Alzheimer'ın 10 belirtisi

Kendinizi, küçük bir eşyanızı nereye koyduğunuzu, telefon numaralarını, yeni tanıştığınız kişilerin isimlerini veya daha yeni okuduğunuz bir kitabın ismini hatırlamaya çalışırken bulabilirsiniz. Bütün bu olaylar aslında yaşlanmanın getirdiği süreçte doğal olarak ortaya çıkar. Önemli olan, hafızanızı geliştirip güçlendirmeye ve korumaya yönelik kitap okumak, bulmaca çözmek, zeka oyunları oynamak gibi aktiviteleri yeterince yaparak beyninizi işlevsel bir halde tutmaktır.

ALZHEIMER hastalığında oluşan bellek sapmaları, basit değildir. Hastalar, iletişimde, öğrenmekte, düşünmekte büyük güçlükler yaşarlar. Bir süre sonra bu problemler baş edilemez bir hal alır ve hastanın işini, sosyal aktivitelerini, aile yaşantısını etkileyecek duruma gelir. Aşağıdaki 10 uyarıcı işareti öğrenirseniz, Alzheimer hastalarını ve onlar için önem taşıyan sorunları daha kolay anlayabilirsiniz:

1İlerleyici hafıza kaybı temel sorun: İlerleyici ve ağır bellek kaybı, en önemli ve en sık görülen işaretlerden birisidir. Yaşlandıkça randevuları, isimleri veya telefon numaralarını biraz unutmanız doğaldır. İlerleyici bellek sorunu yaşayan kişiler ise çok sık unuturlar ve bir daha hatırlayamazlar.

2 Günlük olağan işleri yapmakta bile güçlük: Alzheimer hastaları, gün içinde hatırlamak zorunda kalmadığımız ve yaşamımızın parçası olan olağan bazı aktiviteleri yapmada güçlük çekerler. Örneğin çok iyi bildikleri bir yemeğin nasıl hazırlanacağını, hep uğraştıkları ev işlerini ya da uzun süredir yaptıkları herhangi bir hobiyi unutabilirler.

3 Doğru sözcükler bulmada zorluk Herkes bazen doğru sözcüğü bulmada güçlük çekebilir. Ancak bir Alzheimer hastası, çok basit sözcükleri bile unutup, bu kelimelerin yerine anlamsız sözcükler koyarlar. Konuşmalarını ya da yazmalarını anlamak zordur. Örneğin ‘‘diş fırçası’’ kelimesini hatırlamakta güçlük çekiyorsa, bu sözcük yerine ‘‘ağzım için kullandığım bir eşya’’ cümlesini kurabilir.

4 Zaman ve yer karmaşası önemli bir sorundur: Haftanın hangi gününde olduğunuzu veya o anda nereye gittiğinizi unutmak bazen doğaldır. Ancak Alzheimer hastaları yaşadığı sokağı, nerede olduklarını, buraya nasıl geldiklerini unutup eve nasıl geri döneceklerini bilemezler.

5Yargılama yeteneğinde bozulma: Hiç kimse her zaman mükemmel bir yargılama ve duruma göre davranma yetisine sahip olamaz. Fakat Alzheimer hastaları, hava durumunun farkında olmadan ılık bir günde kalın bluzlar ya da giysiler giyebilir, çok soğuk bir havada ise kısa kollu bir gömlekle dolaşabilirler. Bellek karmaşası ve sorunu yaşayan çoğu kişi, para konusunda da kafi düzeyde bir karar yeteneğine sahip değildir. Alışveriş yaparken, evdeki ufak aletlerini tamir ettirirken veya bir ürün satın alırken ihtiyaçtan çok fazla paralar ödeyebilirler.

6 Çabuk düşünmede problemler dikkat çeker: İşler çok karışık olduğu zaman bir not defteri kullanmak pek çok şeyi basitleştirebilir. Alzheimer hastaları ise; bu deftere baktıklarında numaraların veya adreslerin, bilgilerin, notların ne anlama geldiğini ve bunlarla ne yapacaklarını bilemezler. Ani ve beklenmedik karar anlarında bu nedenle çok önemli sorunlar yaşarlar, yanlış kararlar verir ya da kararsız kalırlar.

7 Eşyaları kaybetmek çok sık görülür: Herkes cüzdanını ya da anahtarını kaybedebilir. Alzheimer hastası olan bir kişi bu eşyaları değişik yerlere koyar ve daha sonra da nereye koyduğunu unutur. Örneğin; buzdolabına ütüyü koyabilir ya da şeker kasesinin içinde kol saatini unutabilir. Daha ileri dönemde ise bu eşyaların ne işe yaradığını da hatırlayamazlar.

8 Ruh hali ve davranış değişiklikleri üzücüdür: Hepimiz zaman zaman ruh dalgalanmaları yaşarız. Alzheimer hastalarında ise ruhsal dalgalanmalar sık sık yaşanır. Hiçbir neden yokken, sakin bir karakterden birdenbire değişip sinirlenir ya da öfkelenebilirler.

9 Kişilik değişiklikleri de var mı? İnsanların kişilikleri yaşla birlikte değişiklik gösterir. Bazı yaşlı bireyler daha depresif, sakin veya huysuz olurken, bazıları da neşeli, aktif ve dışa dönük olabilirler. Alzheimer hastalarında ise durum farklıdır. Aile üyelerine karşı bile daha karmaşık, şüpheci, kızgın ya da korkak bir kişilik sergileyebilirler. Bunlar sıklıkla beklenmedik ve kontrülü güç kişilik değişimleridir.

10 İnsiyatif kaybı ele verir: Yaşlandıkça ev işlerinden, iş aktivitelerinden ya da sosyal aktiviteler ve zorunluluklardan yorgun düşmek normaldir. Oysa bir Alzheimer hastası çok pasif olabilir. Televizyon karşısında saatlerce oturabilir, gereğinden çok uyuyabilir ya da yapılması gereken ve normal olan günlük aktiviteleri yapmak istemeyebilir. Bu tür olaylara karşı ani tepkiler gösterir.

Eğer sizde, ailenizde ya da çevrenizde yukarıdaki belirtilerin çoğunu taşıyanlar varsa bir hekimden yardım istenmesi gereklidir. Alzheimer hastalığında veya bellek kaybına yol açan diğer rahatsızlıklarda erken teşhis önemli bir adımdır.

Antioksidanların gücü

Alzheimer hastalığında tedavinin başarılı bir şekilde yürütülmesi için ilaç tedavisinden, düzenli tıbbi bakımdan ve çeşitli sosyal kuruluşlardan, gündüz veya devamlı bakım evlerinden destek almak çok önemlidir. Uygulanacak her yeni yöntem ve sosyal destek yaşam kalitesini arttıracaktır. Yapılan araştırmalar antioksidanların (C vitamini, E vitamini, A vitamini, selenyum gibi) Alzheimer hastalığında önemli olduğunu vurgulamaktadır. Yaşla birlikte vücudun savunma sisteminde önemli düşüşler görülür. Metabolizma sonucu oluşan atıklar (toksinler) çevreden gelen zararlı maddeler (egsoz gazları, sigara, hava kirliliği) vücudu daha hızlı yıpratır. Böylece vücutta serbest radikaller adı verilen ve toksik zararlı olan maddeler birikmeye başlar. Başta beyin hücreleri olmak üzere vücudun tüm hücrelerinde bozulmalar yaşanır.

E vitamini başta olmak üzere uygulanan antioksidan destekler beyin hücreleri hasarını en aza indirecektir. Ancak tedaviye başlamadan önce mutlaka bir uzman hekimle görüşülmesi, Aspirin, Dipiridimol gibi ‘‘kan inceltici’’ kullanan hastalarda, kanı daha da incelten E vitamini, Ginkgo, Biloba, Omega-3 gibi destekler kullanılırken doz ayarlamalarına gidilmesi zorunludur.