Nurten'nin konukları

Nurten ERK

Baba-oğul Belliler'in ‘tam güvence’ isyanı

Türk bankacılık sektörünün duayeni Hamit Belli, Turkish Bank'ta Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Başkanı. Hamit Bey, yıllarca genel müdürlüğünü yaptığı Akbank'ta da yönetim kurulu üyesi. Oğlu Tuğrul Belli de Turkish Bank'ta Genel Sekreter. Baba-oğul Belliler, ‘‘Mevduata yüzde 100 güvence haksız rekabete yol açıyor’’ diyor.

43 yıllık bankacı Hamit B. Belli, dört yıldır Turkish Bank'ta oğlu Tuğrul Belli ile birlikte çalışıyor. 70 yaşındaki Hamit Belli ve 35 yaşındaki oğlu Tuğrul, aynı bankada mesai arkadaşı olarak çalışmanın keyfini sürüyor. Hamit Belli'nin ilk işyeri Akbank olmuş... Tam 41 yıl boyunca aynı bankada stajyerlikten başlayıp, kademe kademe yükselerek Genel Müdürlük koltuğuna oturan Hamit Belli, Akbank ile özdeşleşmiş bir isim.

Bankacılığın duayeni Hamit Belli de, henüz dört yıllık bankacı olan oğlu Tuğrul Belli de banka mevduatına ‘‘sınırsız güvence’’ uygulanmasından rahatsız.... Belliler'e göre bu uygulama hem sektörün dengesini bozuyor, hem de haksız rekabete yol açıyor. Baba-oğul bankacı Belliler'le, bankacılık sektörü ve sorunları üzerine sohbet ettik.

Bankacılık sektörüne nasıl girdiniz?

- HAMİT BELLİ:

Babam Türk sinemasının ilk jönlerindendi. Jinekolog Dr. Emin Beliğ Belli, aynı zamanda Şehir Tiyatroları'nın da kurucularından. Hem sinemada, hem tiyatroda 25 yıl çalıştı. Babamın vefatından sonra işe girmem gerekiyordu. O sıralarda Akbank, Adana'dan İstanbul'a taşınıyordu ve memur arıyordu. 1955'de stajyer olarak girdim. 1970'de genel müdür muavini, 1980'de genel müdür oldum. 1994'te 65 yaşımı doldurduğum için emekliye ayrıldım ve Turkish Bank'ta başladım. Bir yıl sonra Akbank Yönetim Kurulu'na geri çağırdılar. Şu anda, hem Akbank, hem de Turkish Bank'tayım.

- TUĞRUL BELLİ:

Ben bankacılığa İktisat Bankası'nın kurumsal finans bölümünde başladım. Sonra da Turkish Bank'a geçtim. Ama ben buraya babamdan bir ay önce geldim.

Tuğrul Bey, bankacılığı seçerken babanızın etkisinde kaldınız mı?

- TUĞRUL BELLİ:

Herkes öyle zannediyor, ama öyle bir şey yok. Sosyal bilimlere ve iktisata olan ilgim yüzünden bu mesleği seçtim.

Baba-oğul aynı bankada çalışmanın avantajlarını veya dezavantajlarını yaşıyor musunuz?

- TUĞRUL BELLİ:

Babam gerçekten çok iyi bir yöneticidir. Akbank tecrübesi var. İyi yönetici olduğu için çalışmak çok avantajlı. Babamın beni, benim onu çok iyi tanımamız bir avantaj. Aileyle çalışmanın dezavantajları her zaman var. Kendinizi kanıtlamanız her zaman için daha zor oluyor. Ama ben bankacılığa Turkish Bank'ta başlamadığım için benim için öyle olmadı.

Yaşlı ve genç bankacılar arasında kuşak çatışması oluyor mu?

TUĞRUL BELLİ:

Bir ölçüde oluyor tabii. Bankacılığın ana prensipleri değişmez ama, yeni finas enstrümanlarına adaptasyon sorunları oluyor.

Günümüz bankacılarının en belirgin özellikleri neler?

- HAMİT BELLİ:

Genç bankacılarımız iyi eğitim almış, ekonomi bilgisi olan bilgili gençler... Yurtdışında eğitim gören gençler, Türkiye'nin koşullarına tam adapte olamadıkları için kendilerine daha çok güveniyor. Daha atılgan oluyorlar. Her genç nesil, bir öncekinden daha iyi oluyor.

Bankacılık sektöründe şu anda durum nasıl?

- HAMİT BELLİ:

Sektörde şu anda likidite açısından zorluklar yaşanıyor. Bugün verilen ticari kredileri geri almak çok zor. Bu yüzden ticari krediler donmuş durumda. Ticari kredilerde faizleri tahsil etmek bile kafi geliyor. Bu uzun süredir böyle. En büyük sıkıntılardan biri bu. Bir de mevduata yüzde yüz devlet güvencesi sektördeki bütün bankaları etkiliyor.

Mevduatın tamamına devlet güvencesi verilmesini nasıl değerlendiriyorsunuz?

- HAMİT BELLİ:

Bu, dünyanın hiçbir yerinde yok. Bu güvence kaldırıldığı zaman bazı bankaların zor duruma düşmesi sözkonusu. Bunun için de kaldırılamıyor, ama yapılması lazım. Çünkü bu uygulama, bütün bankaları etkiliyor.

- TUĞRUL BELLİ:

Tasarrufa yüzde 100 güvence, bankacılık sektörünün bütün dengelerini bozuyor. Rekabetçiliği azaltıyor. Bilançosu zayıf olan bir banka, yüksek faiz uygulayarak mevduat toplayabiliyor. Tasarruf sahibi bakıyor ki, bankanın durumu ne olursa olsun mevduatının tamamına devlet güvencesi var. 'Neden en yüksek faiz vereni seçmeyeyim' diyor. Bu da iyi ile kötü arasındaki ayrımı zorlaştırıyor.

TUĞRUL - HAMİT BELLİ

Bankacılığa 1955 yılında Akbank'ta stajyer olarak başlayan ve Hamit Belli, 1980'de aynı bankanın genel müdürlük koltuğuna oturdu. İktisat Fakültesi mezunu olan Belli, 1994 yılında yaş haddinden Akbank'tan emekliye ayrıldı. Sonra da Turkish Bank'ın Genel Müdürlük ve Yönetim Kurulu Başkanlığı'nı üstlendi. 1995'de ise Turkish Bank'ın yanısıra Akbank Yönetim Kurulu'na da yeniden katıldı. Hamit Bey'in oğlu Tuğrul Belli ise 1986'da London School of Economic'ten mezun oldu. Master'ını New York'ta yaptı. 1990'de İktisat Bankası'nda bankacılık sektörüne adım attı. 1994'den bu yana da Turkish Bank'da Genel Sekreter olarak görev yapıyor.

Baba ‘faiz’, oğul ‘borsa’ diyor

Tasarruf sahiplerine hangi yatırım araçlarını önerebilirsiniz?

HAMİT BELLİ: Banka mevduat faizleri şu anda düşüyor ama, diğer yatırım araçlarının da ne olacağı belli değil. Risk almak istemeyen banka mevduatını seçmeli. Her zaman için en fazla bir veya üç vade tercih edilmeli. Repo faizlerinin de fazla düşeceğini sanmıyorum.

TUĞRUL BELLİ: Önümüzdeki üç, dört ay enflasyona paralel olarak dövizin oldukça düşük devam edeceği kesin gibi. En azından sonbahara kadar dövize yatırım yapmamak lazım. Borsada kamu kağıtlarının dönemi geçti. Seçim kararından sonra borsada özelleştirmeye yer olabileceğini düşünmüyorum.

Son yıllarda bankaların hızla şube açmasını doğru buluyor musunuz?

HAMİT BELLİ: Ben bunu pek anlayamıyorum. Hem hızla şube açıyor, hem de çok yüksek maliyetle para topluyorlar. Şube açmanın maliyeti de çok yüksek.

Ticari kredi dondu

Bankalar neden bireysel bankacılığa ağırlık vermeye başladı?

HAMİT BELLİ:

Turkish Bank olarak biz de biraz daha fazla tüketici kredilerine kayacağız. Çünkü ticari kredilerde geri dönüş artık çok zor. Ticari krediler donmuş durumda. Oysa tüketici kredileri daha geri dönebilen krediler. Bu yüzden bütün bankalar tüketici kredilerine doğru kayıyor.

TUĞRUL BELLİ:

Dünyadaki bütün bankalar tüketici kredilerine ağırlık veriyor. Avrupa bankalarında tüketici kredilerinin ağırlığı yüzde 40. Türk bankacılık sektöründe ise bu oran henüz yüzde 10'larda.

---