Asgari ücret konusunda tüm merak edilenler

Kafalar karışık; özellikle de Asgari Geçim İndirimi (AGİ) konusunda. Kimi okuyucular, asgari ücretteki artışı merak ediyor, kimileri ‘asgari geçim indirimi alamayacak mıyız?’ diye soruyor, kimileri AGİ’den kimlerin yararlanıp yararlanamayacağını merak ediyor. Kimileri de AGİ nedeniyle ücretlerinde düşüş olup olmayacağını soruyor. Hepsine tek tek değineyim. Öncelikle şunu belirteyim, asgari ücretin neti, brütü açıklandı ancak AGİ konusu ile ilgili düzenleme geçen cumartesi günü Resmi Gazete’de yayımlandı ve böylece AGİ’de durum netleşti. Yapılan değişiklik ile; çalışanlara ödenen ücretlerin, ilgili ayda geçerli olan brüt asgari ücretten işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan kısmı gelir vergisinden istisna edilerek, ücret gelirinin asgari ücrete isabet eden kısmı üzerinden gelir vergisi alınmaması sağlanıyor. Peki, yeni senede neler değişti, kimler AGİ alacak madde madde anlatayım.

GÜNLÜK ÜCRET 141.78 LİRA

* 2021 yılı için uygulanan asgari ücretin brütü 3.577.50 lira, neti ise 2.825.90 lira. Asgari ücretin işverene maliyeti ise 4.203.56 lira. Çalışandan yüzde 14 sosyal güvenlik primi, yüzde 1 işsizlik sigortası primi, yüzde 15 gelir vergisi ve yüzde 0.79 da damga vergisi kesiliyor. Tüm bu kesintiler sonunda da çalışanın eline net 2.825.90 lira geçiyor.

* 2022 yıl başından itibaren asgari ücret brüt 5.004 lira, net de 4.253.40 lira olacak. Buna göre yeni senede asgari ücretin neti yüzde 50.5, brütü ise yüzde 40 artırıldı. Asgari ücretin işverene maliyeti ise yeni senede 5.879.70 lira olacak. Yeni senede günlük asgari ücretin brütü 166.80, neti ise141.78 lira olacak.

* 2022 yılında uygulanacak asgari ücretten bugüne kadar uygulanan yüzde 15’lik gelir vergisi ve yüzde 0.79’luk damga vergisi artık kesilmeyecek. Tabi bu kesintilerin olmaması asgari ücretteki yüzde 50.5’lik artışta önemli rol oynadı. Sosyal güvenlik primi ve işsizlik sigortası primi kesintisi ise yeni senede de devam edecek.

ARTIK AGİ YOK

* Gelelim AGİ konusuna. Aslında asgari geçim indirimi, çalışanların ücret gelirleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin bir kısmının yine çalışana iadesi anlamına geliyor. En basit anlamıyla buna vergi iadesi de diyebiliriz. Bu kapsamda da çalışanın evli olup olmadığına, çocuk sayısına göre AGİ ödeniyor. Hal böyle olunca da bekar bir çalışanın aldığı ücretle, evli ve bir çocuğu ya da iki çocuğu olan bir çalışanın aldığı ücret farklıydı ve yüksekti. 2022 yılında artık asgari ücret vergi dışında tutulduğundan, ücretler üzerinden herhangi bir vergi alınmayacağından; asgari ücretli çalışana AGİ de ödenmeyecek. Bu da şu anlama geliyor; asgari ücretli bir çalışanın evli olup olmaması, çocuk sayısı önemli değil, gelecek yıl tüm asgari ücretli çalışanların hepsi standart 4.253.40 lira ücret alacak.

* Asgari ücretin üzerinde maaş alanlarda AGİ devam edecek mi? Hayır, etmeyecek; AGİ yeni yıldan itibaren tüm çalışanlar için kaldırıldı. Yani, yeni senede, asgari ücretin üzerinde gelir alanlar için de artık AGİ uygulanmayacak. Yeni uygulamada tüm çalışanların asgari ücrete kadar olan kazançları vergi dışı bırakıldı. Buna göre çalışanlardan asgari ücret brüt tutarından sigorta primleri düşülecek, kalan tutara vergi matrahı ve damga vergisi matrahı kadar istisna getirilecek. Örneğin, 10 bin lira maaş alan bir çalışanın, asgari ücrete kadar olan geliri vergiden muaf olacağı için 636 liralık bir gelir vergisi muafiyeti söz konusu olacak.

ÜCRETLER NASIL ETKİLENECEK?

* Peki, bu durum ücretleri etkileyecek mi? Öncelikle, bugünkü uygulamaya göre evli, eşi çalışmayan, çocuklu çalışanlar asgari ücrete kadar olan ücretlerinden asgari geçim indirimi alıyorlardı; yeni senede alamayacaklar. Bu durumda ücretlerde bir düşüş olacak mı? Olmayacak çünkü gelir vergisi ile damga vergisi kaldırıldığı için asgari ücret üzerinde maaş alanların ücretlerinde bundan kaynaklı bir artış olacak. Bu artış da çalışanın gelirine göre 38 lira ile 300 lira arasında değişen tutarlarda yansıyacak. Sadece damga vergisi alınmaması nedeniyle çalışanların ücretlerine 38 liralık katkı olacak.