Spor ergenliği geciktirir mi

Türkiye’nin gündemiyle biz annelerin gündemi arasında ne kadar farklı diye düşünürken aslında o kadar da ayrışmadığımızı gördüm. Erken ergenlik sıkıntısı yaşayan anneler yaşayacakları olası sıkıntılar yüzünden kriz geçirirken, Türkiye başka başka krizlerle mücadele ediyor. Kızı 8, oğlu 10-12 yaşında olan annelerin ortak gündem maddesi "erken ergenlik".

Meme büyümesi var mı, tüylenme söz konusu mu, kilo problemi var mı derken vallahi kafayı yiyeceğiz. Herhangi bir yerde bir uzmanla bir araya geldiğimde ne yapıp edip konuyu ergenliğe getiriyorum. Hangi alanda uzman oldukları önemli değil, yeter ki bir şekilde çocuklarla ilgili olsunlar.

Geçen hafta Algida Max’ın dondurma alışkanlığı ve dondurmanın yararlarıyla ilgili toplantısında Beslenme ve Diyet Uzmanı Bengül Akgün’le tanıştım. Bengül Akgün iki çocuk annesi. Oğlu lisede okuyor, kızı ise Nehir’den bir yaş büyük. İki ay kadar önce Nehir’in sol el grafiğini çektirip kemik yaşına baktırmıştım. Nehir 9 yaşında ama kemik yaşı 10,5. Bengül Akgün’ün kızı da kendi yaşından iki yaş ileride bir kemik yaşına sahipmiş. Akgün’e kızının ergenliğe erken girmemesi için herhangi bir önlem alıp almadığını sordum. "Spora başlattım, ayrıca dans kursuna yazdırdım" dedi.

Meğer spor yapan çocuklar yaşıtlarına göre ergenliğe daha geç girerlermiş. Nehir düzenli spor yapmıyor. Okulda iki saat beden eğitimi, iki saat de buz pateni yapıyordu. Teneffüslerdeki koşuşturmalar spordan sayılmıyor. Bengül Akgün, illa idman şeklinde spor yapılması gerekmediğinin altını çizdi.

Yoksullar daha geç giriyor

Bu konuda enteresan bilgiler mevcut. Mesela, zengin ülkedeki çocuklar yoksul ülkedeki çocuklardan, kentte yaşayanlar kırda yaşayanlardan daha erken ergenliğe giriyor. Yoksul ülkelerin beslenme yetersizliği yaşayan çocuklarında ergenlik gecikiyor. Çünkü ergenliğe giriş vücuttaki yağ oranının belli bir seviyeye çıkmasıyla başlıyor.

Çocuklar genellikle 30 kilograma ulaştıklarında bu süreç başlıyor. (Nehir 33 kilo) Zayıf ve kısa boylular, şişman ve uzun boylu çocuklara göre ergenlik çağına daha geç giriyor. Çünkü zayıf çocuğun hormon salgısı yetersiz oluyor. Vücudunda yağ dokusu az olan atletler, balerinler, çok ağır spor yapanlarda da ergenliğe giriş gecikiyor.

Yüksek rakımlı ya da soğuk ülkelerde yaşayan çocuklar, deniz seviyesinde ve sıcak ülkelerde yaşayanlara göre ergenliğe daha geç giriyor. Siyah ırkta ergenlik, beyaz ırka göre erken başlıyor. Uzakdoğulu çocuklar ergenliğe, Batılılara oranla erken giriyor. Yapılan araştırmalarda çocukluğundan itibaren ağır spor yapan sporcularda adet gecikmesi görülüyor. Bunun en büyük nedeni olarak vücuttaki yağ dokusunun gelişiminin, seconder seks gelişimini engelleyecek kadar az olması gösteriliyor. Yani ağır spor yapan kızların yüzde 60’ında hiç adet görmeme durumu yaşanabiliyor.

Bengül Akgün’e kızımın düzenli spor yapma ihtimalinin düşük olduğunu söyledim. Çünkü Nehir’de öyle bir gayret yok. İstiyor ki, yesin, içsin, oynasın, gezsin. Okulların kapanmasından sonra neredeyse günün 6 saatini sokakta geçiriyor. Bu durumdan o son derece memnun. Son iki yıldır Nehir’in sokağa çıkmasına izin veriyorum. Sokak onu büyütüyor. Yaz aylarındaki büyüme oranı kışa göre daha fazla. Bu büyüme o kadar bariz ki okula dönüşte hem öğretmeni hem de arkadaşlarının anneleri bu farkı dile getiriyorlar.

Kış aylarında dondurma

Nehir için yazın en güzel tarafı sokakta gönlünce oynaması ve her gün dondurma yemesi. O gün toplantıda Algida Max’ın yöneticilerine yaz aylarında iyi bir müşteri olduğumuzu söyledim. Onlar da yaz aylarındaki dondurma tüketiminden memnunlar ama Amerika ve Avrupa’da olduğu gibi kış aylarında da dondurma tüketiminin olmasını arzu ediyorlar. Dünyadaki tüketime baktığımızda Türkiye ortalaması oldukça düşük. Ama Türkiye verilerine baktığımızda her 5 yılda bir tüketim iki katına çıkmış. Dondurma ara öğün için iyi bir alternatif. Ürün çeşidi o kadar fazla ki... Algida şimdi de kalsiyum oranı diğer çeşitlerine göre 3-4 kat daha fazla olan probiyotik dondurmayı piyasaya sürmüş. Max Probiyotik Kap’ın çocukların günlük kalsiyum ihtiyacının yüzde 30’unu karşıladığını belirtiyorlar.

Neredeyse hiç dondurma tüketmeyen biri olarak yazın Nehir’e müdahale etmiyorum. Kış aylarında dondurma yediğinde hastalandığına inanan gruba ben de dahilim. Ne yazık ki bu önyargımı yıkmam için kırk fırın ekmek yemem lazım.