Nurten'in konukları

Nurten ERK

Uzakdoğu'ya ilk giden kazanır

Son aylarda yaşadığı büyük mali krizle tüm dünyanın dikkatlerini üzerine çeken Uzakdoğu, Türk iş dünyasına yeni kapılar aralamaya hazır. 1.2 milyarlık nüfusuyla Çin, son derece hızlı gelişen ve tüketime henüz aç olan bir ülke.

Bundan tam 25 yıl önce Hong Kong'a giden ilk Türk olan eski bankacı, bugünün patronu Ahmet Arsan da, Uzakdoğu'nun cazibesine kapılan Türkler'den... Arsan, Hong Kong'da en çok küçük firmalarla devlerin rekabetinden etkilenmiş ve kendi şirketini kurarak, bu rekabet çarkının içine girmiş. Uzakdoğu'dan sürekli ithalat yapan Türkiye'nin bu ülkelerde henüz bir bankasının olmamasına dikkat çekiyor. Arsan'a göre, ‘‘Uzakdoğu'ya ilk giren Türk bankası iyi kazanacak.’’

‘‘Hong Konglu Türk’’ olarak anılan AhmetArsan ile Uzakdoğu'da yaşanan mali krizi, Hong Kong ve Çin pazarının yanısıra, bu ülkelerde iş yapmanın ‘‘püf noktalarını’’ konuştuk.

Neden Hong Kong'a gittiniz?

- 1973'te, Uzakdoğu'yu iyi tanıdığım için, Hong Kong'da First National Bank of Chicago'nun Uzakdoğu merkezini kurmakla görevlendirildim. Hong Kong'a giden ilk Türk'tüm. 15 yıl bankanın Uzakdoğu Genel Müdürlüğü'nü yaptım. Belli bir süre sonra ABD'ye dönmem gerekiyordu. Gitmedim, Hong Kong'da kalarak, mahalli bir bankada genel müdürlük yaptım.

Niye ABD'ye gitmediniz?

- Hong Kong'daki düşünce serbestliğinden etkilendim. Yasal kulvarda olduğunuz sürece, kimse kimsenin işine karışmıyor. Küçük şirketler, büyüklerle aynı kulvarda rekabet etmesine rağmen ayakta kalabiliyor. Hong Kong gibi bir küçük şehirde 73 mahalli, 150 yabancı banka vardı. İlk yıllarda bunlar nasıl birbirini yemeden kâr edebiliyor diye soruyorduk. Ama hepsi kendilerine özel sahalar bulmuşlar. ABD ve Avrupa'da ise çok kısıntı var.

Bu ülkede tek Türk olmanın zorlukları oldu mu?

- İlk gidişimde Amerikan bankasında çalıştığım için zorluk çekmedim. Ama kendi şirketimi kurduktan sonra oranın işadamlarına Türkiye'yi anlatmam gerekti.

Şimdi Uzakdoğu'da neler yapıyorsunuz?

- Bir ayağım Türkiye'de, diğer ayağım Kore, Tayvan, Malezya, Endonezya, Çin, Tayland gibi ülkelerde. Ağırlıklı olarak Çin'de iş yapıyorum. Çin pazarını iyi biliyorum. Türkiye'den mal almak ve bu ülkelere mal satmak ve iş yapmak isteyen Türkler'e yardımcı oluyoruz.

Dış ülkelerde başarılı Türk müteahhitleri neden Uzakdoğu'ya giremiyor?

- Türk müteahhitlik şirketlerinin Hong Kong gibi dev müteahhitlik işleri yapılan bir yerde iş alabilmeleri için, büyük bir ön yatırım yapmaları lazım. Uzakdoğu'da ilişki çok önemli. Bir yıl, bazen beş yıl ihalelere girip çıkacaksınız. Sonra iş yapmaya başlarsınz.

Türk bankaları Uzakdoğu'ya niçin ilgi göstermiyor?

- Hong Kong, Çin, Singapur gibi ülkeler gider gitmez para kazanabileceğiniz ülkeler değil. Bina kiraları ve giderler çok yüksek. Bunlar sanayici ve bankalarımızı korkutabilir. Ama uzun vadede çok iyi bir yatırım. Hong Kong'da, Çin'de hiç Türk bankası yok. İlk giden kazanır.

Hong Kong'da başarılı Türk şirketleri hangileri?

- Ekinciler, iki yıl uğraştıktan sonra Hong Kong'a mal satmayı başardı. Şimdi gayet iyiler. Paşabahçe ise kimyevi madde ve züccaciye, Ram Kofisa da Koç Grubu'nun ürünlerini pazarlıyor.

Uzakdoğu krizi Türkiye ticareti nasıl etkiledi?

- Türkiye'nin avantajı oldu. Özellikle Malezya, Endonezya, Tayland ve Kore'den alınan hammaddelerin fiyatı yüzde 20-40 oranında düştü veya düşecek.

AB'nin alternatifi Çin olabilir

Türkiye-Çin ilişkilerinin geleceğini nasıl görüyorsunuz?

- 1.2 milyar nüfuslu bu ülke çok hızlı gelişiyor. Türkiye'nin Avrupa Birliği ilişkileri şu aralar soğuk. Alternatifler aranıyor, bunlar içinde Çin'in en önde olması lazım. Çin, ekonomisini güçlendirmek için hantallaşan devasa şirketleri özelleştirecek. Çinli bir şirketle işe başlamak, Çin pazarına girmek isteyen sanayicilerimiz için için çok güzel bir fırsat olabilir. Çin çok süyük bir pazar. Ne kadar erken gidilirse, arkadan gelenlerin önüne geçme fırsatı o kadar fazla olur. Çin de, Türkiye ile ilişkilerini geliştirmek istiyor. Çünkü Çin'in kuzeyi ve batısı Türk Cumhuriyetleri ile sarılmış durumda. Türkiye açısından da Çin'de üretilen malları, Türk Cumhuriyetleri'ne pazarlamak ve göndermek daha kolay. Örneğin Kazakistan'la Çin arasında direkt demiryolu ağı var.

AHMET ARSAN

Merkezi Hong Kong'da bulunan Exceltrade Development Şirketi'nin Genel Müdürü Ahmet Arsan, 1940 İstanbul doğumlu. 1961 yılında ODTÜ'den mezun oldu. ABD'de işletme master'ı yaptı. İş hayatına Amerikan bankası First National Bank of Chicago'da başladı. 1973'te First National Bank of Chicago'nun Uzakdoğu merkezi olan Hong Kong şubesini kurdu. 15 yıl bu bankanın Uzakdoğu Genel Müdürlüğü'nü yaptı. Daha sonra 6 yıl International Bank of Asia Genel Müdürlüğü'nü yürüttü. 1989'da kendi şirketini kurdu.

---