Putin, BM’de ne açıklayacak

Bir yanda “Kanlı diktatör Esad gitmeden olmaz” diye direnenler. Öte yanda “Önce terör bitsin, sonra siyasi çözüm konuşulsun” diye ısrar edenler.
İşte yıllardır süren bu inatlaşma koca bir ülkenin içinin boşalmasına, altyapısının yok olmasına, El Nusra gibi, IŞİD gibi radikal örgütlerin palazlanmasına yol açtı. Ülke fiilen bölündü. Kimse, BM çerçevesinde 2012 ve 2014’te Cenevre’de konuşulan olası barış çözümlerini zorla hayata getirebilecek bir yaptırım öngörmedi.
*
SAVAŞ beşinci yılında. 220 binden fazla kişi öldü. 24 milyon nüfusluk ülkenin yarısı yerinden yurdundan oldu. Bunların önemli bir kısmı yurtdışına savruldu.
Esad orada öylece duruyor... Varil bombalarıyla dehşet saçmayı sürdürüyor. Suriyeli askeri yetkililer, haber ajanslarına Rusya’dan gelen silahların işlerini nasıl kolaylaştırdığını anlatıyor. El Kaide uzantısı El Nusra, Suriye’nin kuzeydoğusundaki İdlib’de ele geçirdiği Suriyeli askerleri IŞİD’vari infazlarla öldürüyor. Yine İdlib’de Şiilerin yaşadığı 20 bin sivilin bulunduğu iki köy, muhaliflerin kuşatması ve saldırısı altında.
*
İŞTE bu tablo daha fazla kişiyi kaçmaya zorluyor. Esad yanlısı da kaçıyor, muhalifler için savaşmışlar da kaçıyor. Şimdi omuz omuza yeni bir hayat umuduyla Avrupa’ya yürüyorlar.
Dramatik bir durum, yaşamak zorunda kaldıkları kolay şeyler değil. Çünkü ‘insan’ değil, çoğu kez ‘mülteci’ gözüyle bakılıyor onlara. Sanki başka bir türmüş, sanki bunları yaşamayı hak etmişler gibi görülüyorlar...
Ama öyle değil; insan gibi yaşamayı hak eden insan onlar...
*
ÖTE yandan Avrupa’yı etkilemeye başlayan mülteci krizi ve Rusya’nın Esad lehine Suriye’deki varlığını artırmış olması söz konusu ülkeyle ilgili hesapların yeniden gözden geçirilmesine yol açıyor.
Akdeniz’deki tek üssü Suriye’de bulunan Rusya’nın ikinci bir üs için hazırlıklarını hızlandırması, bu ülkeye silah ve askeri danışman yollanması Batı’yı da harekete geçirdi. Bir yılı aşkın bir süredir Ukrayna krizi ve Rusya’nın Kırım ilhakı yüzünden kapalı olan ABD ve Rusya savunma bakanlığı arasındaki askeri düzeydeki kanal yeniden açıldı.
Suriye savaşının çözülmesi için ortak bir zemin bulunabilir mi diye Londra’ya gelen ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Esad’ın gitmesi gerektiğini, ancak bunun ilk günden ya da ilk aydan olmasının şart olmadığını söyledi. Kerry bu açıklamasıyla Esad konusunda hafif bir yumuşamanın sinyalini veriyor gibiydi.
*
TÜRKİYE’nin Suriye’deki tutumu ise belli. Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu, hafta içi Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile Soçi’de buluştu. Lavrov, “Esad’ın terörle mücadele eden bir ordunun başkomutanı olduğunu” söyledi. Sinirlioğlu ise ertesi gün AA’ya yaptığı açıklamada Rusya ile görüş ayrılıklarını paranteze almak şartıyla Suriye’nin birlik ve beraberliği için ortak noktalarda çalışmaya devam edeceklerini belirtti. Önceki gün de bakan, “Zalim bir diktatör herhangi bir şekilde siyasi çözümün parçası olamaz” dedi.
*
ÇOKTAN beri dünya gündeminden düşmüş olan Suriye’ye asker yollayarak dikkatleri burada toplamayı başaran Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 28 Eylül’de BM Genel Kurulu’nda konuşacak. Putin’in Suriye için bir çözüm planını gündeme getirmesi ve destek istemesi bekleniyor. Terörle mücadele için uluslararası ortak bir cephenin oluşturulması, öte yandan siyasi bir geçiş için müzakerelerin başlaması... Rusya, Esad rejiminin çökmesi halinde, ülkenin toparlanmasının daha da zorlaşacağı görüşünü savunuyor. Bu nedenle Esad’ı desteklemeyi sürdürüyor.
*
SURİYE’de savaşın bitme zamanı çoktan geçti...
Suriye rejiminin temsilcileri, muhalifler, krize taraf ülke ve dünya liderleri uluslararası bir konferansta bir araya gelip ortak bir zeminde buluşana kadar müzakere edip, bir anlaşmada buluşmadan masadan kalkmamalıdır.
İstenirse Esad kilidinin daha fazla bir ülkeyi rehin almasına izin vermeyecek formüller pekâlâ bulunabilir.