Özgüvenli olması sizin tavrınıza bağlı
Anne babalar çocuklarının özgüvenli olmasını istiyor. Bu sebeple ya aşırı serbestlik içinde ipin ucunu kaçırıyor ya da baskıcı bir disiplinle çocuğun özgürce hareket etmesini engelliyorlar. Eğer doğru tutum geliştirilmezse, bu durum çocuğun yararına olmuyor. Uzman Psikolog Erzen Pakel Onur, Doğan Solibri Yayınları’ndan çıkan ‘Altın Anahtar Özgüven’ adlı eserinde özgüvenli çocuk yetiştirmenin püf noktalarını açıklıyor.
■ Özgüven nedir? Bir çocuğun özgüvenli olması neden önemli?
- Özgüven, kişinin kendi hakkında sahip olduğu bir değerlilik, yeterlilik, saygınlık duygusudur. Özgüvenli çocuk, kendisini sevdiği için başkalarını sevmeye açık olacak, kendisine güvendiği için yaşıtlarıyla güvene dayalı ilişkiler kuracak, kendisine inandığı için başkalarının etkisinde kalmayıp düşünce ve inançlarını savunabilecektir.
Sanıldığının aksine özgüven çocuğu şımartmaz, tam tersine çocuğun kendisiyle barışık, iyimser, zorluklara dirençli, haklarını savunabilen, ayrıca sorunlara özgün çözümler üretebilen; hayal gücü, yaratıcılığı yüksek, sorumluluk bilinci gelişmiş, liderlik vasfına sahip, toplumu ileri götürebilecek bir kişilik sağlar. Özgüvenin önemi, çocuğu başarılı bir yetişkine dönüştüren bir sihirli anahtar, bir sigorta poliçesi olmasında yatmaktadır.
■ Özgüvenli çocuk yetiştirmek için neler gerekir?
- Çocuk, ebeveynin aynasıdır. Dolayısıyla ebeveyn güvenilen, saygı ve sevgiye dayalı bir ilişki içindeyse çocuk da kendini öyle görecektir. Çocuğu psikolojik güven ortamında yetiştirmek, yargılamadan eleştirmek, değerli olduğuna inandırmak, duygularını kabul edip saygı göstermek, can kulağıyla dinlemek, gelişme sürecinde aceleci davranmamak, sabırlı olmak çok önemlidir. Anne babaların kendilerini ve çocuğa karşı tutumlarını kontrol etmek temel görevlerindendir.
■ Yanlış anne baba tutumlarına örnek vermek gerekirse...
- Çocuğun, emirle ve hatta cezayla yönetilmesi büyük yanlış bir anne baba tutumudur. Çocuğun aşırı müsamaha ile hiç yönlendirilmeden kuralsız bir başıboşluğa terk edilmesi de her istediğinin yerine getirilip hiçbir sorumluluk verilmemesi de aynı derecede yanlıştır.
Çocuğun iyi tanımlanmış sınırlar içinde özgürce hareket edebildiği, aile kararlarında söz sahibi olduğu, evdeki angaryaları paylaştığı, kendi başının çaresine bakmasının desteklendiği, demokratik bir ortama ihtiyacı vardır.
■ Ebeveynlere önerileriniz neler?
- Çocuğunuzu sevin! Çocuğumuz bize atalarımızdan gelen binlerce yıllık gen aktarımının bir ürünü. Kucağımıza kendini sevme sayma yetisi ile geldi. Dolayısıyla onu olduğu gibi benimseyip bağrımıza basmamız, olumlu yönlerinin altını çizerek değerlendirmemiz çok önemli. Ayrıca onu yargılamaktan kaçının, duygularını ifade edebilmesi için fırsatlar verin, demokratik bir disiplin sağlayın. Bunun için de varsa bir sorunu ortaya koymak, duyguları konuşmak, çözümleri irdelemek ve birlikte çözüme ulaşmak önemli.
Özgüvenli çocuk yetiştirmek için “Yapma, etme, dur, gitme, sus!” gibi yönetici, yönlendirici cümleler kurmak yerine “Sen ne düşünüyorsun? Ne hissediyorsun?” gibi sorular sorarak onun düşüncesini ve hislerini öğrenmek son derece dikkat edilmesi gereken bir ebeveyn yaklaşımıdır.
