Kalp ve damar hastalıklarının farklı nedenleri var. Bu nedenlerden bazıları yetişkinler kadar gençler, hatta çocuklarda bile görülebiliyor.
Yani, her yaşın kendine has kalp sorunları var ve bunlar, zamanında fark edilip düzeltilmediği takdirde, yaşınız ne olursa olsun günün birinde krize dönüşebiliyor. ışte bu nedenle yukarıdaki sorunun cevabı çok açık ve nettir: Kalp krizi her yaşta geçirilebilir. Yaşınızın 20 hatta 10-15 olması fark etmez. Türkiye’de kalp damar hastalarının sayısı artıyor. Rakamsal olarak ifade etmek gerekirse her yıl maalesef çeyrek milyon vatandaşımız “kalp damar hastaları kulubü”ne üye oluyor! Ne yazık ki, nüfusumuzun yaşlanması, beslenme yanlışlarımızın çoğalması ve hareketsizlik-fiziksel aktivite azlığı sorunu yaygınlaşması bu sayıyı daha da arttıracak gibi görünüyor. Bir önemli nokta daha var, o da şu: Biz toplum olarak “kalp krizi” denince yalnızca ve sadece kalbi besleyen koroner arterlerde, kolesterol yüksekliğine bağlı olarak gelişen plaklarla tıkanıp daralmasını hatırlıyoruz. Oysa “kalp krizi” deyiminin ifade ettiği anlam çok daha geniş, bu deyim kolesterol yüksekliğine bağlı koroner arter hastalığından daha fazlasını ifade ediyor.
NEDENLERİ ÇOK FARKLI OLABİLİYOR
Mesela kalp ritim bozuklukları başlı başına adeta birer kalp krizi nedeni olabiliyor. Özellikle kalbe bağlı ani ölümlerde sinüs düğümü hastalıkları (hasta sinüs sendromu), kalbin elektrik iletim sistemindeki arızalar (kalp blokları), bazı tip özel ritim bozuklukları (ventiküler taşikardi veya fibrasyon), kalp krizlerine ve ani ölümlere yol açabiliyor. Kalbe ilişkin ani ölümler doğumsal bazı kusurlardan da kaynaklanabiliyor. Kalbin doğuştan kazandığı bazı kötü özellikler (kalp odacıkları arasındaki delikler, kalp damarları arasındaki yanlış bağlantılar) çok küçük yaşlarda bile kalbe bağlı ani ölümlere yol açabiliyor. Bazı tip kalp hastalıkları da ani ölüm nedeni olabiliyor. Kardiyomyopati olarak tanımlanan bu hastalıklarda özellikle kalp çıkış yolu daraldığından ani ölümler görülebiliyor. Bu listeyi daha da uzatmak mümkün. Mesela sadece kalp damarında damar içi yırtılmaya bağlı bir sorun nedeniyle daha 15-20 yaşındaki bir gencin kalp krizi geçirmesi mümkün olabiliyor.
SONUÇ...
Anlatmak istediğim şey şu: Kalp krizi riski deyince aklımıza ille kolesterol yüksekliği ve buna bağlı koroner kalp hastalığı gelmesin! Kalp krizi kalbin kasları, uyarı sistemleri, damar bağlantıları ya da kapaklarındaki problemlerinden de kaynaklanabiliyor. Eğer bu durumların önceden farkına varılmazsa son derece sağlam oldukları düşünülen bazı insanlar çok ama çok genç yaşlarda halı sahada futbol oynarken, plajda voleybol maçı yaparken, denizde yüzerken, hatta yatakta uyurken bir gün birdenbire kaybedilebiliyor. Unutmayın! Yeni ve mükemmel teknolojiler, son derece güvenli bazı testler eğer bilgili ellerde ve de dikkatle yapılırsa doğumsal kalp hastalıklarının anne karnında teşhisine bile imkân veriyor. Bu imkânlardan -imkânınız varsa- yararlanmanızı tavsiye ederim!
Çaresi var
Peki, kalp krizlerini önceden tahmin etmenin ve önlemenin bir yolu, bir çaresi yok mu? Herhangi bir kalp krizi adayını daha erken dönemde tanımak için ne yapmalı? Bu soruları daha da çoğaltmamız mümkün. Ama ben tümünün cevabını hemen vereyim: Koruyucu tıp ve risk analizleri bu alanda da son derece faydalı işlere imza atıyor. Hayatımızın ve canlılığımızın teminatı, kaynağı, kalbimizde ister damar, ister ileti, ister kas, ister kapak sisteminde olsun oluşabilecek problemler çok önceden tahmin edilebiliyor. Doğumsal kalp hastalıklarına, hangi nedenden kaynaklanırlarsa kaynaklansınlar erken dönemde tanı konulabiliyor.
NE YAPMALI
Bunun için yapılacak şey ucuz, basit ve kolay bir dizi araştırmadan geçmekten ibaret. Ülkemizde çok sayıda hastane ve sağlık merkezi son derece mükemmel kalp sağlığı merkezi var ve bu merkezlerin bazıları neredeyse dünya standartların üstünde bilgi birikimi ve teknolojik güce sahipler. Yapılacak şey ergenlik çağına gelen çocuklarınızın yıllık sağlık kontrollerini yaptırırken kalplerinin ne durumda olduğunun da dikkatle araştırılmasını istemenizdir. Eğer orta ve ileri yaşlardaysanız sadece kolesterolünüzün normal olmasıyla yetinmemek, özellikle kalp krizi riski bakımından ailevi bir eğiliminiz varsa daha ileri kardiyolojik incelemeler yaptırmazınızdır.