Erken yaşlanana erken emeklilik hakkı
Açıkçası bir okuyucum, sorduğu soru ile hatırlatmasa, sosyal güvenlik açısından önemli bir konuyu atlamış olacaktım. Okuyucum, detaylı şekilde sağlık sorununu anlatarak, ‘bizim gibi kişilerin emekli olabilmesi için özel bir durum var mı?’ diye soruyor.
Sosyal güvenlik sistemi bazı özel durumlar için erken emeklilik hakkı tanıyor ki, bunlardan biri okuyucumun sorusunu da kapsıyor. Peki, hangi durumlarda çalışanlar erken emekli olabiliyor? Bunlardan biri, erken yaşlanan çalışanlarla ilgili. Buna göre, erken yaşlananlar ya da vaktinden önce yaşlananlar erken emekli olabiliyor. İşçi statüsünde 4/A’lı olarak çalışanlar ile Bağ-Kurlular bu haktan yararlanıyor. Tabi, erken yaşlanma, bir sağlık sorunu. Sağlık sorunu olduğu için de fazla detaya girmeyeceğim ama özetle; dikkat, algı, bellek, kavrama, soyutlama gibi işlevlerin kaybı olan bilişsel yaşlanma ile fizyolojik ve psikolojik yaşlanma durumu tespit edilenler erken yaşlanmış sayılıyor ve sosyal güvenlik sisteminden erken emekli olabiliyor.
55 YAŞINDA EMEKLİLİK
Bu durumlar da nöroloji, psikiyatri, fiziksel tıp ve rehabilitasyon, iç hastalıkları, göğüs hastalıkları ve kardiyoloji başta olmak üzere ilgili branşlarca düzenlenen sağlık kurulu raporları ile tespit ediliyor ve bu tespit de Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Sağlık Kurulu tarafından yapılıyor. Erken yaşlılık tespiti yapılan kişiler 55 yaşını doldurması ve en az 5400 gün prim ödemesi şartıyla erken emekli olabiliyor ve emekli aylığı alabiliyor. Engelli çocuğu bulunan kadın çalışanlar da erken emeklilik hakkından yararlanabiliyor. Bu durumda olan kadın çalışanların, prim ödeme gün sayılarının dört biri ödenen prim ödeme gün sayılarına ekleniyor. Ağır engelli çocuğu olan kadın çalışanların prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, emeklilik yaş hadlerinden indiriliyor. Böylece erken emekli olabiliyor ve emekli maaşı alabiliyor. Bunun için başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğun varlığının sağlık kurulu raporu ile belgelenmesi gerekiyor.
ÇALIŞMA GÜCÜNDEKİ KAYIP
Erken emeklilik hakkından, işe başlamadan önce malul olanlar da yararlanabiliyor. İşe başlamadan önce malul olanlar ve çalışma gücündeki kayıp oranı yüzde 60’dan az olanlar erken emekli olabiliyor. Bunun da iki koşulu var. Birincisi, 2008 yılının ekim ayından önce sigortalı olanlar, işe başlamadan önce çalışma gücünün en az üçte ikisini veya iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle iş gücünün yüzde 60’ını kaybedenler; 15 yıldan beri sigortalı olmaları ve 3600 gün prim ödemeleri halinde erken emekli olup, yaşlılık aylığı alabiliyorlar. İkincisi, 2008’in ekim ayından sonra işe başlayanlar ve işe başlamadan önce çalışma gücünün yüzde 60’ını kaybettiği tespit edilenler; en az 15 yıldan beri sigortalı olmaları ve 3960 gün prim ödemeleri halinde erken emekli olup, yaşlılık aylığı alabiliyorlar.
