Emekliliği erteleyenin maaşı artar mı?

OKUYUCULARDAN hemen hemen her gün yüksek emekli maaşı almanın yolları hakkında onlarca soru geliyor. Kimi, emekliliğinin geldiğini ancak yüksek emekli maaşı almak için bir süre daha çalışmanın faydası olup olmayacağını soruyor, kimileri senenin ilk yarısında emekli olmakla ikinci yarısında olmak arasındaki farkı merak ediyor, kimileri de sene başında emekli olmanın daha avantajlı olup olmadığını soruyor.


MAAŞ NASIL ARTAR?
Emekli maaşı sigorta başlangıç tarihine göre farklı hesaplanıyor. 2000 yılında önce sigortalı olanlar için farklı, 2000 ila 2008 arası sigortalı olanlar için farklı, 2008 sonrası işe başlayanlar için daha farklı. En temel husus ise çalışılan gün ve ödenen prim miktarı. En basit anlatımıyla da aylık bağlama oranının, ortalama aylık kazanç ile çarpılması sonucu emekli aylığı belirleniyor diyebiliriz. 2008 yılından önce işe başlayanlar için ödenen son 7 yıl önemli. 2000 yılı önce işe başlanmışsa da 10 yıllık ortalamaya bakılıyor. Memurlarda ise memur maaş katsayısı, gösterge katsayısı ve aylık bağlama oranının çarpımı sonucu emekli aylığı belirleniyor. Emekli aylığının nasıl hesaplandığına bir başka yazımda detaylı değinirim. Gelelim, okuyuculardan gelen soruların cevaplarına. Madde madde anlatayım.

Emeklilik için gerekli şartlar yerine getirilmişse, yani prim gün sayısı, sigortalılık süresi ve yaş şartları sağlanmışsa, emekli olunmalıdır.

Emekli olunduğunda alınacak maaş tutarı ile emekli olunmayarak, en yüksekten (tavandan) prim ödendiğinde bunun emekli maaşına yansıyacak artış oranı mukayese kabul etmez. Açık anlatımla emeklilik zamanı gelmişse, her ay alınmayan emekli maaşı kaçırılmış fırsattır.

Emekliler de senede iki kere en az enflasyon oranında zam alıyor.

Emekli olunmadığında emeklilere verilen ikramiye, seyyanen zam gibi imkanlardan da yararlanılamıyor. Örneğin, bu yıl, emeklilere her bayram öncesi verilen 1000 liralık ikramiyeden emeklilik hakkı gelip de olmayanlar yararlanamıyor.


HANGI DÖNEM AVANTAJLI?
Elbette emekli olunacak dönemin bazı ayrıcalıkları var, özellikle işçiler için. Çünkü, ocak ve temmuzda kıdem tazminatı tavanı artar. Temmuzda emekli olunursa kıdem tazminatı rakamı da artar. Ancak bu durum brüt ücreti düşük olanlar için pek de geçerli değil. Ayrıca kıdem tazminatının da üst limiti vardır.

Yılın ilk altı ayında emekli olmakla, ikinci altı ayında emekli olmak arasında da emekli maaşı açısından bir fark yoktur. İlk yarıda emekli olunursa ocak ayında yapılan zam oranı kadar maaşları artar; ikinci yarıda emekli olunursa temmuz ayında yapılan zam oranı kadar maaş artar.

Memurlarda durum farklı. Kıdem, derece, maaş katsayısı ve ortalama kazanca göre hem emekli ikramiyesi hem de emekli aylığı farklı olacağından memurlar için emekli olunacak tarih önemli.


SORU - CEVAP
Babam, annemle evliyken vefat etti. Sonrasında annem başka biriyle evlendi. Dul maaşı hiç almadı. Sonradan çıkan kanun ile bana yetim aylığı bağlandı. Annem şuan ki eşinden boşanırsa babamdan dul maaşı alabilir mi?
Anneniz boşanırsa, vefat eden babanızdan dolayı ölüm aylığı alabilir. Belirli şartlar dahilinde siz de aylık almaya devam edebilirsiniz.

1998 yılında isteğe bağlı Bağ-Kur yaptırdım. Ev hanımıyım. Ödemeleri eşim yapacaktı, eşim hiç ödeme yapmamış. Şuan Bağ-Kurum pasif durumda. Çıkacak olan kanunlardan faydalanma şansım olabilir mi?
Bugüne kadar hiçbir ödeme yapmadığınız yararlanma şansınız yok.

Dernekte çalışıyorum, çalışma saatleri Pazartesi-Perşembe 9-18 arası, Cuma 9-13 arası. 15 aydır çalışıyorum, kaç gün iznim var? Israel Elkaza
1 yıl ile 5 yıl arası çalışanların, 14 gün yasal izin hakları var. Siz de 15 aydır çalıştığınız için 14 gün yasal izin kullanabilirsiniz.

29 yıldır aynı şirkette çalışmaktayım, emekli oldum ve çalışmaya devam ediyorum. İzin hakkım 26 gün olarak devam mı edecek yoksa 14 güne mi inecek? Figen Uzun
Emekli olduktan sonra destek primine tabi çalışıyorsanız yasal izin hakkınız 26 gündür. İşvereniniz ile aranızda farklı bir anlaşma varsa bu anlaşmanın içinde yıllık izne yönelik de bir şart olması gerekiyor.


Okuyucuya not: Yarından itibaren işçi, memur, Bağ-Kur’lu emeklilerin kuruşu kuruşuna temmuz emekli maaşlarını tablolar halinde yayımlayacağız.

SON 24 SAATTE YAŞANANLAR