Çocuğunuzu yarıştırmayın

∆ İlkokul çocuklarına not verilmesi doğru mu?

Hayır, doğru değil. Çünkü not yapay bir sistem ve gerçek hayatta da bir karşılığı yok. Meselâ Leonardo Da Vinci’ye not vermişler midir? Atölyede çalışırken hocası ona not vermiş midir? Veya Messi not almış mıdır hocasından? Almamıştır.

Aldığı iki şey vardır: İlişki ve geri bildirim. Onların hayat öykülerini okuduğumuzda kimin öğrencisi olduğunu, nasıl çalıştığını, yıllarını nasıl geçirdiğini okuruz. Her seferinde hocasından geri bildirim aldığını görürüz.

Bu nedenle okullarda da geri bildirim verilmesi gerekiyor. Sistemden dolayı not vermek zorundaysak da notları öğrenme sürecinde değil, en sonunda vermeliyiz.

Ancak bu notlar da ‘bilgiyi ölçen notlar’ olmamalı, ‘beceriyi ölçen notlar’ olmalı. Ancak ilkokulda çocuklara not verilmemeli.

Dünyanın bazı ülkelerinde, örneğin Amerika’da bazı okullarda not kaldırıldı. Hatta karne bile kaldırıldı.

Şu an sadece çocuğun ne yapabileceğine ve ne yapamayacağına dair bir değerlendirme yazısı yazılıyor.

O değerlendirme sonucunda çocuklar Harvard Üniversitesi’ne kabul edilebiliyor mesela... Yani notsuz bir karneyi, bir üniversite kabul edebiliyor şu an.

∆ Peki, anne babaların çocuklarının notlarını yarıştırması?

O da doğru değil. Çocukları kıyaslamak, notlarını yarıştırmak çocuklar arasında bir rekabete yol açar. Daha da tehlikelisi çocukta değersizlik yaratır.

Nasıl mı? Çocuğa “Sen diğer kişi gibi olmazsan veya onun gibi yüksek not almazsan, onun kadar değerli değilsin” mesajı gider.

Şunu unutmamak gerekiyor; rekabet ortamında insanlar öğrenmek için değil, sürekli diğer insanları geçmek için çalışır. Bu tavan etkisi de yaratabilir.

Örneğin, bir çocuk hiç çalışmıyormuş. Annesi “Neden çalışmıyorsun?” diye sormuş. Çocuk da “Anne ben zaten çalışmadan birinci oluyorum” demiş.

Diğer insanları referans olan insanların gelişimleri durur. Aynı şekilde bir çocuk rekabet içindeyse ve sürekli düşük not alıyorsa, bir süre sonra çalışmayı bırakır.

∆ Bazı anne babalar da not yarışını ödül-ceza sistemine dönüştürüyor... Bu konudaki önerileriniz nedir?

“Matematik dersinden 100 alırsan seni sinemaya götüreceğim” gibi sözlerle çocuğun önüne bir ödül koyuyor ama aslında onu cezalandırıyor.

Çünkü 100 alamazsa aile onun istediği bir şeyden alıkoyuyor. Çocuk da der ki “Anne babam benim sevdiğimi bir şeyi, sırf beni sevdikleri için yapmıyor. Karşılık bekliyor.” Çocukta değersizlik inancı gelişebilir. Not ile koşullanan ödül pek çok soruna sebep olur:

• Adalet değeri insanlar için önemlidir. Adaletli ortamlarda insanlar hem daha verimli hem de daha mutludur. Ödül, adalet duygusunu yok eder. Çünkü taraflıdır.
• Adaletin olmadığı ortamlarda verimlilik düşer. Çünkü stres yaratır ve kişinin daha az emek harcamasına neden olur.
• İlişkiler bozulur.
• Eşitlik ortamı yok olduğu için başarı oranı düşer, performans olumsuz etkilenir.
• Ödül, tavan etkisi yaratır. Yani, kendi seviyesinin üstüne çıkan, ama ödülü alamayan çocuk mutsuz olur veya ödül kendi seviyesinin altındaysa ve ödülü aldıysa, bu kez de kendi seviyesinin üstüne çıkma ihtiyacı duymaz.

HADİ GİDELİM

Şeker Portakalı sahnede

Brezilyalı yazar Vansconcelos’un dünyaca ünlü romanı Şeker Portakalı, çocukların çok sevecekleri yepyeni bir oyunla sahnede.
Yer: İstanbul-Halis Kurtça Kültür Merkezi
Tarih: 7 Ekim Cumartesi Saat: 13.00/15.00
Yaş: 3+ İletişim: (0216) 357 28 37 Fiyatı: 224 lira

HAFTANIN KİTABI

Çocukların en çok sorduğu soruların yanıtını “Neden Nasıl?” kitabında sizi bekliyor.

Yayınevi: YKY Yayınları
Yazan: Aurélie Desfour
Resimleyen: Vanessa Vautier
Tür: Resimli Öykü Yaş: 3+
Sayfa: 46 Fiyatı: 135 lira