Kâbus ülkesi ve Türk askeri

Söz ettiğim yer, yeni yeni kapsama alanımıza giren Orta Afrika Cumhuriyeti. Avrupa Birliği’nin Türkiye’den asker istediği haberleriyle de gündeme gelen o ülke.

*

ORTA Afrika Cumhuriyeti... Adından da anlaşıldığı gibi kara kıtanın tam göbeğinde. 1960 yılına kadar Fransa’nın sömürgesi olmuş. İşgalcilerin gitmesinin üzerinden yarım asır geçmiş ama ülke huzura erememiş.
Altın, elmas açısından zengin, ancak yaşam standartları açısından yoksulluğun dibe vurduğu bir yer burası. Bunun nedeni de iktidarı ele geçirenlerin bir türlü ülkede istikrarı sağlayamadığı gibi, rantları da yandaşlar arasında paylaşması olmuş. Sonuçta bağımsızlıktan bu yana 8 darbe görmüş Orta Afrika.

*

SON gerginlik ise geçen mart ayında Michel Djotodia’nın Müslüman Seleka milislerinin desteğinde darbe yapmasıyla alevlendi. Hıristiyanlar nüfusun yüzde 50’sini, Müslümanlar ise yüzde 15’ini oluşturuyor. Geri kalanlar yerel dinlere mensup. François Bozize’yi deviren Djotodia, ülkenin ilk Müslüman Devlet Başkanı oldu.
Başlangıçta bu darbede dini bir vurgu yoktu. Ancak Djotodia, ülkenin kuzeybatısından başkent Bangui’ye inen Seleka (İttifak) milislerini kontrol edemedi. Selekalar, Hıristiyanlara yönelik cinayet ve şiddet eylemlerine başvurdu.

*

YENİ Devlet Başkanı’na milisleri denetim altına alması için uluslararası baskı oluştu. Ancak Djotodia düzeni sağlamada başarılı olamayınca, ocak ayında istifayı kabul etti. Geçici Devlet Başkanlığı görevi Bangui’nin kadın belediye başkanı Catherine Samba-Panza’ya teslim edildi.
Ülkeyi 2015 seçimlerine hazırlayacak olan Samba-Panza, avukat ve kadın hakları savunucusu. Ülkede şiddeti sona erdirebilecek güce sahip mi? Orası kuşkulu.
Müslümanların çekilmesiyle bu defa meydan Hıristiyan milis güçleri anti-Balakalara (anti-pala) kaldı. Müslümanlara yönelik intikam saldırıları başladı. Geçtiğimiz günlerde bir Seleka milisini sokak ortasında linç edip parçalara ayırdılar.
Aralık ayından bu yana binden fazla sivil katledildi. Yüzbinlerce kişi, çoğu Müslüman, komşu Çad ve Kamerun’a kaçtı. Ticaret ve hayvancılık büyük ölçüde Müslümanların elinde olduğundan Bangui’de fiyatlar fırladı, yokluk ve açlık baş gösterdi. Ülkede terör kol gezdiğinden komşu ülkelerden insani yardım damarları da kesilmiş durumda. Ve böylece 21’nci yüzyılın en büyük insanlık dramlarından biriyle karşı karşıya kaldı dünya.

*

BİRLEŞMİŞ Milletler, Uluslararası Af Örgütü “etnik ve dini kökenli temizlik” alarmı veriyor. Bölgede Afrika Birliği’nin 5 binden fazla askeri bulunuyor. Fransa’nın sayılarını 2 bine çıkarma kararı aldığı barış askerleri de şiddeti engellemede etkili olmuyor. Avrupa Birliği’nden daha fazla asker isteniyor. Ve şimdi AB’nin Türkiye’den de destek talep ettiğine dair haberler geliyor.

*

SONUÇ itibariyle OAC’nin kuzeyi Müslüman, güneyi Hıristiyan olarak bölünme tehlikesi var. Bölgedeki istikrarsızlık Çad, Sudan, Güney Sudan, Uganda gibi yakın ülkeleri etkileyebilir. El Kaide ve Boko Haram gibi tedhiş örgütleri bu kargaşaya dâhil olabilir.
Bunların hepsinin de Avrupa Birliği’ne yeni göç dalgası olarak dönme ihtimali var. Türkiye’yi topluluğa tam üyeliğe almakta tereddüt eden AB, yine askeri bir görev söz konusu olduğunda Ankara’yı hatırlıyor.
Ve şimdi o ikilemle karşı karşıyayız. Kâbus ülkesine Türk askeri yollamak ya da yollamamak. Nereden baksanız riskli ve zor bir karar.