Nasihat vermek yerine örnek olun
Anne babalar, çocuklarına her fırsatta nasihat veriyor, kendi çocukluklarıyla bugünün çocukluğunu kıyaslıyor. Oysa bu durum çocukları fena halde bunaltıyor. Uzmanlar “Çocuklar duyduğunu değil gördüğünü yapar. Söylemek yerine, davranışlarınızla gösterin” diyor.
Çocuğa nasihat vermek neden yanlış?
Prof. Dr. Eyüp Sabri Ercan: Birçok alışkanlık gibi nasihat etmek de toplumsal hafızamıza kazınan ve kuşaktan kuşağa aktarılan bir davranış. İşe yaramadığını çok iyi bilsek de otomatik bir şekilde kendimizi çocuklarımıza nasihat ederken buluveririz. Çocuklarımıza tecrübelerimizi aktarmak, doğru yolu göstermek ve tehlikelerden korumak için zaman zaman onlarla konuşma ihtiyacı duyarız.
“Peki, bu konuda kaçımız başarılı olur?” derseniz, cevap “Çok azımız” olur. Hepimiz biliyoruz ki çocuğumuz biz nasihate başladığımızda tabiri caizse şalteri kapatır; söylediklerimiz bir kulağından girip diğer kulağından çıkar. Ne anlatırsak anlatalım, isterse yaşamın en önemli sırrını verelim kulaklarını tıkar, hatta o an sanki sağır olur. Çoğunlukla mutsuz veya aşırı kızgın bir ifadeyle “Ne zaman nutuk atmayı bitireceksin?” dercesine yüzümüze bakar. Aslında hepimiz, kuru nasihatin hiçbir işe yaramadığını biliyoruz.
Geçmişte büyüklerinizin nasihatlerini dinlerken çok sıkıldığınızı, hatta ızdırap çektiğinizi anımsarsınız.
Eğer içimizi rahatlatmak için değil ama gerçekten çocuğumuza yararlı olmasını istiyorsak, ona davranışlarımızla örnek olmalıyız. En iyi ‘nasihat’ çocuğumuza ‘iyi bir model’ olmaktır.
Çocuğa sigaranın zararlarından söz edip, her sıkıntı ve keyif halinde sigara yakan anne babanın nasihat etmesi, çenesini yormaktan başka bir işe yaramaz. İllaki bir konuda öğüt vereceksek de bunu çok kısa tutmalıyız.
Daha çok onun da anlayabileceği günlük kelimeleri seçerek konuşmalıyız. Kredimizi doğru kullanmalı ve sadece çok gerekli konularda nasihat etmeliyiz. Çocuğumuzu kimseyle kıyaslamamaya mutlaka dikkat etmeliyiz.
“Bak biz ne yokluklarla okuduk, ayakkabımızda iki pençe vardı yine de derslerimizi ihmal etmezdik. Senin her dediğini yapıyoruz, her şeyin var ama hiç gayret etmiyorsun” örneğinde olduğu gibi kendi hayatımızdan uzun örnekler vererek çocuğumuzla aramızı bozmamalıyız.
‘Sınırlar içinde özgürlük verin’
Nasihatler, çocukla aramızdaki sorunları çözer mi?
Dr. Özgür Bolat (Eğitim Bilimci): Temel çocuk yetiştirme felsefesi ‘kontrol etmek’ olan yetişkinler maalesef çocuk için aşırı kurallar koyar. Çocuğun bir ‘iç kontrol’ ve ‘iç disiplin’ geliştirmesine izin vermez.
Çocukla bir sorun yaşandığında, yapılması gereken onunla çatışmak veya nasihat vermek değil, onun ihtiyacını anlamak ve bir çözüm üretmektir. Anneye ve babaya düşen görev budur.
Anlamadan ‘hayır’ demek veya hemen açıklama yapmak iletişimi kopartır. Çocuklar gelişim çağındayken her şeyi merak ederler. Bizim isteğimiz merak duygusunun yaşam boyunca devam etmesidir. Bunun yolu da çocukluktan geçer. Çocuk, deneyimlerse merakını giderir. Örneğin çocuklar duvar boyamayı çok sever. Ancak çocuk bir duvarı boyadığında evde kıyamet kopar, annesi bağırıp çağırırsa; bu, çocuğun iradesinin kırılmasına sebep olur.
Oysaki çocuğuna “Bak, bu duvar senin. İstediğin gibi boyayabilirsin. Hatta oyun saatin boyunca beraber çizeceğiz, ancak diğer duvarlara dokunmak yok. Yalnızca burası senin” dese, çocuğa bir sınır çizmiş olacak ve o sınırlar içinde de bir özgürlük vermiş olacak. Böylece anne veya baba çocukla bağ kurmuş olacak, birlikte vakit geçirmiş olacak ve çocuğun istediğini kendi sınırları içinde yapmasına izin vermiş olacak.
Böylece çocuk deneyimleyecek, deneyimledikçe öğrenecek ve gelişecektir. Yasaklar, kısıtlamalar çocukları hem köreltir hem de değersizleştirir.
Hadi gidelim
Shrek sonsuza dek mutlu
Beyazperdede yediden yetmişe herkesin çok sevdiği Shrek, birbirinden komik esprileriyle bu kez tiyatro sahnesinde.
Yer: Ankara-Actor Studio Tarih: 3 Haziran Cumartesi
Saat: 14.00
Yaş: 3+
İletişim: (0555) 992 52 82
Fiyatı: 101 lira
Odadaki sihirbaz
Sadece çocukların değil, büyüklerin de hayranlıkla seyredebileceği, sihir dolu bir görsel şölen sizi bekliyor.
Yer: İstanbul-Şişli Cevahir Salon A Tarih: 3 Haziran Cumartesi
Saat: 14.00
Yaş: 7+
İletişim: (0212) 380 12 38
Fiyatı: 100 lira
Haftanın kitabı
"Acıyooo” çocukları huzurlu bir hastane ziyaretine hazırlamak için bilinçli farkındalık teknikleriyle tanıştıran cesaret verici bir öykü.
Yayınevi: Doğan Çocuk Yayınları Yazan: Elif Seyrekbakan Resimleyen: Nesibe Çelebi Tür: Resimli Öykü Yaş: 3+ Sayfa: 32 Fiyatı: 89 lira
