Sosyal güvenlik borcu olanlara yeni af geliyor: 35 milyar TL yapılanıyor

SOSYAL güvenlik prim borcu olanlara yeni af geliyor. Meclis’e gönderilen Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun Teklifi ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) olan borçlar yeniden yapılandırılacak. Kanun teklifinin Meclis’ten geçmesi halinde yaklaşık 35 milyar TL’lik borcun yapılandırılması hedefleniyor.

Bu aftan kimler, nasıl yararlanacak konusuna geçmeden önce kısa bir bilgi vereyim. Hatırlayacaksınız, 2016 Ağustos ayında çıkan bir kanunla, SGK borçlarında yapılandırılmaya gidilerek; 2016 Haziran ayı öncesinde ödenmemiş sigorta primi, emeklilik keseneği, işsizlik sigortası primi ve sosyal güvenlik destek primi borçlarına af getirilmişti. Ancak 2016’nın zor bir yıl olması nedeniyle bu imkandan yeterli sayıda kişi ve kurum yararlanamayınca, aradan 10 ay geçtikten sonra benzer bir borç yapılandırmasına yeniden ihtiyaç duyuldu. Gelelim, Meclis gündemindeki kanun teklifine. Yasanın çıkması halinde, 2017 Mart ayı ve öncesi sigorta primi, emeklilik keseneği, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi borcu olanların borçları ile gecikme cezaları yeniden yapılandırılacak. Bu imkandan Bağ-Kur ve topluluk sigortası prim borcu olanlar ile 2017 Mart ayı sonuna kadar SGK’ya idari para cezası olanlar da yararlanabilecek.Peki, yapılandırma nasıl olacak? Öncelikle şunu belirteyim, borçların tamamı silinmiyor. Asıl borç kalıyor ve ana borcun üzerinden Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) aylık değişim oranları dikkate alınarak –ki, bu oran, 2016 Kasım ayından itibaren aylık yüzde 0.35 olarak baz alınacak- borç güncellenecek. Gecikme zammı ve faizi ise silinecek. Güncellenen borç ise taksitlendirilecek. Bir örnekle anlatayım ki, daha iyi anlaşılsın. Bağ-Kur’lusunuz, SGK’ya da 5 bin lira prim borcunuz var ve 10 aydır da bu borcu ödemiyorsunuz. Gecikme zammı, faizi, cezası ile birlikte borcunuz 7-8 bin liraları bulacakken, yeni çıkacak haktan yararlanıp, borcunuzu yeniden yapılandırdığınızda; ödeyeceğiniz toplam tutar, sadece 5.175 lira olacak. Bu borcu ister peşin ödeyebileceksiniz ister taksitlendirebileceksiniz. Son olarak şunun da altını çizeyim. 2016 Ağustos ayında çıkan kanundan yararlanmayıp, borcunu yapılandırmayanlar da bu yeni imkan faydalanabilecek. Ancak geçen yıl borcunu yapılandırıp, taksit ödemeleri devam edenler bu haktan yararlanamayacak.

KİMLER YARARLANACAK?

- 2017 Mart ayı ve öncesinde sigorta primi, emeklilik keseneği, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi borcu olanlar.

- 2016 yılındaki yapılandırmadan yararlanan ancak taksitlerini ödeyemeyenler.

- Bağ-Kur ve topluluk sigortası prim borcu olanlar.

- Yaşlılık ve emekli aylığı bağlandıktan sonra çalışmaya devam edenlerin 2016 Şubat ayından önceki aylara ilişkin sosyal güvenlik destek primi borcu olanlar.

- 2017 Mart sonuna kadar SGK’ya idari para cezası borcu olanlar.

- Genel sağlık sigortasına borcu olanlar.

YAPILANDIRMA NASIL OLACAK?

- Prim borcunun tamamı affa uğramayacak.

- Ana borç üzerinden Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) aylık değişim oranlarına göre borç güncellenecek.

- Bunun dışında gecikme zammı, gecikme faizi silinecek.

- Yapılandırmadan yararlananlar ilk taksitlerini 31 Ağustos 2017 tarihine kadar SGK’ya yatıracak. Bu tarihten itibaren ikişer aylık dönemler halinde borcu en fazla 18 ay taksitlendirebilecek.

- İsteyen borcunu peşin de ödeyebilecek. Peşin ödemeyi seçenler için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak borç tutarı üzerinden yüzde 50 indirim uygulanacak.

- Borcun taksitlendirilmesi halinde 6-9-12 veya 18 eşit taksit uygulanacak.  

SORU-CEVAP

- Yaşım 67, bir inşaat firmasında çalışmak üzere işe  girdim. Rahatsızlıklarım nedeniyle doktorum artık çalışmama izin vermedi. İşten ayrıldım. 5 Şubat 2016 tarihinden, 27 Mart 2017 tarihine kadar 1 seneyi geçtiğinden dolayı kıdem tazminatı ile senelik izin hakkım var mı? Sabri Kocabay

Çalıştığınız işyerinde bir seneyi doldurduğunuz için hem bir yıllık kıdem tazminatı hakkınız hem de yine bir yılı doldurduğunuz için izin hakkınız var. Her iki hakkınızı da işverenden talep edebilirsiniz. Ancak işyerinden kendi isteğiniz ile ayrıldıysanız kıdem tazminatı alamazsınız. Sağlık nedeniyle ayrıldıysanız ve sağlık sorununuzun çalışmaya engel olduğunu raporlayabilirseniz tazminata hak kazanırsınız.

- Çalıştığımız fabrika, 2013 yılında iflasını verdi. Sendikalı olduğumuz için mahkemeye verdik ama hiç bir sonuç alamıyoruz. Aynı yıl biri fabrikamızı kiraladı, üretim devam ediyor ama resmiyette olmasa da eski patron yönetiyor. Ben hala aynı yerde çalışıyorum. Bizim tazminatlar ne olur? Nevzat Özdemir

Hukuki süreci başlatmışsınız. Dolayısıyla mahkeme sonucu beklemek zorundasınız. Bunun dışında yapabileceğiniz bir şey yok. 

- Memur emeklisiyim. Evde 4 kişiyiz. 2016 yılında elime geçen para 2.194TL. 2 oğlum da işsiz. Oğlumdan ötürü genel sağlık sigortasına borcumuz çıktı ve yapılandırdık. Geçmiş dönemlere ait aylık taksit ödemesi 85 lira, bunun üzerine 2017 yılının Ocak-Nisan dönemine 4 ay ödemek şartıyla aylık yeni yapılandırma parası olan 53 lira ödenecek. Oğlum 27 yaşında. Evimiz olduğu için de gelir hesaplamasında evin de değerini hesaba kattılar. Metin Çamlıbel.

Maalesef okumayan gençler, genel sağlık sigortasından yararlanmak için prim ödemek zorunda ve bugün için de bu prim tutarı 53 lira. Gelir testinde hane halkı geliri hesaplanıyor. Ancak genel sağlık sigortası için geçmişte ödeme yapmadıysanız, geçmiş borçlarınızı da 53 liradan ödemeniz gerekiyor.

- 2000-2007 arasında ABD de işçi olarak çalıştım ve o döneme ait çalışma iznim ve oturma iznim vardı. Sorum, bu dönemler için yurtdışı borçlanması yapabilir miyim? Ahmet Aras

Bahsettiğiniz dönemlere ait yurtdışı çalışma borçlanması yapabilirsiniz. Bunun için Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurmanız ve gerekli evrakları doldurmanız gerekiyor.