Yapay zekâ eğitimi nasıl değiştirecek

YAŞAMIN her alanında etkisini giderek daha fazla hissetirmeye başlayan yapay zekâ teknolojisi, eğitim dünyasında da öğrencilerin öğrenme metodu ve öğretmenlerin bilgiyi aktarma biçiminde yenilikler yaratıyor. Yapay zekâyı anlamak ve onu eğitimin teşvik edici bir unsuru haline getirmek için MEF Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Muhammed Şahin ve Rektör Danışmanı Dr. Caroline Fell Kurban bir kitap hazırladı.

30 Kasım’da dünya yükseköğretimi ile paylaşılan ve ön sözü Amerikan Eğitim Konseyi Başkanı Ted Mitchell tarafından yazılan kitap, İngiltere’nin prestijli yayınevi Emerald tarafından nisan ayında basıldı.

ÇİNCE’YE ÇEVRİLECEK

Prof. Dr. Muhammed Şahin, “Diğer eğitim kurumları yapay zekâyı nasıl yasaklayacaklarını düşünürken biz nasıl eğitime entegre edeceğimizi politika belgemizde yazdık. Türkiye’de yükseköğretim alanında ilk ‘Yapay Zekâ Politika Belgesi’ni yayımlayan üniversite olmaktan gurur duyuyoruz” dedi. Yapay zekâyı öğrenmeyi kolaylaştırıcı ve teşvik edici bir eğitim aracı olarak kullanmak amacıyla yükseköğretim alanında dünyadaki ilk kitaplardan biri olma özelliği taşıyan kitap, uluslararası yükseköğretimde büyük ilgi uyandırdı. Kitabın Çince’ye çevrilmesi için Çin’in önemli editör ajansı olan Big Apple–China’ya telif hakkı verildi.

EĞİTMENLERİN BECERİSİ ARTACAK

• Eğitmen rolü dönüşecek: YZ, eğitmenlerin geleneksel bilgi aktarıcısı rolünden öğrenmeyi kolaylaştıran bir rehberliğe evrilmesine ivme kazandıracak. Flipped Learning gibi aktif öğrenme yaklaşımlarını herkes kullanmak zorunda kalacak.
• İş dünyasına göre güncellenecek: Eğitmenler, öğrencilerini iş dünyasının talep ettiği YZ becerileriyle donatmak için müfredatlarını güncellemek zorunda kalacaklar.
• Eğitimde otomasyon: YZ teknolojileri, eğitimcilerin rutin ve zaman alıcı görevlerde yükünü hafifletecek. Böylece eğitmenler öğrencilerle derinlemesine etkileşimlere daha fazla zaman ayırabilecek.
• Yaratıcı olacaklar: Eğitmenler, YZ teknolojilerini sınıf ortamına etkili bir şekilde entegre etmek için yeni stratejiler geliştirecekler. Örneğin, sınıf içi aktivitelere öğrenci-bot etkileşimi ekleyecekler ve öğretme stratejileri konusunda daha yaratıcı ve sınıf yönetimi konusunda daha becerikli hale gelmek durumunda kalacaklar.
• Zorlayıcı proje tasarımı: YZ’nin sunduğu imkanları göz önünde bulundurarak eğitimciler öğrencilere daha zorlayıcı ve kapsamlı projeler verecekler. Bu projeler, öğrencilerin yaratıcılıklarını ve problem çözme becerilerini en üst düzeye çıkarmalarını amaçlayacak.
• Hem dijital hem sosyal beceriler gelişecek: Eğitmenler, derslerinde YZ ile ilgili dijital becerilerin geliştirilmesini hedef olarak belirleyecekler. Öğrencilere, YZ’nin sınırlılıklarını ve önyargılarını anlamaları ve bunları çalışmalarında dikkate almaları konusunda yardımcı olacaklar. Diğer yandan yapay zekâ çağında önemi artan duygusal zekâ ve sosyal becerilerin geliştirilmesine yardımcı olmak için daha fazla ekip çalışması ve grup etkinlikleri organize edecekler.
• Mesleki gelişim: Eğitmenler, YZ alanındaki gelişmeleri takip etmek ve bu teknolojileri etkili bir şekilde kullanmak için sürekli mesleki gelişim faaliyetlerine katılacaklar.

ÜNİVERSİTELER İLERLEYECEK

• Araştırma ve inovasyon merkezi olma: Üniversiteler, yapay zekâ alanında öncü araştırmalar yürüten ve yenilikçi uygulamalar geliştiren kurumlar haline gelecekler. Disiplinler arası YZ araştırma merkezleri kurarak sektörle iş birlikleri geliştirecekler.
• Müfredat güncellemeleri: YZ teknolojilerindeki hızlı gelişmelere ayak uydurmak için müfredatlarını sürekli güncellemek zorunda kalacaklar. YZ odaklı yeni programlar, dersler ve sertifikalar sunacaklar.
• Yaşam boyu öğrenme destekçisi: Sadece geleneksel öğrencilere değil, yaşam boyu öğrenenlere de daha çok hitap eden kurumlar olacaklar. Mezunlar ve profesyoneller için YZ alanında sürekli eğitim ve gelişim fırsatları sunacaklar.
• Teknoloji altyapısının güçlendirilmesi: Üniversiteler, güçlü YZ uygulamaları için gerekli teknoloji altyapısını sağlamaya odaklanacaklar.
• Etik ve sosyal etki öncüsü: Konunun etik, yasal ve sosyal etkilerini araştıran üniversiteler, YZ etiği dersleri verecek, ilgili politikalar geliştirecek ve kamuoyunu bilinçlendirecekler.
• Erişilebilirlik ve kapsayıcılık: Engelli veya özel ihtiyaçları olan öğrencilere daha erişilebilir ve kapsayıcı eğitim imkânları sunacaklar.
• Akademik araştırmalarda YZ desteği: Üniversiteler, akademik araştırmalarda yapay zekâ araçlarından daha fazla yararlanacaklar. Büyük veri analizi, doğal dil işleme, görüntü ve ses tanıma gibi YZ teknikleri araştırmacıların işini kolaylaştıracak ve yeni keşiflerin önünü açacak.
• Kariyer hizmetleri ve işe yerleştirme: Yapay zekâ destekli kariyer rehberlik hizmetleri sunarak öğrencilerin yeteneklerine ve ilgi alanlarına uygun kariyer fırsatlarını belirlemelerine yardımcı olacaklar. Mezunların iş bulma süreçlerinde de YZ tabanlı eşleştirme ve öneri sistemleri kullanacaklar.
• Mezun ilişkileri yönetimi: Mezunların kariyer gelişimlerini takip edecek, networking fırsatları sunacak ve yaşam boyu öğrenme destekleri sağlayacaklar.

ÖĞRENCİLER ANALİTİK DÜŞÜNECEK

• Kişiselleştirilmiş öğrenme: Her öğrencinin, kişiselleştirilmiş bir öğrenme deneyimi sunan özel bir yapay zekâ (YZ) asistanı olacak. Öğrenciler bu asistanla beraber çalışacak ve öğrenecek. Bu YZ asistanı, verdiği geri bildirimlerle öğrencinin kendi hızında ilerlemesi ve ihtiyacına uygun eğitim almasını sağlayacak.
• Öğrenmeye odaklanma: Öğrenci YZ araçlarını kullanırken ödev tamamlamaya değil, öğrenmeye odaklanmak zorunda kalacak. YZ’yi etkili kullanan, sunduğu bilgileri sorgulayan, geliştiren ve kendine özgü fikirler geliştiren öğrenciler öne çıkacak.
• Verimlilik artışı: YZ araçları, öğrencinin rutin işlerini otomatikleştirerek zamandan tasarruf sağlayacak. Bu da öğrencilerin analitik ve yaratıcı çalışmalara daha fazla vakit ayırmalarını sağlayarak verimliliği artıracak.
• Yeni etkileşim şekilleri: Öğrencilerden derste de YZ ile etkileşim kurarak verilen problemlere değişik açılardan daha kapsamlı bakmaları beklenecek.
• Erişilebilirlik: Yapay zekâ, farklı yeteneklere veya engelleri olan öğrencilere uygun çözümler sunarak eğitim materyallerine erişimi kolaylaştıracak. Aynı zamanda güçlü çeviri becerisiyle bilgiye erişimde eşitlik sağlayacak.
• Duygusal zekâ ve sosyal becerilerin önemi: Yapay zekâ çağında, teknolojik becerilerin yanında duygusal zekâ ve sosyal beceriler de büyük önem kazanacak. Makinelerin yerine getiremediği, insanlar arası etkileşimi gerektiren rollerde bu beceriler kritik hale gelecek.