Kıdem tazminatında neler değişti?

işçi statüsünde çalışanların alacağı yeni kıdem tazminatı da belli oldu. Çalışanların, 2024 Temmuz-Aralık döneminde alacağı kıdem tazminatının üst sınırı 41.828 lira olarak açıklandı. Bu yılın ilk yarısında ise kıdem tazminatının tavanı 35.058 lira olarak açıklanmıştı. Buna göre, kıdem tazminatı yüzde 19.31 artırıldı.

Bu yılın ikinci yarısında kıdem tazminatı ile ilgili şöyle bir gelişme daha yaşanacak. 2022 ve 2023 yıllarında asgari ücret senedi iki kere belirlendiğinden, çalışanların alacağı kıdem tazminatı da artıyordu. Bu yılın ikinci yarısına yönelik asgari ücrette bir artışa gidilmezse -ki, görünen gidilmeyeceği yönünde- çalışanların alacağı kıdem tazminatında bir değişiklik olmayacak. Şöyle ki; sene başında asgari ücret brüt 20 bin 2 lira olarak açıklandı ve sene sonuna kadar da asgari ücret bu şekilde devam edecek. Bu durumda asgari ücretli bir çalışanın kıdem tazminatı sene başında 20 bin 2 lira üzerinden hesaplandığı gibi 2024’ün ikinci yarısında da aynı tutar üzerinden hesaplanmaya devam edecek.

TAZMİNATA HAK KAZANMA ŞARTLARI

Şu ayrıntıyı da vereyim; bu yılın ikinci yarısında yüksek maaşlı çalışanların alacağı kıdem tazminatı da arttı. Nasıl mı? Senenin ilk yarısında kıdem tazminatı tavanı 35.058 lira üzerinden hesaplanırken, Temmuz ayından itibaren 41.828 lira üzerinden hesaplanacak.

Peki, kimler kıdem tazminatına hak kazanıyor? Çalışanın işveren tarafından işten çıkarılmış olması gerekiyor. Çalışan işyerinde bir yıl çalıştıktan sonra kıdem tazminatına hak kazanıyor. Erkeklerde askerlik nedeniyle, kadınlar da evlilik nedeniyle işten ayrılma halinde kıdem tazminatını alabiliyor. Tabi bir de çalışan emekliliğe hak kazandığında kıdem tazminatını alıyor.

Bunların dışında istisnai bir durum daha var. 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar eğer EYT’den emekli olamadıysalar (prim gün sayısı, çalışma yılı eksikliği nedeniyle), 15 yılı doldurup, 3 bin 600 prim gün sayısını tamamladıklarında kıdem tazminatı alıp, işten ayrılabilirler. İlk sigortalı olduğu tarih 8 Eylül 1999-30 Nisan 2008 arasında olanlar ya 25 yıl çalışıp, 4 bin 500 prim günü doldurduklarında kıdem tazminatı alabilirler ya da çalışma yılına bakılmaksızın 7 bin prim günü doldurduklarında işyerinden kıdem tazminatı alıp, işten ayrılabilirler.

BU HESABA DİKKAT!

Yeri gelmişken kıdem tazminatının nasıl hesaplandığına da kısaca değineyim. Çalışılan her tam yıl için 30 günlük giydirilmiş ücret (ikramiye, prim, yol ve yakacak yardımı gibi tüm ödemelerin dahil olduğu ücret) üzerinden kıdem tazminatı ödeniyor. Brüt ücret ile çalışılan yılın çarpımı sonucu toplam kıdem tazminatı hesaplanıyor.

Kimileri, “Brüt ücretin tamamı üzerinden tazminat alabilir miyim?” sorusunun cevabını merak ediyor. Burada da Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın her yılın başında ve ortasında açıkladığı Sosyal Haklar Genelgesi’ndeki kıdem tazminatı tavanı devreye giriyor. Yeni açıklanan kıdem tazminatının tavanı 41.828 lira. Bu ne demek? Maaşınız, 41 bin 828 liranın üzerindeyse; misal 50 bin liraysa, işveren tavan tutar olan 41.828 lira üzerinden tazminatınızı hesaplayacak. Tabloda, çalışanların maaşına ve çalışma yılına göre alacağı yeni kıdem tazminatı tutarları detaylı yer alıyor.