Milletvekili olma yaşı

Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Meclis Grup Başkan Vekillerinin imzasını taşıyan böyle bir öneri hem TBMM Genel Kurulu'na geldi, hem de birinci oylamada, sonucu tayin edebilecek kadar güçlü bir destek bulamadı.

Bugün ikinci oylamanın yapılması bekleniyor. Yani konu artık acil.

Öneri, birbiriyle hiç ilişiği olmayan iki ayrı konuda değişiklik istiyor. Birincisi ‘‘milletvekili seçilme yaşının 30'dan 25'e indirilmesini’’, ikincisi ise -genel ifadeyle söyleyelim- ‘‘ormanları’’ ilgilendiren hükümlerin özel mülkiyet lehine değiştirilmesini öngörüyor.

Biz bugünlük sadece ‘‘milletvekili olma yaşı’’ üzerinde duralım:

Bizde bilindiği gibi milletvekili seçilme yaşı 1924 tarihli Anayasamızdan beri 30'dur. Bunu 25'e indirme önerisi ilk olarak 1961 Anayasası'nın Kurucu Meclis'teki görüşmeleri sırasında Bülent Ecevit ile bu satırların yazarı tarafından gündeme getirilmiş ama kabul görmemişti.

Milletvekili seçilme yaşı pek çok ülkede bizimkinden düşüktür. Örneğin İngiltere'de seçme ve seçilme yaşı 21, Almanya'da 18'dir. Ama Türkiye'de parlamento üyeliğini bir kere ele geçiren insanlar, gençlerin rekabetinden her zaman çekinirler ve ‘‘milletvekili seçilme yaşını’’ düşürmeye yanaşmazlar.

Nitekim TBMM'de yeterli oyu alamayan bu son önerinin Anayasa Komisyonu'ndaki görüşmelerinde Başkan bile, ‘‘milletvekili seçilme yaşı düşük olan ülkelerde ikinci bir Meclis'in bulunduğunu’’ ileri sürerek öneriye karşı çıkmış.

Peki ama yukarıda söylediğimiz 1961 Anayasa görüşmeleri döneminde Türkiye'de ikinci bir Meclis oluşturulmuyor muydu? Nitekim 1961 seçimlerinde seçmenler bir ‘‘Millet Meclisi’’ için, bir de ‘‘Cumhuriyet Senatosu’’ için oy kullanmadı mı?

Demek ki ortada bir ‘‘beynamaz özrü’’ olayı var.

Oysa nüfusunun yüzde 60'ının gençlerden meydana geldiğini ikide bir savunan ve övünen insanlar gençlere, kendilerini temsil etme ve ülkenin kaderini belirleyecek kararlar alma aşamasında daha etkin bir katılım şansı tanımalıdırlar.

Bugün yapılacak oylamaya gelince:

Bilindiği gibi ilk oylamada milletvekili seçilme yaşı konusundaki değişikliğe 318 milletvekili olumlu oy vermişti. Ormanlar ile ilgili maddelerin aldığı oy 330'dan yüksekti.

Bu sayılar önemli... Çünkü eğer seçilme yaşı ile ilgili öneri bugün de 330'dan az oy alırsa, reddedilmiş sayılır. Öyle olmaz da 330'dan fazla oy alırsa kabul edilme şansını korur. Ancak bunun halkoylamasına gitme ihtimali doğmadan gerçekleşmesi için en az 367 oya ihtiyaç var.

Var ama... Meclis'te o niyet var mı?