Çocuklarda antidepresan kullanımı hızla artıyor

Türkiye’de antidepresan kullananların sayısı neden bu kadar fazla? 

Nörolaglar ve aile hekimleri uyum bozukluğu sorunlarında, takıntılı hastalıklarda, romatizmal hastalıklarda, baş ağrılarında antidepresanları tercih edebiliyor. Bu ilaçların son derece yaygın kullanım alanı var ve bu açıdan da fazladan yazılıyor. Getirdiği ekonomik yük bir yana bu ilaçların ciddi yan etkileri de var. Depresyon aslında bir akıl hastalığı değil, bir beyin hastalığı… Kadınlarda, erkeklerden iki kat fazla görülüyor. Savaşlar, şiddet, yoksulluk, işsizlik gibi sorunlar depresyonu tetikleyebiliyor. 

Peki ya çocuklardaki kullanımı? 

Ağustos 2016’da The Lancet dergisinde çocuklarda ve ergenlerde kullanılan 14 çeşit antidepresanın ancak bir tanesi dışında hiçbirinin depresyonda etkili olmadığı yayınlandı. Avrupa ilaç yönetmeliğini yapan Committee for Medicinal Products for Human Use adlı kuruluş 18 yaş altı için kullanılan antidepresanların beynin olgunlaşmasının devam ettiği çocuk ve ergenlerde zararlı olduğunu ve intihar riskini arttırdığını belirtiyor. ABD hükümetinin yaptığı Okul Öncesi Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (PATS) tedavisi çalışmasında ise 0-6 yaş grubunda 6 yıl sonraki takipte kullanılan ilaçların şikâyetleri azaltmadığı tespit edildi. En çok kullanılan ilaçlar amfetamin türü ve antidepresan ilaçlardı. 

Çocukların kullandığı bu ilaçlar nelere sebep oluyor? 

Çocuklarda nadir de olsa ani ölüm, kalp büyümesi, uykusuzluk, boy atmada gerilik, iştah azalması, kilo kaybı, agresyon, psikoz gibi yan etkiler olabiliyor. Depresyon ilaçlarının yan etkisine bakarsak mide bulantısı, kilo alma, uyku hali, uykusuzluk, isal ve cinsel problemler. Ayrıca bu ilaçlar 24 yaş ve gençlerde intihar riskini arttırabiliyor. Türkiye’de de çocuklar arasında antidepresan kullanımı hızla artıyor ve bu durum toplum sağlığı açısından oldukça tehlikeli. 

Peki ne yapmalı? 

Hafif derece depresyonda haftada üç gün spor, koşma ve hızlı yürüme gibi egzersiz yapmanın genel durumunu iyi hissetme, uykunun düzelmesi ile depresyonda ilaç kadar etkili.  Depresyon tedavisinde, hastanın fark edemediği ve bilinç dışına atılmış şeyleri açığa çıkartan ‘Kognitif tedavi’ tercih edilebilir. İlaçsız tedavi yöntemlerinden bir çeşit beyin egzersizi olan ‘Neurofeedback’ yöntemi de depresyonda oldukça etkili.