Mevsimlik tarım işçilerinin dramı

Traktör arkasında ve açık kasa kamyonetlerde taşınan mevsimlik işçiler sigorta sistemi için de sorun. Bir yılda çoğu sigortasız traktörlerin neden olduğu kazalarda 75 milyon lira ölüm tazminatı ödendi.

Tarımda çalışan mevsimlik işçilerin dramı yine gündemden düşmüyor. Geçen hafta Manisa’da 15 kişinin ölümü ile bu darama bir yenisi daha eklendi. Şunu kabul edelim ki, bu ne ilk ne de son olacak. Bu ülkede bundan sonra da mevsimlik işçiler üç kuruş için yollarda hayatını kaybedecek, bir-iki gün konuşulacak, suçlu aranacak, herkes topu birbirine atacak ve yeni kaza olana kadar eskisi çoktan unutulacak.
Manisa’daki kaza sonrası dikkat ettim de yine bildik söylemler. Neymiş efendim; yol bozukmuş, şoför uyuya kalmış, kaza sonrası apar topar yol onarılmış. Bunların hepsi laf-ı güzaf. Kimse çıkıp da gerçeklerden bahsetmiyor. Ben söyleyeyim. Traktörün arkasına römorku bağlayıp, arpa-buğday, saman konması gereken römorkun içine de 20-30 kişiyi balık istifi gibi bindirip, ‘Allah’a emanet’ deyip yola koyulursan, ne olur? Römork devrilir, 5-10 kişi hayatını kaybeder. İşte temel sorun bu. Çözümü çok mu zor? Hiç de değil. Öyle Meclis’te görüşme talep edilmesine ya da gensorular vermeye falan hiç gerek yok.
Mevsimlik işçilerin güzergâhları bellidir. Koyarsın bu güzergahlara polisi, tıka basa insan dolu traktörü ya da minibüsü gördü mü, kesiverir bavul yüküyle cezayı ya da meneder trafikten; bak bakalım o adam, bir daha böyle insan taşır mı? Bu iş bu kadar mı zor? Zor, çünkü mevsimlik işçiyi ucuz taşıyacaksın ki, aracısı falan bu işten para kazansın. Hal böyle olunca insan hayatı da ucuz oluyor. Şimdi ben size günlerdir yazılan mevsimlik işçilerin dramına farklı bir açılım getireceğim. Yazacaklarım için okuyucularım kusura bakmasın. Biliyor musunuz ki, günlük 20 liraya çalışan mevsimlik işçilere yıllardır en büyük destek maalesef sigorta sisteminden geliyor. Maalesef diyorum, çünkü bu destek kişiler hayattayken değil, ölümlerinden sonra, ailelerine veriliyor. Şöyle anlatayım: Römorka 20 kişiyi doldurarak karayollarında cirit atan traktörler –ki, bunların çoğu trafik sigortasını yaptırmıyor- kaza yaptıklarında ki, çoğunluğu da kaza yapıyor, devreye trafik sigortası giriyor.

ARAÇ SAHİBİNE YÜKLÜ CEZA

Kazada kaç mevsimlik işçi hayatını kaybetmişse, yakınlarına trafik sigortasından vefat tazminatı ödeniyor ki, bugün için traktör ve kamyonet kazalarında vefat halinde kişi başına ödenen en yüksek tazminat 268 bin lira. Bir araştırma yaptım, sadece 2014 yılında, çoğunluğu mevsimlik işçi taşıyanlar olmak üzere, traktör kazalarında ölenlerin yakınlarına sigorta şirketleri, 40 milyon lira tazminat ödemiş.
Eğer traktörün sigortası yoksa işte o zaman traktör sahibi için kabus da başlıyor. Çünkü devreye Güvence Hesabı giriyor ve ödediği her tazminatı traktör sahibinden hukuk yoluyla geri alıyor. Düşünebiliyor musunuz, belki de taşıdığı her kişi için günlük 20 lira para alan, bunun için de römorku balık istifi gibi dolduran traktör sahibi, yüzbinlerce lira ceza ile karşı karşıya kalıyor. İşte size mevsimlik işçilerin dramının bilinmeyen yönü. Aslında sigorta sistemi hem destek oluyor hem de bu ölüme neden olan traktör sahiplerine ciddi bir cezai yaptırım uyguluyor.

KAÇAK TRAKTÖRLERDE 7 BİN KİŞİ ÖLDÜ

2014 sonu itibariyle toplam traktör sayısı 1 milyon 626 binin biraz üzerindeyken, bu traktörlerin sadece 989 bininin trafik sigortası bulunuyor. 638 binden fazla traktör, yollarda sigortasız yani, kaçak, dolaşıyor ki, bu da traktörlerin yüzde 40’a yakının sigortasız olduğu anlamına geliyor. Bu yılın temmuz ayına kadar da sigortasız traktörlerin neden olduğu kazalarda 7 bine yakın kişi hayatına kaybetmiş. Sigorta sistemi ise bu kazalarda ölenlerin yakınlarına 18 milyon lira vefat, yararlananlara 15 milyon liraya yakın sakatlık ve 2,2 milyon lira da sağlık olmak üzere toplam 35 milyon liraya yakın tazminat ödemiş.

MANİSA İÇİN SİGORTA DEVREYE GİRDİ

Geçen hafta Manisa’da tarım işçilerini taşıyan açık kasa kamyonet ile tırın çarpışması sonucu hayatını kaybeden 15 kişi için sigorta sistemi devreye girdi. Gerekli incelemeler ve adli soruşturmadan sonra ölenlerin yakınlarına ya sigorta şirketi, sigortası yoksa da Güvence Hesabı tarafından vefat tazminatı ödenecek. Trafik sigortasında, kamyonetler için kişi başına vefat tazminatı 268 bin lira, kaza başına ise 2 milyon 680 bin lira olduğundan; Manisa’daki kazada ölenlerin yakınlarına sigortadan en yüksek 178 bin lira tazminat ödenecek.