınız düşmüştür.
5- Hamur tatlılarının yanında bazı yörelerimizde ayran ikram edildiğini hiç duymuş muydunuz? Glisemik yükü oldukça ağır olan bu leziz tatları masumlaştıran bu sağlıklı uygulamayı bu bayram denemeye ne dersiniz?
6- Çay, kahve ikramları su içiminizi bu sıcak günlerde sakın azaltmasın.
7- Ana yemeklerle beraber şekerli veya tatlandırıcılı içecek tüketimi aldığınız kalorileri hızla yağa çevirir, su veya ayran tercih ederek kontrolü ele alın.
8- Gece geç saatlerde yemek yemekten kaçının. Özellikle geç saatlere kafeinli içeceklerin tüketimi uyku düzeninizde çok fazla değişikliğe neden olmasın.
9- Bir öğünde almanız gereken kaloriden fazlasını almış olabilirsiniz, bir sonraki öğünü sadeleştirerek günlük enerji alımınızı dengeler bayramda kilonuzu koruyabilirsiniz.
10- Bayram sonunda ramazan öncesi beslenme alışkanlıklarınıza dönüş yapın, tek tip besine dayalı, kalorisi çok düşük tehlikeli diyet uygulamalarından uzak durun. Ramazan sırasında yavaşlayan metabolizmanızı daha da yavaşlatmaktan başka bir işe yaramayan bu tür uygulamalar kilo verme girişimlerinizi zora sokar, unutmayın!