DoÄŸrudan vergi teÅŸviki hükümetin de yararına bir model

Tasarrufu artırmak amacıyla bireysel emeklilik sistemi teÅŸvik edilecek. Bu açıklamalar yaklaşık 6-7 aydır yapılıyor. Uygulamaya geçen bir ÅŸey var mı? Yok. Nasıl bir teÅŸvik verileceÄŸi bile belli deÄŸil. Umarım kısa zamanda uygulamaya geçilir. Ve umarım, daÄŸ fare doÄŸurmaz. Gelelim asıl konumuza. Bireysel emeklilik sistemine destek verileceÄŸini duyan emeklilik ÅŸirketleri, bu rüzgarı da arkalarına alıp, bir süredir her platformda; ne olması ve nasıl bir teÅŸvik getirilmesi gerektiÄŸini anlatıyorlar. Ãœzerinde durdukları konu da doÄŸrudan vergi teÅŸviki.Â
Hal böyle olunca. Emeklilik şirketleri sürekli doğrudan vergi teşviğini dillendirdikçe, özellikle bireysel emeklilik sistemine girenler -ki, bugün için katılımcı sayısı 2 milyon 700 bine yaklaştı- ileride nasıl bir uygulama ile karşılaşacaklarını merak etmeye başladı. Nitekim, son günlerde bu konuda, okuyuculardan da ciddi sayıda e-posta alıyorum. Bu vesile ile bireysel emeklilik sisteminde uygulamaya girmesi beklenen doğrudan vergi teşvikini, en basit haliyle anlatayım. Anlatayım ki, hem sistemde olan hem de girecek olanlar neyle karşılaşacaklarını bilsinler. Ama isterseniz önce, mevcut uygulamaya kısaca değinelim. Bugün için bireysel emekliliğe girenler, aylık ödedikleri katkı paylarını, bulundukları vergi dilimine göre yüzde 15 ila 35 oranında gelir vergisinden indirebiliyorlar. Daha açık şöyle anlatayım: Sisteme aylık 100 lira yatırıyorsanız ve o ay, vergi diliminiz yüzde 20 ise... Vergi teşviki sayesinde devlet bir sonraki ay hesabınıza, 20 lirayı iade ediyor. Böylece bireysel emeklilik için ödenen para 80 lira oluyor ama tasarrufa 100 lira yönlendiriliyor.
ALÄ° BABACAN KABUL EDECEK MÄ°?
Ancak bu vergi teşvikinden sadece ücretli çalışanlar, gelir vergisi mükellefleri yararlanabiliyor. Mesela, ev hanımları gibi çalışmayıp da sisteme girenler ya da emekliler bireysel emekliliğin en önemli özelliği olan vergi avantajını kullanamıyor. Sadece bu da değil. Mevcut durumda vergi teşvikinden yararlanmak da operasyonel açıdan çok kolay değil. Tüm bu nedenlerden dolayı da sistemdeki katılımcıların sadece yüzde 35’i bu teşvikten yararlanabiliyor. Gelelim, bireysel emeklilikçilerin istedikleri doğrudan vergi teşvikine. Daha iyi anlaşılabilmesi için madde madde anlatayım.
- Eğer öneri, hem Ali Babacan hem de Maliye Bakanlığı tarafından kabul görüp de uygulamaya girerse, hükümet herkese eşit ve belirli bir teşvik oranı belirleyecek. Ki, bireysel emeklilikçilerin istediği oran yüzde 25.
- Yeni uygulamada sisteme girenlerin iki ayrı hesabı olacak. Birincisi, kişilerin aylık ödedikleri katkı paylarının toplandığı hesap. İkincisi ise, vergi avantajının biriktiği hesap. Şöyle anlatayım: Bugünkü düzende aylık yatırılan 100 liranın 25 lirası vergi teşviki altında katılımcılara geri iade ediliyordu. Yeni düzende, iade edilmeyecek; ayrı bir hesapta yine katılımcı adına biriktirilecek, yatırıma yönlendirilip, değerlendirilecek.
- Süre dolduğunda da kişiler, her iki hesapta değerlenerek, birikmiş parasını alıp, emekli olabilecek. Ancak, vergi teşvikinin biriktiği hesabın çekilebilmesi için belirli bir süre konacak. Diyelim ki, bu süre 10 yıl... Katılımcı, 10 yıldan önce bireysel emeklilik sisteminden çıkmak isterse, sadece kendi yatırdığı katkı payı hesabında birikmiş parasını alabilecek. Vergi teşviki hesabındaki birikimini alamayacak.
VERGÄ° TEÅžVÄ°KÄ° TABANA YAYILACAK
Peki, kabul görürse bu uygulama ne kazandıracak? Onu da madde madde anlatayım.
Bir: Öncelikle, bireysel emeklilikteki vergi avantajından çalışan-çalışmayan, vergi mükellefi olan-olmayan diye bir ayrım olmaksızın; istisnasız sisteme giren herkes yararlanabilecek. İki: Mevcut düzende sağlanan vergi teşviki kişinin yine cebine giriyor. Yani, tekrar tüketime gidiyor. Yeni uygulamada vergi teşviki de tasarrufa gidecek. Böylece kişinin emekliliği geldiğinde eline geçen para artacak. Üç: Bugün vergi avantajından yararlanmayan kesim sistemden erken çıkmak istediğinde, yüksek oranda stopaj kesintisinden dolayı haksızlığa uğruyordu. Yeni uygulama ile bu haksızlık da ortadan kalkacak. Çünkü vergi avantajından yararlanmayan bir kesim kalmayacak.
İşte, bir süredir konuşulan doğrudan vergi teşviki, en basit haliyle budur. Bakalım, bireysel emeklilikçilerin istedikleri bu model, Ali Babacan ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek tarafından kabul görüp de uygulama geçecek mi?