Madde madde yeni istihdam destekleri

Birkaç gündür okuyuculardan, ‘yeni istihdam teşviklerinden bizim payımıza ne düşecek?’ şeklinde sorular alıyorum. Kimileri kısa çalışma ödeneğinin uzayıp uzamayacağını soruyor, kimileri ücretsiz izinde işe geri dönüp dönemeyeceğini merak ediyor. İstihdam teşviklerini içeren Kanun Tasarısı Meclis’e sunuldu. Tasarıda, salgın döneminde çalışanları ve işverenleri yakından ilgilendiren maddeler var. Bu kapsamda da hem mevcut istihdam desteklerinin süresi uzatılıyor hem de yeni teşvikler geliyor. Özellikle de yeni istihdam yaratan işverenlere önümüzdeki dönemde ciddi destek verilecek. Kanun tasarısında çalışanları ve işverenleri ilgilendiren hangi maddeler var; tasarının yasalaşması halinde kimler teşviklerden, nasıl yararlanacak madde madde anlatayım.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ UZUYOR

* Kısa çalışma ödeneği 2021’nin Haziran ayına kadar devam edecek.

* İşten ayrılıp, işsizlik ödeneği alanların, ayrıldıkları tarihten itibaren 90 gün içinde işe girmeleri ve bir yıl boyunca kesintisiz çalışmaları halinde sigorta primleri İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak.

* Kanun tasarısı yasalaşırsa, işten çıkardığı kişileri işe geri alan işverenlere günlük 44.15 lira, aylık 1.324 lira destek verilecek.  

* Kadın, genç ve mesleki yeterlilik belgesi olanları istihdam eden işverenlere sosyal güvenlik primi işveren payı İşsizlik Sigortası Fonun’dan karşılanıyor. En düşük teşvik tutarı ise 603 lira. Bu destek 2020’nin sonunda bitiyordu. Meclis’teki tasarı yasalaşırsa teşvik 2023 yılına uzayacak.

* 2018 yılında uygulamaya giren ilave istihdam desteği ile işverenler prim teşviklerinden yararlanıyordu. Destek 2020’nin sonunda bitiyor. Bu süre 2023 yılına uzatılacak. Aynı şekilde gelir vergisi stopaj teşviki ve damga vergisi desteği de 2023’e uzatılıyor.

* 28 Temmuz’da yayınlanan yasa ile işyerlerinde haftalık normal çalışma sürelerine dönülmesi teşvik edildi. Bu kapsamda da sigortalı ve işveren paylarının tamamını 3 ay boyunca ve 2020’nin Aralık sonuna kadar devlet karşılıyor. İki ay içinde 159 bin işyeri ve 1.2 milyon çalışan, normalleşme desteğinden yararlandı. Destek süresi bu yılın sonunda bitiyor. İşte yasa tasarısı ile normalleşme desteği 2021’nin haziran ayına uzatılacak.

50 YAŞ ÜZERİNE SÜRELİ ÇALIŞMA

* Tasarıda kayıt dışı, sigortasız işçi çalıştırılanlar için de önemli düzenleme var. 2019 başından, bu yılın nisan ayında kadarki süre içinde sigortasız çalıştırılıp da işten çıkartılan kişileri, işverenin sigortalı işe alması halinde; sigortasız çalışan süreler için işverene hiçbir cezai yaptırım uygulanmayacak, geçmiş borçlar tahsil edilmeyecek. Bu durum halen çalışan sigortasız işçiler için de geçerli. Ayrıca bu kişilere yönelik prim teşviki de verilecek.

* Yeni yasa ile kısmi çalışma da teşvik ediliyor. Daha doğrusu kısmi çalışma ortamı yaratıp, yeni istihdam sağlanmaya çalışılıyor. Yasa tasarısı ile kısmi zamanlı çalışmayı kabul eden hizmet erbabına gelir vergisi ve damga vergisi istisnası getiriliyor. Destekten yararlanabilmek için kısmi süreli çalışmayı kabul eden kişinin yerine yeni bir kişinin işe alınması şart. Yeni işe alınan, kısmı çalışmayı kabul eden kişinin çalışmadığı günler çalışacak ve yeni işe alınacak kişinin de en az 6 ay çalıştırılması gerekiyor. Bu durumda her bir çalışan için brüt asgari ücretin yüzde 10’u kadar destek verilecek ve kısmi süreli çalışmaya geçen çalışanların belirlenen vergi tutarına isabet eden ücretleri gelir vergisinden istisna tutulacak.

* Gelelim son günlerde çok tartışılan ve 25 yaş altı ile 50 yaş üzeri çalışanları ilgilendiren düzenlemeye. Tasarı ile işverenler isterlerse 25 yaşını doldurmamış kişiler ile 50 ve üzeri yaştakilerle belirli süreli iş sözleşmesi yapabilecek. 25 yaşını doldurmamış işçilerle yapılacak süreli iş sözleşmesinin süresi 25 yaşını doldurduğu tarihi geçmeyecek. Belirli süreli iş sözleşmesinin süresi ise 2 yılı geçmeyecek. Doğrudur, süreli iş sözleşmesi ile çalışanın ihbar ve kıdem tazminatı hakkı olmadığı gibi bu kişiler başka haklardan da yararlanamıyor. Ancak kanun tasarısında, belirli süreli iş sözleşmelerinin şartlarının yeniden düzenleneceği de belirtiliyor. Dolayısıyla, Meclis’te görüşmeler sürerken, haklar konusunun yeniden değerlendirileceğini tahmin ediyorum.