Sosyal yardımlar işgücüne katılıma engel olmayacak

Başta iş dünyası ve eğitim camiası olmak üzere birçok kesimden olumlu dönüşler aldım. Yapılması gerekenler hakkında fikir beyan edenler de oldu. Şunu da söyleyen oldu; “Lise, üniversite tamam da hiçbir eğitimi olmayan ne yapacak, çalışmayacak mı?”

Aslında yazımda belirttim, konu sadece meslek okullarıyla ilgili değil, mesleki eğitimle de ilgili. Madem konuyu okuyucular açtı; ben, devam edeyim ve Orta Vadeli Program’ın detaylarından bahsedeyim. Nitekim geçen yazımın başlığını da boşa, ‘Orta Vadeli Program’dan mesleki eğitim çıktı’ olarak atmadım.

NE EĞİTİMDELER NE İSTİHDAMDA

Programda, istihdamda yapılacaklar başlığı altındaki detayları madde madde paylaşayım.

* Çalışma çağındaki her bireyin üreterek gelir elde edeceği beceriler ile aidiyet hissedeceği meslekleri edinmesine yönelik programlar hayata geçirilecek.

* Öncelikle gençler olmak üzere her ailede en az bir çalışan olmasını sağlayacak tedbirler alınacak.

* Ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin eğitime ve istihdama katılımlarını teşvik etmek amacıyla mesleki eğitim, yetkinlik ve becerilerini dikkate alan programlar hayata geçirilecek.

MAAŞ VE PRİM DEVLETTEN

Programdan da anlaşılacağı üzere konu sadece meslek liselerinin istihdama katkısı değil. Biraz araştırma yaptım. Aslında gençlere mesleki beceri kazandırıp, istihdama katılmalarını sağlamak için mesleki eğitim kursları, işbaşı eğitim programları, çalışanların mesleki eğitimi altında İŞKUR üzerinden programlar hazırlanıp, uygulanıyor. Mesleği olmayanlara meslek edindirmek, mesleği olmakla birlikte mesleki becerilerini geliştirmek isteyenlerin istihdam edilebilirliğini artırmak amacıyla düzenleniyor. Bu programların bazıları istihdam garantili. Yani, programı bitirenlerin işi hazır.

Üstelik bu programlara katılanlara devlet ödeme de yapıyor. Mesela, mesleki eğitim kursuna katılanlara gün başına 175 lira, sanayi sektörüne yönelik eğitim kurslarına katılanlara yine günlük 285 lira İŞKUR tarafından ödeniyor. İşbaşı eğitim programlarına katılanlara ise günlük 438 lira, geleceğin meslekleri olarak belirlenen mesleklerde düzenlenen programlara katılanlara ise günlük 482 lira ödeniyor. Ayrıca kursa katılanların genel sağlık sigortası ile iş kazası ve meslek hastalığı sigorta primlerini yine devlet karşılıyor.

Meslek kurslarına kaç kişi katılmış diye merak ettim. Sadece geçen sene 167 bin kişi mesleki eğitime katılmış ki, bunların 156 bini işbaşı eğitim programını seçmiş. Bu senenin 8 aylık döneminde ise 37 binden fazla genç İŞKUR’un açtığı mesleki eğitimlere kayıt olmuş. Bunların da 25 bine yakını 15-29 yaş arası kişilerden oluşuyor. Bu kişiler ne eğitimde ne istihdamda olan gençler. Daha da ilgincini söyleyeyim, mesleki eğitimlere katılanların neredeyse tamamına yakını İŞKUR’un imalat sanayine yönelik açtığı eğitim programlarını seçmiş. Bu kişilerin yarısından fazlası da ilköğretim ve ortaöğretim mezunları.

Ancak bir sorunu da belirtmekte fayda var. Geçen senenin sekiz aylık döneminde aktif işgücü programlarına katılanların sayısı 125 bin iken bu senenin aynı döneminde 36 bine gerilemiş; yüzde 71 düşüş olmuş. Bence İŞKUR’un bunun nedenini de sorgulaması gerekiyor.

YARDIMLAR YENİDEN PLANLANACAK

Özetle, 2024-2026 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program’da istihdamı artırmak için yapılacaklar sadece meslek liseleri ya da üniversitelere yönelik değil; eğitimi ve becerisi olmayan gençlerin istihdama katılmasına yönelik de adımlar atılacak.

Hazır yeri gelmişken, Orta Vadeli Program’da gözden kaçan bir hususa da dikkat çekeyim. Programa göre, sosyal yardım sistemi yeniden gözden geçirilecek ve işgücüne katılıma engel olmayacak şekilde yeniden planlanacak. Planlanırken de aile odaklı ve fert başına asgari bir geliri garanti edecek şekilde yeniden kurgulanacak. Daha açık bir anlatımla yapılan sosyal yardımlar çalışmamayı teşvik etmeyecek.