Engelliler için 1027 Lira destek
Ağır engelli raporu olan herkes evde bakım parası almak için başvurabilir. Gerekli şartları yerine getirenlere aylık 1027 lira engelli aylığı bağlanıyor. Parkinson, demans gibi ağır hastalıkları olanlar da bu haktan yararlanabiliyor.
YAŞLI ve engelli yakınları, aylık, bin 27 lira maaş desteği alacaklarını biliyor mu? Eminim, çoğu kişi, böyle bir hakkı bilmediği gibi, bu haktan da yararlanmıyor da. Oysa bugün 800 bin kişiye engelli desteği ya da bilinen adıyla evde bakım aylığı ödeniyor. Peki, kimler bu imkandan yararlanabilir? Başkasının yardımı ve bakımı olmadan hayatını devam ettiremeyen, tek başına ihtiyaçlarını (beslenme, giyinme, merdiven inip çıkabilme gibi) gideremeyenlere bakanlar, engelli destek maaşı alabiliyor.
KİMLER YARARLANABİLİR?
Tabi, destekten yararlanmanın şartları var. Birincisi, maaş alacak olanların, engelli veya yaşlı kişinin akrabası olması; akrabası bulunmaması durumunda da yasal vasisi olması gerekiyor. Yani, evde bakım aylığı, ağır özürlü olan kişilere bakmayı kabul etmiş akraba ya da vasisine verilen bir ücret. Yeri gelmişken, ‘ağır özürlü’ anlamını da açayım. Tam teşekküllü devlet hastanesinden kişinin, ağır engelli olduğunu belirten sağlık kurulu yazısı ve engel oranının da yüzde 50’inin üzerinde olması gerekiyor. Kurul raporunda, ağır engelli kısmının evet olarak belirtilmesi de şart. 
AYLIK GELİR 847 LİRAYI GEÇMESİN
Bu kadarla da kalmıyor; maaş desteğinden yararlanabilmek için, hane içindeki gelirin, asgari ücretin üçte ikisini geçmemesi gerekiyor ki, bugün için bu rakam 847 lira. Daha açık bir anlatımla, engelli aylığı alacaksanız, hanenizin gelirinin 847 lirayı geçmemesi şart. Tüm bu şartları yerine getirenler, aylık, bin 27 lira engelli bakım aylığı alabiliyor.
Şunu da belirteyim; parkinson, demans, böbrek yetmezliği gibi hastalıkları olanların da sağlık raporunda ağır engelli ibaresi olması halinde yakınlarına bakım aylığı ödeniyor. Evde bakım maaşı için Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının il müdürlüklerine başvuru yapılması gerekiyor.
65 YAŞ AYLIĞI ALABİLİRSİNİZ
Evde bakım maaşının dışında 65 yaşın üstündekilere devletin bağladığı, yaşlılık aylığı bulunuyor. Yaşlılık aylığından yararlanmak için 65 yaşını doldurmuş olmak ve hiçbir sosyal güvenlik kurumuna bağlı olmamak gerekiyor. Aynı zamanda dul ve yetim aylığı da alınmaması, herhangi bir işte de çalışılmaması gerekiyor. Kısacası, kişinin, hiçbir geliri olmamalı. Tabii bu durum, kişinin eşi için de geçerli. Bunların üzerine kişinin aylık geliri 423 liranın altındaysa, 65 yaş aylığı almaya hak kazanılıyor. Yaşlılık aylığı ise 3 ayda bir ve toplam 700 lira olarak ödeniyor.
YILLIK İZİN PARAYA ÇEVRİLİR Mİ?
Okuyucuların sıklıkla sorduğu soruların başında, “Yıllık izin hakkını kullanmazsam parasını çalıştığım işyerinden alabilir miyim?” geliyor. Yıllık izinlerin paraya çevrilip çevrilmeyeceği hem tartışma yaratan hem de yanlış bilinen bir konu. Kimi çalışan, yıllık iznini kullanmayarak, ücretini talep ediyor; kimi işveren de işçinin, izin hakkından vazgeçtiğine dair elinden imzalı belge alıp, çalışana da karşılığını ödüyor. Söyleyeyim, bunların hepsi yanlış uygulamalar.
YANLIŞ UYGULANIYOR
Çalışan, yıllık iznini, bir yıl içinde kullanmalı; işveren de kullandırtmalı. Herhangi bir nedenden dolayı iznin tamamı ya da bir kısmı kullanılamazsa, ertesi yıla devreder. Ancak hiçbir şekilde ücrete dönüşemez. Daha açık şöyle anlatayım. İşyerinde çalışmaya devam eden işçi, yıllık iznini kullanmayarak, bunun karşılında ücret talep etmesi kanuna aykırı olduğu gibi işverenin de böyle bir uygulamayı kabul etmesi de kanuna aykırıdır. Bunun tek bir istisnası vardır; o da, işçinin işten ayrılmasıdır. İş sözleşmesi herhangi bir nedenden sona eren çalışana, hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izinler ücret olarak ödenir.
