9 maddede tarımda çalışanların emeklilik şartları

Tarım kesiminde çalışanların hem sigortalılıkları hem de emeklilikleri biraz karışık bir konudur. Karışıktır; çünkü, bir tarafta tarımda süreksiz çalışanlar var, yani gündelik veya da mevsimlik çalışanlar, diğer tarafta Bağ-Kur statüsünde çalışanlar var, ayrıca işçi statüsünde çalışanlar da var. Hal böyle olunca sigortalılık statüleri ve buna bağlı olarak emeklilik işlemleri de farklılaşıyor.

Nitekim, bu konuda okuyuculardan, ‘ne zaman emekli olurum, nasıl sigortalı olurum?’ şeklinde çokça soru alırım. Şu bir gerçek ki, tarım sigortalılığı daha az prim ödenerek, emekli olabilme imkânı sağladığından özellikle kadınlar tarafından çokça tercih edilir. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun açıkladığı son verilere göre de tarım sigortalısı kapsamında 521 bin 500 sigortalı bulunuyor. Peki, tarım kesiminde çalışanlar hangi şartlarda, nasıl emekli olacaklar? Madde madde anlatayım.

O STATÜ KALKTI!

Tarım SSK statüsünde çalışanlardan başlayayım ki, okuyucuların en çok merak ettiği konu budur. Sosyal güvenlik reformuyla birlikte 2008 yılında bu statü artık kalktı. Ancak 2008 Ekim ayı öncesi tarım SSK’lı olanlar eğer çıkış yapmadıysalar, sigortalılıkları devam ediyorsa, prim ödüyorlarsa 30 Nisan 2008 tarihi öncesi sigortalı olanlar tarım SSK’lı olarak emekli olabiliyor. Emeklilik şartı ise kadın-erkek fark etmez, 15 yıllık sigortalı süresini ve 3600 prim günü doldurduklarında yaş şartı da yerine getirilmişse emekliliğe hak kazanıyorlar. Yaş şartı ise kadınlarda 40 ila 54, erkeklerde ise 44 ila 58 arasında değişiyor.

Örneğin, ilk tarım sigortalı olduğu tarih 1993 olan kadın sigortalı 15 yıl çalışıp, 3600 prim gün ödediğinde 46 yaşında emekli olabiliyor. Aynı sene sigortalı olan erkek ise aynı şartlarla 50 yaşında emekli oluyor. İlk sigortalı olduğu tarih 1995 yılında olan kadın sigortalı 48, erkek ise 52 yaşında emekli olabiliyor. 1997 yılında tarım SSK’lı olanlardan kadınlar 51, erkekler 55 yaşında emekli olabiliyor. 1999 yılının temmuz ayında tarım SSK’lı olan ve 15 yıl çalışıp, 3600 prim günü dolduran kadın çalışan 54 yaşında, erkek çalışan ise 58 yaşında emekliliğe hak kazanıyor.

2008 SONRASINA DİKKAT

2008’in mayıs ayı sonrası tarım SSK’ya girenlerde ise durum tamamen değişiyor. Bu tarihten sonra sigortalı olanlar 15 yıl çalışıp, 7200 prim günü doldurduklarında kadınlar 58, erkek çalışanlar ise 60 yaşında emekliliğe hak kazanıyor.

Tarımda bir de Ek-5 tarım sigortalılığı var ki, bu da 2011 yılından sonra uygulamaya alındı. Tarım ve orman işlerinde süreli olmadan gündelik ya da mevsimlik çalışanlara sigortalı olma imkanı tanındı ve buna da Ek-5 tarım sigortalısı dendi. Aslında bu sigortalılığın işçi statüsünde çalışan sigortalılıktan hiçbir farkı bulunmuyor. Bu nedenle bu statüde çalışanların emekliliği de 4/1 A’lı sigortalılarla aynı. 1999-2008 arası Ek-5 tarım sigortalısı olanlar erkekse 7000 prim günü tamamlayıp 60 yaşında, kadınsa yine 7000 prim günü tamamlayıp 58 yaşında emekli olabiliyor. Eğer 2008 sonrası sigortalı olunmuşsa 7200 prim gün ile erkek sigortalı 60, kadın sigortalı 58 yaşında emekliliği elde ediyor.

BAĞ-KURDA DURUM FARKLI

Tarım Bağ-Kurlular ise eğer 2008’in nisan ayı öncesi ilk sigortalı olmuşlarsa 15 yıl çalışıp, 5400 prim ile emekli olabilirler.

1999 tarihi sonrasında Bağ-Kurlu olanlar kadın 60, erkek 62 yaşını doldurduğundan ve 15 yıl sigorta primi ödemesi halinde kısmi emekli aylığı almaya hak kazanıyorlar.

1999 tarihi öncesi Bağ-Kur sigortalısı olanlar için kademeli geçiş süresi belirlendi. 1999 tarihinde 15 tam yıl prim ödenmesi halinde kadın sigortalılar 50, erkek sigortalılar 55 yaşını doldurmuş olmaları halinde kısmi emeklilik maaş alabilirler.

Ekim 1999 tarihi itibarıyla 15 yıl 55 yaşa kalan süreye göre emeklilik şartları değişiyor ve erkeklerde 55 ila 58, kadınlarda ise 50 ila 56 yaş arasına göre emekli olunabiliyor. 1999 sonrası sigortalı olanlar ise erkekse 62, kadınsa 60 yaşında emekliliği hak ediyor.

2036 yılına kadar kadın için 58, erkek için 60 yaşını doldurmak ve 9000 gün prim ödemiş olmak şartıyla emekli olunabiliyor.