Nurten'in konukları

Nurten ERK

Kozlu: ‘İşçinin yakasına krizde kurtarılacak’ yazalım

Coca Cola Güney Avrasya Bölümü Başkanı Dr. Cem Kozlu, ‘‘Kamu kurumlarında evrak dolaplarının üzerinde 'Yangında ilk kurtarılacak' yazar. Bence krizde de insanların yakalarına 'İlk kurtarılacak' yazılmalı’’ dedi.

GEÇTİĞİMİZ Haziran ayında yeni kurulan Coca Cola Güney Avrasya Bölümü Başkanlığı görevine getirilen Dr. Cem Kozlu, dünyada ve Türkiye'de yaşanan krize rağmen teknolojiye ve insana yatırım yapmaktan vazgeçmediklerini söylüyor. Kozlu, ‘‘Tam tersine 1998'de Türkiye'nin dahil olduğu bölgemizde 200 milyon dolarlık yatırım yaptık. Hem üretim kapasitemizi artırdık, hem de 98'de kadromuza 1100 kişi eklendi’’ diyor.

Son aylarda ‘‘Krizden etkilendik’’ diyen bazı şirketlerin işçi çıkarmalarına da değinen Kozlu, bu konuda ilginç bir benzetme yapıyor: ‘‘Kamu kurumlarında evrak dolaplarında 'Yangında ilk kurtarılacak' yazar. Bence krizde de insanların yakalarına 'İlk kurtarılacak' yazılmalı. Krize kısa vadeli bakarak, kestirme yolları seçmek, 100 yıl sonra da piyasada olmak isteyen bir şirket için yanlış.’’

Türkiye'nin toplam satışta 215 ülke içinde dünyada 15'inci olduğunu söyleyen Cem Kozlu ile Coca Cola'daki yeni yapılanmadan krize uzanan bir yelpazede sohbet ettik.

Coca Cola'daki yeni yapılanma Türkiye'ye neler kazandırıyor?

- Coca Cola Güney Avrasya Bölümü, Asya ve Rusya krizinin kesiştiği yıl kuruldu. Bölümümüz; Türkiye, Kafkasya ve Orta Asya'yı kapsıyor. Türkiye'deki şirketin yönetim kurulu başkanı olarak, aynı zamanda bölüm merkezi olduğumuz için direkt olarak Atlanta'daki yönetimle muhatap oluyoruz. Bu çok önemli. Bölüm haline gelmemiz bizim karar verme sürecimizi, kaynak yaratma imkanlarımızı da genişletti. Şirketin kaynakları için yapılan yarışmada güç kazandık. Diğer bölümlerle eşit hale geldik.

Türkiye'nin dahil olduğu Güney Avrasya Bölümü'nün Coca Cola Company içindeki yeri nedir?

- Türkiye, toplam satışta dünyada 15'inci. Önümüzde Amerika, Meksika, Brezilya, Çin gibi nüfusu 100 milyonun üzerinde ülkeler var. Türkiye, Kafkasya ve Orta Asya olarak şirketin büyümesine katkıda 24 bölüm arasında 10'uncu, büyüme hızında ise 5'inciyiz.

98 bölümünüz için nasıl bir yıl oldu?

- Krize rağmen Türkiye'nin de içinde bulunduğu Güney Avrasya Bölümü'nün büyüme hızı Coca Cola'nın en üst noktalarında gerçekleşti. Türkiye olarak 98'de, Çin ve Filipinler'den sonra en yüksek büyüme hızına sahip olduk. Zor bir yıl olmasına rağmen bizim için çok iyi oldu. Dünyadaki durgunluğa rağmen hızla yatırımlarımızı sürdürdük. Uzun vadeyi hedefledik. Krizin bir iki yıl içinde geçeceğini, hem Asya'nın, hem Uzakdoğu'nun geleneksel büyüme tempolarına yaklaşacaklarını düşünüyorum. Tam tersine 1998'de bölgede 200 milyon dolarlık yatırım yaptık. Bu yatırımlarda 112 milyon dolarla aslan payını Türkiye aldı. Hem üretim kapasitemizi artırdık, hem de 98'de kadromuza 1100 kişi eklendi.

Krizde içecek pazarında daralma oldu mu?

- Kafkasya, Orta Asya ve Rusya pazarı krizden etkilendi. İçecek sektörü 96'da, 97'de alıştığı büyüme hızlarını 98'de bulamadı. Ama yine de süpermarketteki birçok üründen nisbeten daha az etkilendi. Çünkü çok temel bir ihtiyacı karşılayan bir sektör meşrubat. Susuzluk her gün doğan bir ihtiyaç. Bölümümüzdeki ülkelerin önemli bir kısmının serbest piyasa ekonomisinde belli bir yol almış olmaları ve kısmen de bazı çalışmalarımız nedeniyle satışlarımız Rusya'dakinden daha sınırlı etkilendi. Hem Türkiye'de, hem bölgede büyümeye devam ettik. Dünyada ve Türkiye'de hiç kriz yaşanmasaydı muhakkak büyüme hızımız daha yüksek olurdu. Özellikle sonbahardan itibaren piyasada yavaşlama hissettik. Ama bu, planlarımızı ve tempomuzu değiştirmedi.

99 için yeni yatırım planlarınız var mı?

- Fiziksel yatırımlarımız 98 temposunda olmayacak. Ama bu kriz nedeniyle yatırımlarımızı kısmamızdan kaynaklanmıyor. Özellikle Kafkasya ve Orta Asya'da Tacikistan hariç hedeflediğimiz bütün yatırımları yaptık. Girmediğimiz fabrika ve dağıtım ağı şirketi kurmadığımız ülke kalmadı. Tacikistan'a da girmek için çalışmalarımız sürüyor. Ben hem Asya'nın, hem Türkiye'nin bu krizi süratle atlatacağna inanıyorum 99 geçiş yılı ve ibrenin olumluya dönmeye başladığı yıl olacak bana göre.

Krizde şirketlere neler önerebilirsiniz?

- Çok kısa vadeli tepki göstermek yanlış diye düşünüyorum. Coca Cola 112 yıllık bir firma. Uzun yaşamayı hedefliyorsanız, bunun için bazı dönemlerde piyasa payınızdan, bazen kârınızdan fedakârlık ediyorsunuz. 112 yıldır ABD'de 1929'lu yılların büyük buhranı, 1970'li yıllarda petrol şokundan sonra büyük kriz yaşandı. Birinci Dünya Savaşı'nda büyük bir kriz yaşandı. Bütün bu krizlerde Coca Cola'nın üretim formülü, teknikleri, hatta şekli hiç değişmedi. Krize kısa vadeli bakarak, kestirme yolları seçmek, 100 yıl sonra da piyasada olmak isteyen bir şirket için yanlış. Bunları yapabilmeniz ise sonunda insana bağlı. Kamu kurumlarında evrak dolaplarının üzerinde 'Yangından ilk kurtarılacaktır' diye yazar. Bence insanların yakasına da 'Krizden ilk kurtarılacak onlardır' diye yazmak lazım. Firmayı güçlendiren çalışanlarıdır. Çok bilinçli aradığınız, iyi şekilde yetiştirdiğiniz insanlarınıza azami ölçüde sahip çıkacaksınız. Bunların bir kısmı zaten eğitilmemiş çalışandı derseniz de o firma zaten yanlış yolda.

Günde 1 milyar şişe

Coca Cola içiliyor

Coca Cola'nın alkolsüz içecek sektöründeki yeri neresi?

- Meşrubat sektöründe kendimizi işin başında görüyoruz. Dünyada günde 47 milyar şişe meşrubat tüketiliyor. 215 ülkede faaliyet gösteren Coca Cola'nın bu pazardaki payı henüz 1 milyar şişe. Daha gidebileceğimiz büyük bir pazar var önümüzde. Türkiye'deki toplam içecek pazarı, bira, çay, kahve gibi içecekler dahil, 14 milyar 400 milyon litre. Bunun sadece 1 milyar 800 milyon litresi meşrubat türü gazlı içeceklerden oluşuyor.

2000 yılı sorunu

için özel ekip kurduk

2000 yılı sorunuyla ilgili çalışmanız var mı?

- 2000 yılı sorununu çok ciddiye alıyoruz. Bilgisayarımızdan asansörümüze, üretimden ısıtma sistemlerimize, hizmet aldığımız kuruluşların makine ve bilgisayarlarına kadar her sistemi tarıyoruz. 2000 yılı uyarlamalarını yapmaya çalışıyoruz. Bunların dışında, faaliyet gösterdiğimiz 8 ülkede elektrik, su dağıtımını yapan kamu kurumlarıyla da temas ediyoruz. Onların da 2000 yılına hazır olduklarının güvencesini almaya çalışıyoruz. Bunun için bir ekip kurduk.

CEM M. KOZLU

Dr. Cem Kozlu, 1946 İstanbul doğumlu. 1969'da ABD'de Denison Üniversitesi'nden ekonomi dalında mezun oldu. Stanford Üniversitesi İş İdaresi Fakültesi'nde yüksek lisans, Boğaziçi Üniversitesi İdari Bilimler Fakültesi'nde doktora yaptı. 1973'e kadar ABD'de NCR'da pazarlama uzmanı, 1973-1976 arasında Procter & Gamble İsviçre'de pazarlama müdürlüğü yaptı. 1976-1985 arasında Komili Pazarlama, 1986-1988 arasında Komili Holding genel müdürlüğünü yürüttü. 91 seçimlerine kadar THY Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkanı olarak çalıştı. Seçimlerde İstanbul Milletvekili seçildi. Kozlu, 1991-1993 arasında Avrupa Hava Yolları Birliği'nde Yönetim Kurulu Üyeliği yaptı. 90'da başkanlığa getirildi. 96'da Coca Cola Türkiye, Kafkasya ve Orta Asya Cumhuriyetleri Bölge Direktörü oldu. Haziran 1998'de Coca Cola Güney Avrasya Bölümü Başkanlığı'na gelen Kozlu, ayrıca THY Yönetim Kurulu Başkanı.