Taşerona ara formül

BİR süredir taşerona kadro konusu gündemde. Son noktayı önceki gün, Başbakan Binali Yıldırım koydu ve bu yılın sonuna kadar sorunun çözüleceğini açıkladı.

Önce, kısaca, taşeron sorununa değineyim. İster kamu olsun, ister özel sektör bir işletme ile anlaşma yaparak, o işletmenin uzmanlık gerektiren işlerinde istihdam etmek üzere personel alan ve bu personeli de sadece anlaşma yaptığı işletmede çalıştıranlara, alt işveren ya da taşeron, bu işleri yapanlara da taşeron işçi deniyor.


KAMUYU İLGİLENDİRİYOR
Her ne kadar iş kanunu, taşeronluğun sınırlarını belirleyip, kimlerin asıl işlerde, kimlerin yardımcı işlerde çalışacağının tarifini yapmışsa da zaman içinde asıl iş, yardımcı iş kavramları birbirine karışmış uzmanından teknisyenine, şoföründen temizlikçisine kadar her çalışan taşeronluk müessesi içine sokulmuş.

Malum, taşeron işçi demek bir yıldan az çalıştırılan, dolayısıyla kadrosuz çalışan ve başta emeklilik olmak üzere bazı sosyal güvenlik haklarından yararlanamayan işçi anlamına geliyor. Taşeron işçilerin sayıları da öyle az buz değil kamu ve özel sektörde taşeron sayısı 1,4 milyonun üzerinde.

Bunun 750 bini kamuda çalışıyor –ki, bunun da 350 bini belediyelerde, kalan ise hastaneler ve yüksek öğretim kurumlarında çalışıyor. Bir o kadar da özel sektörde istihdam edilen taşeron işçiler var. Özellikle belediyelerde neredeyse tüm işler temizlik işçisi adı altında taşeron işçilere yaptırılıyor.

İşte, yıllardır süren taşerona kadro sorunu yıl sonuna kadar çözülecek. Peki, nasıl çözülecek? Masadaki alternatifleri paylaşayım hatta madde madde anlatayım.

Ama öncelikle şunu belirteyim, çözüm formülü, kamuda çalışan taşeron işçileri ilgilendiriyor özel sektör çalışanlarını değil. Şunu da söyleyeyim, hangi taşeron işçilerin kadroya alınacağı ile ilgili net bir liste belirleşmiş durumda.




MASADAKİ FORMÜL
- İster asıl iş olsun, ister yardımcı iş taşeron işçiler kamuda aynı yerde çalışmaya devam edecek.

- Kamuda çalışan taşeron işçiler yeni bir statüye tabi olacak. Kamudaki, 4a-4b-4c-4d olmak üzere 4 farklı statü bulunuyor. Taşeronlar içinse bunların dışında bir statü getirilecek ama kamuda istihdam edilecekler.

- Mevcutta bir yıl olan sözleşme süresi 3 yıla çıkarılacak, 3 yılın sonunda sözleşme yenilenecek.

- Kişinin üç yıl içindeki performansına ve diğer kriterlere bakılarak, sözleşme yenilenecek.

- Başta yaş olmak üzere emeklilik ile ilgili şartları neyse, bu şartları yerine getirenler emekli olabilecek.

- Ücrette bir değişiklik olmayacak, aynı ücretle kamuya geçilecek.

- Toplu sözleşme haklarından, yıl içindeki maaş artış imkanlarından yararlanılacak.

- Emeklilik yaşı gelenler bu haktan yararlanamayacak.

- Taşeron çalışanlar hangi iş kolunda çalışıyorsa aynı iş kolunda çalışmaya devam edecek.

- Kadroya geçişler sınavla olacak.

- Kadroya geçişte kamu kurumları istihdam edeceği kişi sayısı kadar kişiyi alacak, kalanlar kadroya giremeyecek.

- Kıdem tazminatı devlet güvencesinde olacak. Kıdeme bağlı haklar kaybolmayacak.

- Masadaki seçeneklerde biri de bir devlet şirketi kurulup, taşeron çalışanların kadrolarının bu kurum üzerinden yürütülmesi.

- Yeni düzenleme yapıldıktan sonra kamu kurumları ihtiyaç duydukları kadar kişiyi istihdam edebilecek.


SORU - CEVAP
- Ben işçi emeklisiyim, eşim memur emeklisi. Ben veya eşimin vefatı halinde birbirimizin emekli maaşını alabiliyor muyuz? Birbirimizin vefatı halinde çalışmayan, evlenmemiş kızımıza yetim maaşı bağlanıyor. Diğerimizin ölümü halinde de kızımızın ondan da yetim aylığı alabilir mi? / Seda Zeynep Açıkgöz
Sigortalının vefatı halinde belli şartların sağlanmasına bağlı olarak geride kalanın erkek ya da kadın olmasına bakılmadan ölüm aylığı bağlanır. Ölümlerin ikisi de 2008’den sonra ise farklı sigortalı olmak şartıyla memur kızı ve memur eşi çift ölüm aylığı hakkına sahip oluyor.


- Yengem emekli sandığı mensubu olan eşinden dul aylığı almakta. Babasından da yetim aylığı bağlanması için SGK’ya başvurdu. Yasada hak sahibinin aylık gelir seviyesi asgari ücretin altında olması gerektiği belirtildiğinden dolayı yasa gereği talebi ret edildi. Böyle bir uygulama var mıdır? Yetim aylığı alma şartları nelerdir? / Arzu Atay
Kız çocuklarının ölüm aylığı alabilmesi için evli olmamaları, evlenmiş olsalar bile sonradan boşanmış olmaları, sigortalı çalışmamaları, aylık almamaları, herhangi bir gelirlerinin olmaması, aylık gelirinin asgari ücretin altında olması gerekiyor. Ayrıca sigortalının ölüm tarihi de önemli.


- Babam 26 Eylül 2016 tarihinde Bağ-Kur emeklisi olarak vefat etti. Ben dulum, işçi emeklisiyim. Maaşım yeni 1507 TL oldu. Babamdan tarafıma aylık bağlanması için gerekli şartların oluştuğunu düşünüyorum. Cevaplandırırsanız dilekçe vereceğim. / Handan Şişiner.
Babanızdan ölüm aylığı alabilmeniz için sigortalı herhangi bir gelirinizin olmaması ya da herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna bağlı olmamanız gerekiyor.


- Eşim 1955 doğumlu. Emekli sandığından emekli öğretmen oldu ve 2004-2017 arası SSK şeklinde özel kurumda çalışması var. İkinci bir emekli maaşı mümkün mü? / İpek Martı Kantarcı
İkinci bir emekli maaşı mümkün değil. SSK’lı çalışırken çalıştığı kurum resmi başvurusunu yapmış ve eşinizin hakları da ona göre belirlenmiştir.