İsrail’in yanıtı belirleyici olur

Hatta temmuz ayında Hamas lideri İsmail Haniye’nin Tahran’daki resmi konukevinde öldürülmesinden sonra bile İran’dan bir yanıt gelmemişti.

İsrail ise bu sürede elini arttırmayı sürdürdü. 27 Eylül’de İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, New York’taki Birleşmiş Milletler Genel Kurulu kürsüsüne konuşma yapmaya çıktığında ülkesinin savaş uçakları Lübnan’ın başkenti Beyrut’un Dahiye semtindeki apartman bloklarına tonlarca sığınak delen bomba yağdırmaya başlamıştı. Saldırıda Hizbullah lideri Hasan Nasrallah ile onu ‘dikkatli olun’ diye uyarmaya giden İran Devrim Muhafızları komutanı Abbas Nilfuruşan da öldürüldü.

BİZE YALAN SÖYLEDİLER

İSRAİL’e karşı vekil güçleri aracılığıyla asimetrik bir savaş yürütmeyi tercih eden Tahran bu kez doğrudan yanıt vermeye kararlıydı. 29 Eylül’de İran Bakanlar Kurulu’nda konuşan Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, ABD ve Avrupa ülkelerinin Gazze’de ateşkes olacağına dair söz verdiği için Haniye suikastına yanıt vermediklerini belirterek muhataplarını yalan söylemekle suçladı. ‘Siyonist rejimin suçları cevapsız kalmayacak’ dedi.

BALİSTİK FÜZE YAĞMURU

HAMAS ve Hizbullah büyük darbe yerken vekil güçlerine yeterli desteği vermediği gerekçesiyle eleştirilen İran, biraz da bu baskılar altında harekete geçti.

Malûm İran, 1 Nisan’da İsrail’in Şam’daki Konsolosluğu’nda düzenlediği hava saldırısında Devrim Muhafızları komutanları dahil 16 kişinin ölmesi üzerine 13 Nisan’da İsrail topraklarına 170 kamikaze dron ve 120 balistik füzeyle ilk misillemeyi yapmıştı.

MİSİLLEME YARIŞI

İSRAİL’in kademeli hava savunma sistemlerinin yanı sıra bölgedeki ABD, İngiliz savaş gemileri ve uçakları adeta füze kalkanı yaparak İran’ın saldırısına geçit vermemişti.

O dönem ABD Başkanı Joe Biden, İsrail’e ‘Siz üstün geldiniz, misillemeye gerek yok’ mesajıyla Netanyahu hükümetini durdurmaya çalışmıştı.

Ancak İsrail gidip İran’ın İsfahan kentindeki askeri üsteki S-300 hava savunma sistemini vurmuştu.

İSRAİL NE YANIT VERECEK

İRAN’ın 1 Ekim akşamı İsrail’e 200 balistik füzeyle düzenlediği saldırının ardından ise yine ‘İsrail nasıl misillemede bulunacak’ soruları soruluyor.

İsrail’de kimi yorumcular İsfahan yanıtının hafif olmasının İran’ı cesaretlendirdiğini, dolayısıyla İsrail’in caydırıcılığını arttırması adına bu kez daha ses getirici bir cevap verilmesi gerektiğini savunuyor.

BIDEN’DAN ŞARTLI DESTEK

ABD askeri gücü, 1 Ekim’deki İran misillemesinde de İsrail’e koruma sağlarken Başkan Biden, bu defa ilkinin aksine İsrail’in İran’a yanıt verme hakkını desteklediğini açıkladı. Hatta, G-7 liderleriyle görüştüğünü onların da kendisiyle aynı fikirde olduğunu, yanıtın orantılı olması gerektiğini söyledi.

Öte yandan İsrail’in İran’ın nükleer tesislerine saldırı düzenlemesine destek vermeyeceklerini vurgulaması dikkat çekiciydi.

NÜKLEERİ Mİ VURACAK

ASLINDA yıllardır İsrail’in İran’ın nükleer programını baltalamak için virüs saldırılarından suikastlara kadar birçok yönteme başvurduğu bilinen bir sır. Şimdi İsrail’in balistik saldırıya misilleme olarak İran’daki ajan ağını harekete geçirebileceği gibi petrol ve kimya tesisleri ile nükleer altyapıya yönelik saldırılara başvurabileceği iddialar arasında.

ABD SEÇİMLERİ KRİTİK

ANCAK ABD yönetiminin 5 Kasım başkanlık seçimleri öncesinde petrol fiyatlarında istikrarsızlık yaratacak ya da radyoaktif bir felaket tetikleyebilecek bir saldırıya mesafeli olduğu anlaşılıyor. Ayrıca nükleer tesislere yönelik olası bir harekâtta İsrail, ABD’nin güçlü istihbarat ve mühimmat desteğinden mahrum kalabilir.

Gazze’de Hamas, Lübnan’da Hizbullah ile savaşında Washington’dan her türlü desteği bulan Netahyahu, bunu da göz önünde bulundurarak en büyük müttefiki ABD’nin çizdiği sınırlar içinde kalmayı denerse krizin sönümlenmesi için bir fırsat ortaya çıkabilir.

Ancak Netanyahu’nun iki gün önce İran halkına yönelik ‘Ülkenizin özgürleşmesi çok yakın’ diye açıklama yapması İran rejimiyle gerilimi kontrollü bir şekilde yüksek tutmak istediği şeklinde de görülebilir.

Kara sınırı olmayan iki ülkenin hava ve füze savaşlarını sürdürmesi ise hem füze stoklarının sınırlı olması, hem de önleyici sistemlerin maliyeti açısından uzun süre sürdürülebilir olmadığı gibi, yıkım, insani kriz ve can kaybı açısından iki tarafa da bölge ülkelerine de ciddi bedeller ödetebilir.

Dolayısıyla İsrail’in yanıtının ne olacağı krizin seyri açısından belirleyici olacaktır.