Suriye’de dengeler nasıl değişti

Kasım ayında yapılan genişletilmiş Viyana toplantısında ise Suriye için altı aylık bir geçiş dönemi, 18 ayda da seçimlere gidilmesi konusunda bir yol haritası ortaya çıkmıştı.

Suriye Devlet Başkanı Esad’ın akıbeti açık bırakılmıştı. Sonra da İsviçre’nin Cenevre kentinde yapılması planlanan görüşmelere uzun uzadıya kimin taraf olabileceğine dair pazarlıklar başlamıştı.

Rusya, Sünni cephesi tarafından desteklenen gruplara, Türkiye, terör örgütü PKK ile bağlantılı olduğu gerekçesiyle PYD’nin katılımına karşı çıktı.

Ve hafta başından bu yana Cenevre’de tarafları buluşturmak için ön görüşmeler yapan BM’nin Suriye Özel Temsilcisi Steffan de Mistura, dün Rusya ve Suriye ordusunun Halep operasyonu nedeniyle acil durum ilan ederek ‘25 Şubat’a kadar mola verdiğini’ açıkladı.

*

MUHALİFLERE DARBE

KRİZİ anlamak için kasım ayına geri dönelim.

Viyana’da ilk görüşme yapıldığında Ankara ile Moskova arasında Rus uçağının düşürülmesiyle ilgili kriz henüz patlak vermemişti.

Rusya, 30 Eylül’den bu yana Esad lehine Suriye’deki savaşa havadan müdahale etse de iki ülke ‘Esad’ın ne olacağını’ parantez içine alıp yine de barış olasılıklarını görüşebiliyordu.

Kriz sonrasında sahadaki dengeler hızla değişti.

Rusya’nın bölgeye konuşlandırdığı hava savunma sistemleri nedeniyle Suriye hava sahası Türk uçaklarına fiilen kapandı.

Rus uçakları Türkiye sınırı yakınlarında Suriyeli muhaliflere yönelik daha rahat hareket edebilmeye başladı.

Geçtiğimiz günlerde Türkmendağı’nda kontrolün neredeyse yüzde 90’ı Esad rejimine geçti.

Ve son olarak Halep’in bir bölümünü kontrol eden muhaliflerle Türkiye’ye açılan hat Rus bombardımanı ve Suriye ordusunun müdahalesiyle büyük ölçüde kesildi.

Sahadaki dengeler Rus müdahalesiyle muhalifler aleyhine değişti.

*

RUSYA hava bombardımanında Esad rejimine önceliği verirken, ABD’nin önceliği ise terör örgütü IŞİD’in zayıflatılması oldu.

Washington yönetiminden yetkililer yabancı savaşçı geçişinin ve ticaretin kontrol edilmesi için Türkiye-Suriye sınırının kontrolünün önemli olduğunu birkaç kez ifade ettiler.

ABD’nin Suriye’nin kuzeyinde kara gücü olarak gördüğü Suriyeli Kürtlerin kurduğu YPG ve bazı Sünni Arap gruplardan oluşan Suriye Demokratik Güçleri (SDG), Türkiye’nin ‘kırmızı çizgi’ dediği Fırat Nehri üzerinde yer alan Tişrin Barajı’nı ele geçirdiler.

ABD’nin sahada ortak saydığı PYD’nin silahlı kanadı YPG bölgede önemli ilerleme kaydederken Türkiye, Washington’dan üst düzey bir konuğa ev sahipliği yaptı.

İstanbul’a gelen ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden’a Türkiye’nin güneydoğusunu terörize eden PKK ile PYD’nin Ankara için bir farkı olmadığı mesajı verildi.

ABD’nin terörist listesinde yer alan PKK gibi PYD’nin de terörist olarak görüldüğü vurgulandı.

*

ABD’NİN KOBANİ MESAJI

CENEVRE görüşmelerine Suriye’den kimin katılıp katılmayacağı konusunda tartışmalar sürerken Türkiye de PYD’nin katılımına itiraz etti.

PYD resmen Cenevre görüşmelerine katılamadı, ama aynı dönemde ABD’den Suriyeli Kürtlere iki jest birden geldi.

ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Antony Blinken, PYD Eş Başkanı Salih Müslim ile telefon görüşmesi yaptı.

ABD Dışişlerine göre iki taraf ‘siyasal çözüm arayışlarının ilerlemesinin önemi bağlamında konuştu.’

Diğer jest ise ABD Başkanı Obama’nın IŞİD ile Mücadele Özel Temsilcisi Brett McGurk’ü Suriye’nin kuzeyinde Kürtlerin tek taraflı ilan ettiği kantonlara yollamasıydı.

Geçen haftasonu 48 saat bölgede kalan McGurk, VOA’ya konuşan bir aktiviste göre birkaç ay önce IŞİD işgali yüzünden mümkün olmayan bir sefer bile gerçekleştirdi.

Doğudaki Haseke’den batıdaki Kobani’ye kadar 400 km’lik bir karayolu seyahati yaptı.

Sadece Kürtler değil, Arap, Türkmen ve Asurilerle de buluştu.

Ziyarete dair Twitter’da fotoğraf yayınladı.

Kobani’de gördüğü yıkımı ‘acı verici’ diye niteledi.

Anlaşılan ABD, Türkiye’ye rağmen IŞİD’in Suriye’deki merkezi Rakka’yı geri almayı hedeflerken savaşta YPG’yi ortak olarak görmeye devam edecek.

*

ŞİMDİ Cenevre görüşmeleri için 25 Şubat diye bir tarih telaffuz ediliyor.

Esad rejimi masaya oturmadan önce mümkün olduğu kadar çok toprağı ele geçirmeye çalışıyor.

Suriyeli muhalifler insani talepleri yerine getirilmezse görüşmelere katılmayacaklarını açıkladılar.

Rusya harekâtın sürmesinde ısrarcı.

Bu arada Uluslararası Göç Örgütü önceki gün sayı açıkladı. Sadece geçen ay Ege’den Avrupa’ya geçmeye çalışan 272 mülteci boğularak öldü.

Bunların 60’ı çocuktu.

Son beş ayda Ege’de ölen Aylanların sayısı 330.

Öte yandan son iki yılda tek başına Avrupa’ya ulaşmayı başaran küçük yaştaki 10 bin sığınmacıya ne olduğunu kimse bilmiyor.

Suriye’deki saldırılarda hayatını kaybeden çocukları ise zaten artık sayan yok.