Küçük kardeşine nazik davranmasını nasıl sağlarım?

Kardeşlik ilişkilerindeki sorunların kaynağı nedir?

Serap Duygulu (Psikolog): Kardeşler arasındaki ilişki hem çocukları toplumsal yaşama hazırlayan rekabet ortamı hem de yardımlaşma tutumlarını içerir. Çocuklar kendisinden küçük ya da büyük bireylerle iletişim ve ilişki kurmayı öncelikle en yakınından, yani kardeşinden öğrenir. Bu iletişim sırasında çatışmalar veya kıskançlıklar yaşanabilir. Zaman zaman çocuklar bulundukları yaş durumuna göre diğer tarafa üstünlük gösterisinde bulunabilir ya da yaşı küçük olan, küçüklüğünü, isteklerini elde etmek amacıyla kullanabilir.

Berk Karaoğlu (Klinik Psikolog): Yapılan en büyük yanlışlardan biri, büyük çocuğa ‘ebeveyn misyonu’ yüklemektir. Bu sanılanın aksine büyük çocuğu öfkelendirebilir veya tam tersine içe kapanmasına yol açabilir.

Küçük kardeşe nazik davranmanın yolları büyüklere nasıl öğretilebilir peki?

Serap Duygulu: Anne babanın çocukların birlikte olma, oynama, zaman zaman çatışma yaşamalarına zaman ve imkân tanımaları gerek. Çocukların sorunsuz bir arada olmaları gibi ütopik bir dünyanın olmayacağını bilmek önemli. Öncelikle çocukları hem başka çocuklarla hem de birbirleriyle kıyaslamamak lazım. Büyük olan kardeşe gerçekten büyük olarak, küçük olana da küçük olarak davranmak rol karmaşasını da ortadan kaldıracaktır. Büyük olan kardeşe, sorumluluk alması adına, kardeşi doğduğu andan itibaren bazı görevler verilir, kardeşiyle ilgili bakım işlerinde ondan yardım istenirse, kardeşine bağlılığı ve ilgisi artacaktır. Çünkü insan emek harcadığı şeyleri sever. Nitekim nezaket sözle değil, eylemle örnek olarak öğretilen ve öğrenilen bir davranıştır. Anne babasının hem kendisine hem diğer bireylere hem de kardeşine ilgili ve saygılı davrandığını gören çocuk bunu doğal olarak öğrenecek ve bir tutum olarak benimseyecektir.

Peki, kardeşler arası ilişkinin inşasına ne zaman başlamak gerekir?

Serap Duygulu: İkinci ya da üçüncü kardeş henüz doğmadan önce evde ilk çocukla konuşmak, evdeki değişiklik ve düzen konusunda onun da fikrini almak ve katılımını sağlamak çok yararlı olur. Kardeşi dünyaya geldiğindeyse, “Dur dokunma, kardeşini düşürürsün, sessiz ol, sen yapamazsın!” gibi olumsuz sözlerle büyük kardeşi engellemek ve sürekli küçükle ilgilenmek doğal olarak büyük çocuğun hem kıskanmasına hem de kardeşine karşı öfkelenmesine yol açar. “Bak şöyle tutabilirsin, hadi ona şarkı söyle, elini tutabilirsin, hadi biberonunu sen tut, çorabını sen giydirebilirsin’ gibi olumlu ve destekleyici bir tutumla kardeşiyle yakınlaşmasını sağlamak önemlidir.

Berk Karaoğlu: Ebeveynlerin çocuklarının birbirleriyle olan davranışlarını iyi gözlemesi gerekir. Gördükleri sorunları da çocukların yaşlarına uygun olarak onlarla konuşmaları ve onlara, duygularını nasıl aktarmaları gerektiğini öğretmeleri şarttır. Büyük çocuğa, kardeşine yönelik olumsuz davranışları neden yaptığı, hangi duyguyla yaptığı sorulmalı ve ondan çözüm için gerektiğinde kendilerine başvurması istenebilir. Ayrıca büyük çocuk kardeşine yönelik olumlu hareketlerde bulundukça onu ebeveyn olarak takdir etmek, doğruyu onaylamak olacaktır. Belki “Kardeşine yardım etmen çok nazik bir davranıştı” gibi cümlelerle onu onurlandırmak gibi cümleler işe yarayabilir.

Anne babaların çocukları arasında ayrım yapmaması için nelere dikkat etmesi gerekir?

Serap Duygulu: Anne babalar bazen fark etmeden kardeşler arasında derin uçurumlara yol açabiliyorlar. Büyük olana sürekli “Sen büyüksün, hadi kardeşin ağlamasın elindekini ona ver” gibi cümlelerle küçük olanı daha koruyucu davranırken, yeri geldiğinde büyüklük bekledikleri ilk çocuğa ‘sen daha küçüksün’ tavrını gösterebiliyorlar. Dolayısıyla dengeli davranmak çok önemli. Anne babaların görevi çocuklar arasında yargıçlık yapmak değil, onların birbirleriyle kardeşlik ilişkisine zemin hazırlamaktır. Zaman zaman kardeşler birbiriyle kavga edebilir, zaman zaman canları yanabilir. Kardeşler arasındaki iletişim her zaman adil olmayabilir. Bu nedenle ebeveyn tutumlarında öne çıkarılacak duygu empati olmalıdır.

Berk Karaoğlu: Özellikle “Annesinin oğlu, babasının kızı” gibi önermelerden, yakıştırmalardan da uzak durmak gerekir, çünkü çocuklar çoğu duyguyu içselleştirip büyütüp genele yayabilir ve bu durum ileride psikolojik sorunlara sebebiyet verebilir.

HAFTANIN KİTABI

‘Lea ve Fil’ arkadaşlık ve sevgi bağı üzerine yazılmış sıcacık bir öykü.

Yayınevi: Çınar Yayınları
Yazar: Kim Sena
Tür: Hikâye ◊ Yaş: 4+
Sayfa: 40 ◊ Fiyatı: 20 lira

#EVDEKAL ETKİNLİĞİ

UZAKTAN TİYATRO

Çocuklar için çok eğlenceli bir uzay oyunu olan ‘Gök Nine’ye Konuk Geldi’ 3-8 yaşları arasındaki çocuklar için… Biletler biletix.com’da, etkinlik çevrimiçi...

Etkinlik tarihi: Bugün/Yarın
Saati: 16.00
Bilet fiyatı: 28.50 lira