İş sözleşmeleri TL’ye çevrilecek

TÜRK Lirası’nın değerinin korunması için döviz üzerinden yapılan sözleşmelerin 30 gün içinde TL’ye dönüşmesine yönelik, 13 Eylül’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi sonrası okuyuculardan, iş sözleşmelerinin de TL’ye dönüşüp dönüşmeyeceği konusunda çokça soru aldım. Kararnamenin uygulama esasları ve bazı istisnaların tanınıp tanınmayacağı netleşmediği için de bugüne kadar bu konuya değinmedim. Ama şimdi netleşti. Resmi Gazetede yayımlana Hazine ve Maliye Bakanlığı tebliğ ile TL ile yapılması zorunlu sözleşmeler ve istisnalar netleşti. Hangi iş sözleşmeler TL’ye çevrilecek, hangileri çevrilmeyecek anlatayım.

YÖNETİCİLERİ ETKİLEYECEK

Ama önce şunu belirteyim; İş Kanunu’na göre maaş, prim, ikramiye gibi her türlü ödemeler TL ile ya işyeri tarafından ya da işyerinin açacağı banka hesabına ödenir. İşveren ile çalışan arasındaki iş sözleşmesi ister dolar ister Euro olsun, döviz üzerinden yapılabilir ancak ödeme o günkü kur üzerinden TL ile yapılmak zorunda. Kanunda yazan bu, ancak uygulamada farklı olduğu herkesçe malum. Daha açık bir anlatımla iş sözleşmelerinin de döviz ile yapıldığı, maaşların da döviz üzerinden ödendiği durumlar var.

Gelelim, yeni düzenlemenin çalışma hayatında neleri değiştireceğine. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yayımladığı tebliğe göre, Türkiye’de yerleşik kişiler, kendi aralarında yapacakları iş sözleşmelerinde, sözleşme bedelini ve bu sözleşmeden kaynaklanan ödemelerini döviz cinsinden ya da dövize endeksli yapamayacaklar. Yani, bundan sonra işveren ile çalışan arasında iş sözleşmeleri döviz üzerinden yapılamayacak, maaşlar da dövize endeksli olmayacak. Ancak bu iş sözleşmesi yurtdışını kapsıyorsa döviz ile yapılabilecek.

KİMLER İSTİSNA TUTULDU?

Yeni uygulamaya göre, Türkiye’de yerleşik olup da Türk vatandaşı olmayan kişiler iş sözleşmelerini döviz üzerinden yapabilecek, ödemelerini de döviz cinsinden ya da dövize endeksli alabilecek. Bu da şu anlama geliyor, Türkiye’de çalışan ve oturan yabancı bir kişi çalıştığı şirketle iş sözleşmesini döviz cinsinden yapabilecek ve ödemesini de döviz üzerinden ya da dövize endeksli TL ile alabilecek. İstisna bu kadar da değil. Yine tebliği göre dışarıda yerleşik kişiler, Türkiye’de bulunan şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı olarak yüzde 50 ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketlerin taraf olduğu iş sözleşmeleri de döviz üzerinden yapılabilecek ve ödemeler döviz veya dövize endeksli olabilecek.

Özetle, yeni uygulamaya göre bundan sonra Türkiye’de çalışan Türk vatandaşı olan kişiler artık iş sözleşmelerini döviz üzerinden yapamayacaklar. Örnekle anlatayım. Örneği de okuyuculardan gelen sorular üzerinden vereyim. Ahmet Bey, Türkiye’de yabancı bir şirkette yöneticilik yapıyor ve iş sözleşmesini de dolar üzerinden yapmış ve maaşının da her aybaşında dolar üzerinden o günkü kurun karşılığı olarak alıyor. Yeni uygulamaya göre Ahmet Bey, artık iş sözleşmesini TL üzerinden yapmak zorunda. Ancak Ahmet Bey, o şirket adına yurtdışında görev yapacaksa sözleşmesini döviz üzerinden yapabilir.

ANLAŞMA SAĞLANAMAZSA NE OLACAK?

Yeni düzenlemeye göre istisna kapsamında olmayan iş sözleşmelerinin TL olarak yeniden düzenlenmesi gerekiyor. Yani, Türkiye’de yerleşik kişilerin iş sözleşmeleri eğer döviz üzerindense karşılıklı anlaşılarak TL’ye çevrilmesi gerekiyor. Sözleşmenin şartları ve ücret tutarı üzerinde anlaşmaya varılırsa sorun yok; varılamazsa 2 Ocak 2018 tarihinden önce yapılan iş sözleşmelerindeki döviz bedelinin TL’ye çevrilmesinde, 2 Ocak’taki Merkez Bankası efektif satış kuru esas alınacak ve her yıl Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK), TÜFE artışına göre de ayarlama yapılacak. Tabi, taraflar farklı bedellerin üzerinden de aralarında anlaşabilirler.